Kiedy i gdzie odlatują bociany?
Każdego roku w sierpniu na polskich wsiach można zauważyć tzw. bocianie sejmiki, podczas których dochodzi do wspólnego żerowania ptaków. W taki właśnie sposób bociany przygotowują się do opuszczenia kraju, aby spędzić całą zimę na terenie Afryki. Najczęściej przedstawiciele gatunku Ciconia ciconia odlatują z Polski w drugiej połowie tego miesiąca. Wcześniej jednak muszą zadbać o odpowiednie zapasy tłuszczu, czeka ich bowiem kilkumiesięczny, niezwykle wyczerpujący lot.
To, gdzie i kiedy odlatują bociany, często jest kwestią dosyć indywidualną. Jednak ornitolodzy z różnych regionów Polski zaobserwowali, iż co roku sejmiki liczące nawet od 100 do 200 ptaków gromadzą się właśnie w sierpniu. Termin opuszczenia kraju w wielu przypadkach zależy też od warunków pogodowych. To właśnie podczas wspólnego żerowania młode Ciconia ciconia uczą się szybowania, umiejętności niezbędnej do pokonania długiej trasy do Afryki.
Kiedy odlatują bociany?
Bociany najczęściej przygotowują się do odlotu w drugiej połowie sierpnia lub na początku września. Polscy przedstawiciele gatunku Ciconia ciconia mają do pokonania aż około 10 tys. kilometrów. Jest to ogromny wysiłek oraz wyzwanie dla ptaków i niestety do celu docierają wyłącznie najwytrzymalsze osobniki. Podczas lotu trwającego od 3 do nawet 4 miesięcy bociany narażone są na wiele niebezpieczeństw, takich jak m.in. zderzenia z liniami energetycznymi, niesprzyjające warunki atmosferyczne oraz polowania, które odbywają się głównie w krajach arabskich.
Według informacji podawanych przez niektórych ornitologów ponad połowa młodych bocianów nie przeżywa swojej pierwszej podróży do Afryki. Oczywiście ptaki zatrzymują się na odpoczynek i wspólne żerowanie, jednak mimo tego dla wielu jest to zbyt wyczerpująca wędrówka. Co ciekawe, część osobników, które są zbyt osłabione lub pochodzą z późno rozpoczętych lęgów, nie odlatuje do ciepłych krajów, zostając w kraju, mimo zbliżającej się zimy. Pozostawione same sobie nie mają większych szans na przeżycie, dlatego potrzebna jest im pomoc człowieka.
Gdzie odlatują bociany?
Na początku warto wspomnieć, że trasa pokonywana przez przedstawicieli gatunku Ciconia ciconia może się różnić. Polskie bociany wybierają lot przez Turcję i cieśninę Bosfor, z kolei bociany pochodzące z zachodniej Europy decydują się na drogę przez Hiszpanię i cieśninę Gibraltar. Ptaki odlatują jednak w podobnym terminie, aby spotkać się w określonym regionie i dalej podążać wspólnie jako jedno duże stado. Obydwie trasy mają długość około 10 tys. kilometrów, a ptaki pokonują je w 3 miesiące. Co ciekawe, powrót do Europy trwa krócej i zajmuje zwykle 6 tygodni.
Gdzie odlatują bociany oraz czym są wspominane niejednokrotnie „ciepłe kraje”? Głównym kierunkiem są takie afrykańskie państwa jak Egipt, Uganda, Etiopia, Sudan, Nigeria, Czad oraz Republika Południowej Afryki. Codziennie ptaki pokonują średnio 150–200 kilometrów i lecą tylko w ciągu dnia, wykorzystując ciepłe prądy podczas szybowania. Ciekawostką jest fakt, iż młode osobniki najczęściej wybierają tę samą trasę, którą wcześniej podróżowali ich rodzice.
- ĆWIKOWSKI C., PROFUS P. 2000. Populacja lęgowa bociana białego Ciconia ciconia w polskich Karpatach. I. Historia zasiedlenia oraz efekty lęgów w Bieszczadach i w Górach Sanocko-Turczańskich. Chrońmy Przyr. Ojcz. 56, 3: 7- 41;
- GUZIAK R., JAKUBIEC Z. (red.) 2006. Bocian biały Ciconia ciconia w Polsce. Wyniki VI Międzynarodowego Spisu Bociana Białego. Wyd. PTPP „pro Natura”. Wrocław.;
