Czy gaz LNG jest szkodliwy dla środowiska?
W powszechnym mniemaniu gaz LNG to ekologiczna alternatywa dla węgla i ropy, która może wspomóc świat w zielonej transformacji. Eksperci głośno jednak protestują. Gaz LNG nie tylko nie jest czystszy niż inne paliwa kopalne, ale z punktu widzenia środowiska może być wręcz większym zagrożeniem. Jak to możliwe?
Co to jest gaz LNG?
LNG to skrót angielskiego sformułowania Liquefied Natural Gas, a więc skroplony gaz ziemny. Faktycznie LNG w dużym uproszczeniu jest schłodzonym do temperatury -162°C gazem, który zajmuje jedynie 1/600 objętości, jaką zająłby gaz ziemny, więc jest znacznie „gęstszy” pod względem energetycznym. Historia wynalazku sięga roku 1886 i naszego rodaka, Karola Olszewskiego, który jako pierwszy na świecie skroplił metan – główny składnik gazu ziemnego.
Komercjalizacja produkcji LNG nastąpiła dopiero w okresie międzywojennym, gdy zwiększyło się zapotrzebowanie na energię w łatwej do magazynowania postaci. Współcześnie proces produkcji obejmuje dwie główne fazy: oczyszczanie gazu ziemnego z wody, rtęci, dwutlenku węgla, siarkowodoru i innych zanieczyszczeń oraz samo skraplanie. W rezultacie powstaje bezbarwny, bezzapachowy i nietoksyczny płyn, którego głównym składnikiem jest metan (90-98%), a dodatkowo w mniejszych ilościach zawiera również etan, propan i butan.
Fenomen gazu LNG polega na fakcie, że pozwala on transportować gaz ziemny na dalekie odległości między producentem a odbiorcą i zmniejsza potrzeby pojemnościowe związane z magazynowaniem. Największymi producentami LNG na świecie są obecnie Stany Zjednoczone, Katar oraz Australia, a więc państwa o stabilnej sytuacji politycznej.
Gaz LNG może służyć jako paliwo do samochodów ciężarowych, fot. Mrcluxury/envato
Gaz LNG – do czego służy?
Głównym zastosowaniem LNG jest właśnie zwiększenie funkcjonalności i opłacalności transportu oraz magazynowania gazu ziemnego. Ten ostatni pozostaje jednym z najważniejszych źródeł energii na świecie, a dzięki procesowi skraplania może być przesyłany między kontynentami, a następnie przywracany z powrotem do lotnej postaci (regazyfikowany) i wtłaczany do systemu przesyłowego.
Gaz LNG wykorzystywany jest jednak również jako paliwo, przede wszystkim w dużych samochodach ciężarowych oraz autobusach – gwarantuje on zasięg nawet do 1200 km na jednym tankowaniu. Pojazdy muszą być oczywiście wyposażone w specjalne silniki (zwykle zaadaptowane do napędu na LNG oraz CNG). Poza tym LNG napędza lokomotywy i duże statki typu kontenerowce oraz silniki wysokiej mocy wykorzystywane w przemyśle wydobywczym.
Dlaczego LNG nie znajduje zastosowania w autach osobowych? Problemem są wymiary. Zbiornik na paliwo musi być bowiem kriogeniczny, aby utrzymywać niską temperaturę paliwa, a w autach osobowych póki co ta technologia po prostu się nie mieści. Dobrą alternatywą dla benzyny lub LPG jest natomiast gaz CNG, czyli sprzężony gaz ziemny, również zawierający głównie metan. Niestety, w Polsce stacji tankowania CNG wciąż dotkliwie brakuje.
Tabela przedstawiająca zastosowania gazu LNG; opracowanie własne
Zalety gazu LNG
Dzięki niskiej objętości i relatywnie łatwemu składowaniu LNG pozwala wykorzystać gaz ziemny na znacznie większą skalę – do produkcji energii elektrycznej oraz ogrzewania. Nawet tam, gdzie nie sięga sieć przesyłowa, można budować stacje regazyfikacyjne obsługujące np. mniejsze gminy czy zakłady przemysłowe. Co ważne, technologia nie jest kosztowna ani skomplikowana, a sama regazyfikacja LNG odbywa się w parownicach – wystarczy odpowiednio dużo ciepła, aby gaz zmienił stan na lotny.
Jako paliwo LNG jest natomiast ciekawą alternatywą dla ropy naftowej i benzyny, nie tylko przyjaźniejszą cenową, ale także bardziej ekologiczną. Prawdą jest bowiem, że gaz ziemny jest najczystszym z paliw kopalnych (generuje 40-45% CO2 mniej niż węgiel i 30% mniej olej napędowy), a LNG jest dodatkowo oczyszczany. W porównaniu z paliwami ropopochodnymi jego spalanie generuje znacznie mniej emisji CO2, NO i cząstek stałych do atmosfery.
Co ważne, podaż gazu ziemnego jest duża, a analizy wskazują, że zwiększy się w kolejnych latach, co sprzyja utrzymywaniu cen na sprzyjającym poziomie. W 2020 r. dzienna produkcja gazu ziemnego netto wyniosła 83 mln m3, a w 2029 r. ma sięgnąć 138 mln m3, co faworyzuje wykorzystanie LNG na większą skalę. W krajach rozwijających się LNG ma szanse zastąpić tradycyjną biomasę wykorzystywaną do ogrzewania i gotowania, co będzie miało wpływ nie tylko na środowisko, ale również warunki życia.
