Jakość żywności: wyniki kontroli przetworów rybnych

Zgodnie z Rocznym ramowym planem kontroli Inspekcji JHARS na 2011 rok w I kwartale wszystkie wojewódzkie inspektoraty JHARS (oprócz WIJHARS w Opolu i Wrocławiu)  przeprowadziły kontrolę jakości handlowej produktów spożywczych. Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej przetworów rybnych: ryb wędzonych, solonych i mrożonych, konserw, prezerw i marynat rybnych z uwzględnieniem produktów z grupy Premium na zgodność z obowiązującymi przepisami oraz deklaracjami producentów.

Kontrolę przeprowadzono w 62 podmiotach (tj. 31,3% podmiotów prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa ryb na terenie WIJHARS przeprowadzających kontrole w I kwartale 2011 roku).  Jakość handlową przetworów rybnych zakwestionowano w przypadku 53,2 proc. skontrolowanych zakładów przetwórczych. Jakie są najczęściej stwierdzane nieprawidłowości?

Wyniki kontroli wskazują na duży odsetek nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych i znakowania. Stwierdzono, że 12,2 procent skontrolowanych partii przetworów rybnych – głównie ryb wędzonych i marynat rybnych – poddanych badaniom fizykochemicznym posiadało jakość handlową niezgodną z obowiązującymi przepisami oraz deklaracjami producentów, natomiast prawie 31,3 proc. wszystkich partii przetworów rybnych było nieprawidłowo oznakowanych. Natomiast tylko w 2,0 proc. przetworów rybnych wykazano nieprawidłowości w cechach organoleptycznych.

Nieprawidłowości w oznakowaniu dotyczyły m. in. niewłaściwie podanego wykazu składników w tym braku wszystkich surowców wykorzystanych w procesie produkcji, np.: alergenów, dozwolonych substancji dodatkowych, octu, soli lub warzyw. Producenci często też wprowadzają konsumenta w błąd co do sposobu produkcji, np. przez podanie dwóch wykluczających się wzajemnie metod wytworzenia „połów na morzu” i „produkt akwakultury”. Często nieprawidłowości pojawiają się w przypadku daty ważności –wydłużenie terminu przydatności do spożycia do 41 dni. Uwaga też na skład – w wykazie umieszczane są składniki surowców, które nie były wykorzystane do produkcji, np. sera feta. Zaniedbania pojawiają się także w określeniu gatunku ryb – na przykład limanda żółtopłetwa wprowadzana była do obrotu jako sola.

Uwaga na konserwy

Wyniki kontroli w zakresie jakości handlowej przetworów rybnych (w tym konserw i marynat rybnych oraz ryb mrożonych), przeprowadzonej w I kwartale 2010 r. wykazały nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych w 20,0 proc. skontrolowanych partii, a grupą asortymentową najczęściej kwestionowaną były konserwy rybne – aż 30,8 proc.  partii konserw rybnych skontrolowanych nie spełniało deklaracji producenta w przedmiotowym zakresie. Dla porównania w przypadku ryb mrożonych wykazano nieprawidłowości odnośnie 9,7 proc. skontrolowanych partii ryb mrożonych. 

Podczas kontroli ryb wędzonych i solonych oraz konserw i marynat rybnych w III kwartale 2010 r. kwestionowano parametry fizykochemiczne 17,4 proc.  skontrolowanych partii. Badania laboratoryjne wykazały nieprawidłowości w przypadku 36,4 proc. partii skontrolowanych marynat rybnych, a skontrolowane partie ryb wędzonych zakwestionowano w przypadku 7,3 proc.
Na podstawie powyższych informacji można zauważyć, że produkty rybne poddane w czasie produkcji złożonym procesom technologicznym – np. marynaty rybne – mającym na celu przedłużenie ich trwałości, umieszczone w szczelnych opakowaniach z dodatkiem warzyw, oleju i przypraw, wykazują większy procent nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych w porównaniu do przetworów rybnych, przetworzonych w mniejszym stopniu tak jak ryby wędzone czy mrożone.

Czy coś się zmienia?

Ciężko ocenić jaka jest tendencja w kontroli jakości przetworów rybnych. Z uwagi na różnorodność asortymentową, występującą podczas kontroli w poszczególnych kwartałach, nie można jednoznacznie określić tendencji jakie rysują się w zakresie jakości handlowej przetworów rybnych, co zresztą widać na poniższym wykresie.