Pióra materiałem wielofunkcyjnym
Do czego można wykorzystać kurze pióra? Okazuje się, że na przykład do utworzenia nowoczesnych gąbek do podawania leków i „papieropodobnego” materiału, na którym mogą malować artyści.
Metodę tworzenia „biokompozytów z udziałem keratyny z piór” opracowali polscy naukowcy – zespół z łódzkiego Instytutu Biopolimerów i Włókien Chemicznych pod kierunkiem dr Krystyny Wrześniewskiej-Tosik. Za to rozwiązanie otrzymali Złoty Medal oraz Puchar belgijskiego Ministra ds. Klimatu i Energii podczas Targów Brussels Innova 2009. Możliwość zagospodarowania piór, czyli odpadów pochodzenia zwierzęcego, do produkcji biokompozytów lub „papieropodobnego” wytworu otwiera szerokie pole dla eksperymentów i interdyscyplinarnych poszukiwań naukowych.
Głównym powodem, dla którego naukowcy zwrócili uwagę na możliwość wykorzystania piór jest ochrona środowiska. „Rocznie produkowanych jest około 70 tysięcy ton niebiodegradowalnych piór, biorąc pod uwagę ich lekkość, taka ilość zajęłaby kilka pociągów” – tłumaczy dr Krystyna Wrześniewska-Tosik. Jak dodała, 95-96% kurzego pióra stanowi keratyna. Jest to białko o wielu ciekawych i specyficznych właściwościach, co umożliwia szerokie wykorzystywanie zbudowanych z niego piór.
Dotychczas przetwarzano ptasie pióra np. razem z pazurami i dziobami na mączkę czy paszę. Jednak karmienie mączką zwierząt tego samego gatunku, z których ona powstała może doprowadzić do różnych chorób, poza tym tak cenne białko powinno znaleźć bardziej użyteczne wykorzystanie.„Ochrona środowiska polega też na tym, by uprzątać odpad, wytwarzany w różnych gałęziach gospodarki. Stosując naszą metodę z jednej strony można ograniczyć zanieczyszczenie środowiska, a z drugiej wykorzystać je do produkcji nowych produktów do specjalnych zastosowań” – podkreśla naukowiec.
Nośnik leków
Za pomocą opracowanej metody naukowcy uzyskali gąbki, które można będzie używać jako nośnik leków do leczenia trudno gojących się ran. „Taka gąbka o różnej grubości ze względu na rozwiniętą powierzchnię jest doskonałym materiałem medycznym i higienicznym” – mówi dr Wrześniewska-Tosik. Gąbki keratynowo-chitozanowe o różnej średnicy przetestowano w Instytucie Leków w Warszawie.
Uzyskanie takiego materiału było możliwe dzięki ekstrakcji keratyny z piór. Jak opisywała naukowiec, pióra są najpierw odpowiednio zdezynfekowane tanim i nieszkodliwym dla człowieka środkiem, a potem odpowiednio rozdrabniane. Podczas procesu ekstrakcji keratyny w ograniczonym zakresie stosowane są alkalia i to jest jedyna niedoskonałość tej metody. Już wyodrębnioną z piór keratynę łączy się ze znanymi w medycynie i kosmetyce biopolimerami takimi jak alginian, celuloza i chitozan. Z celulozy wytwarza się opatrunki i bandaże. Chitozan i alginian też są znane i od dawna używa się ich w medycynie i kosmetyce. „Naturalne polimery połączyliśmy z naturalnym białkiem, czyli keratyną i otrzymaliśmy bardzo cenne biokompozyty, które mogą być używane w medycynie i kosmetyce, głównie jako opatrunki biologiczne i materiały higieniczne” – mówi dr Wrześniewska-Tosik.
Materiał papieropodobny
Naukowcy z piór wytwarzają również tzw. wyrób papieropodobny. Dr Wrześniewska-Tosik wyjaśnia, że używa właśnie tej nazwy, bo słowo „papier” jest zarezerwowane dla papieru z celulozy, czyli z drewna. „Do papieru makulaturowego wprowadzamy nawet do 66% rozdrobnionych piór. Tworzy się w ten sposób tzw. pulpa do produkcji wyrobu papieropodobnego. Do jego wytwarzania, można używać takiej samej aparatury, jak do produkowania zwykłego papieru z celulozy” – opisuje naukowiec.
Produkt przetestowali przede wszystkim artyści-malarze. Swoje obrazy na tym papierze malowali już artyści z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i okazało się, że jest to bardzo interesujący materiał. „Oczywiście materiał trzeba jeszcze dopracować, zresztą prace nad nim wciąż trwają, ale już wiadomo, że nie przesiąka i nie ścieka z niego farba. Studenci byli tym zachwyceni i namawiają nas do kontynuowania badań. Poza tym artyści lubią nowości, więc fakt, że malują na piórach jest dla nich bardzo atrakcyjny” – zauważa rozmówczyni PAP.
W przyszłości naukowcy będą badali również inne możliwości wykorzystania piór. “Na razie opanowaliśmy technologię wyrobu nietypowego papieru do użytku artystów-plastyków, ale nie wykluczone jest, że okaże się on przydatny dla innych grup odbiorców. Myślimy również o producentach wkładek obuwniczych. Keratyna chłonie wilgoć, więc będzie wyciągała pot sportowca ze stopy” – deklaruje dr Wrześniewska-Tosik.
Kurze pióra na papier?
To jest myśl. Ochrona lasów to ważna sprawa, ale pewnie te pióra nie zalatwią problemu znikania lasów w ogromnym tempie?
Ale to już coś.