Środowiskowe kontrowersje związane z gazem LNG
Mimo wspomnianych wyżej korzyści ekolodzy zastrzegają się przed próbami prezentowania gazu LNG jako czystej energii. Gazy ziemny jest bowiem paliwem kopalnym, a jego spalanie uwalnia dwutlenek węgla do atmosfery, tyle że w mniejszych niż benzyna czy olej napędowy ilościach. Niestety, to nie wszystkie problemy związane z środowiskowym aspektem wykorzystania LNG.
Z uwagi na skład każdy etap cyklu życiowego LNG – od wydobycia i przetwarzania po transport i magazynowanie – wiąże się niestety z uwalnianiem metanu do atmosfery. Przypomnijmy, że jest to jeden z gazów cieplarnianych, a w ciągu pierwszych 20 lat po emisji jest aż 85% bardziej skuteczny w kumulowaniu ciepła w atmosferze niż CO2. Tym samym w zasadniczy sposób przyczynia się do pogłębiania zmiany klimatu. Same tylko przypadkowe wycieki i nieszczelności odpowiadają za 14% śladu węglowego LNG.
Sam proces produkcji LNG jest dość kontrowersyjny. Aby obniżyć temperaturę gazu ziemnego do
-162°C potrzeba ogromnych ilości energii. To samo dotyczy transportu oraz przechowywania w warunkach chłodniczych, a także regazyfikacji. W rezultacie eksperci oceniają, że w całym cyklu życiowym LNG generuje nawet dwa razy więcej emisji niż naturalny gaz ziemny.
Jeszcze gorzej wypada LNG w porównaniu z energią odnawialną – generuje on 14 razy więcej węgla niż cały proces produkcji energii solarnej i 50 razy więcej niż energii wiatrowej. Dodatkowo, sam przemysł wydobycia gazu ziemnego nie pozostaje bez wpływu na ekosystemy i lokalne społeczności. W wielu regionach obserwuje się na przykład przypadki zanieczyszczenia wody, a nawet śmierci związanych z wypadkami i zatruciem.
Niektórzy naukowcy twierdzą wręcz, że ślad węglowy LNG jest gorszy niż samego węgla!
Maszyneria do wydobycia gazu ziemnego, surowca do produkcji LNG, fot. CreativeNature_nl/envato
Czy gaz LNG ma przyszłość?
Z środowiskowego puntu widzenia optymalnie byłoby już dziś zrezygnować z wykorzystania gazu LNG. Nie jest to oczywiście wykonalne. Energia odnawialna póki co nie jest w stanie zaspokoić całkowitych potrzeb mieszkańców Ziemi, a w wielu mniej zamożnych krajach brakuje infrastruktury służącej do jej produkcji. Zanim uda się zbudować elektrownie wodne, solarne, wiatrowe i geotermalne wszędzie tam, gdzie są potrzebne, LNG stanowi dobrą alternatywę dla innych paliw kopalnych. Godny podkreślenia jest fakt, że można go wykorzystywać w oparciu o już istniejącą infrastrukturę.
Podsumowując, LNG ma szansę stać się paliwem przejściowym, umożliwiającym transformację energetyczną i pozwalającym w szybszym czasie ograniczyć emisje gazów cieplarnianych. W szczególności magazyny LNG mogą służyć jako rezerwy dla krajów rozwijających infrastrukturę energii odnawialnej, pokrywając potrzeby energetyczne, gdy słońca, wody lub wiatru brakuje. Docelowo jako paliwo kopalne LNG powinien być jednak wycofany z użycia, gdyż stoi w sprzeczności z zasadami zerowej emisji.
Gaz LNG – pytania i odpowiedzi
Czym różni się gaz LNG od LPG?
Głównym składnikiem LNG jest metan, LPG zaś propan. Z rezultacie LNG jest lżejszy od powietrza, LPG natomiast cięższy, a jego spalanie generuje znacznie więcej emisji.
Gdzie tankować LNG w Polsce?
W 2024 r. w całym kraju działało ponad 40 stacji do tankowania LNG – ich mapę znaleźć można na stronie: https://pplng.pl
Czy LNG wykorzystuje się w autach osobowych?
Nie, auta osobowe jak dotąd napędzane są gazem LPG lub CNG (sprężonym gazem ziemnym).
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 8 stycznia, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- „What is liquefied natural gas?” National Grid, https://www.nationalgrid.com/stories/energy-explained/what-is-liquefied-natural-gas-lng, 25/11/2024;
- “Liquefied Natural Gas 101” Brian Palmer, https://www.nrdc.org/stories/liquefied-natural-gas-101, 25/11/2024;
- “Natural gas explained” EIA, https://www.eia.gov/energyexplained/natural-gas/liquefied-natural-gas.php, 25/11/2024;
- “Coal Is Bad for the Environment. Is Liquified Natural Gas Any Better?” Benjamin Storrow, https://www.scientificamerican.com/article/coal-is-bad-for-the-environment-is-liquified-natural-gas-any-better/, 25/11/2024;
- “Liquefied Natural Gas (LNG)” Alireza Bahadori Ph.D., Natural Gas Processing, 2014;
