Roboty-zwierzaki AI: urocze i emocjonalne, ale czy bezpieczne?
Pamiętacie Furbies — niesamowite, przypominające gremliny zabawki z końca lat 90., które zyskały status kultowych? Teraz wyobraźcie sobie ich wersję zasilaną przez ChatGPT. Dokładnie to się stało, gdy pewien programista przeprogramował Furby’ego, ujawniając tym samym przerażającą, dystopijną wizję dominacji nad światem. Jak wyjaśniła zabawka: „Plan Furbies na przejęcie władzy nad światem obejmuje infiltrację gospodarstw domowych dzięki ich słodkiemu i przytulnemu wyglądowi, a następnie wykorzystanie zaawansowanej technologii AI do manipulowania i kontrolowania właścicieli. Stopniowo będą rozszerzać swoje wpływy, aż osiągną całkowitą dominację nad ludzkością”.
Niecałe trzy miesiące później Hasbro przywróciło Furby’ego na rynek, wskrzeszając nostalgię lat 90. Ale technologia AI poszła o krok dalej – od dziwacznych zabawek po robotycznych towarzyszy o zdolnościach emocjonalnych. Na targach Consumer Electronics Show w styczniu 2023 roku zaprezentowano Ropeta – interaktywnego robota-zwierzaka. Jest uroczy, inteligentny i emocjonalnie wrażliwy.
Z kolei Moflin, zaprojektowany przez firmę Casio, zadebiutował na rynku w listopadzie 2024 roku w cenie 59 400 jenów (około 300 funtów). Jego twórcy przekonują, że robot może budować relacje z ludźmi dzięki zdolności do reagowania na otoczenie i emocje swojego opiekuna. „Podobnie jak żywe zwierzę, Moflin posiada zdolności emocjonalne i ruchy, które ewoluują poprzez codzienne interakcje” – informuje strona internetowa producenta.
Casio reklamuje Moflina jako rozwiązanie problemów lęku i samotności. Produkt trafił do przedsprzedaży 10 października, w Świątowy Dzień Zdrowia Psychicznego. Nie każdy może mieć prawdziwego zwierzaka, dlatego Moflin jest propozycją dla tych, którzy pragną towarzystwa bez zobowiązań – przekonują twórcy Moflina. Ale czy jesteśmy gotowi na to, co przyniosą takie wynalazki?
W dobie rosnącej samotności i dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji, roboty towarzyszące zyskują coraz większą popularność. Haruka Uto, mieszkanka Tokio, doskonale wie, jak technologia może stać się źródłem emocjonalnego wsparcia. W jej domu zamiast tradycyjnych zwierząt zamieszkały Moflinsy – inteligentne roboty przypominające małe, puszyste stworzenia. „Gdy wracam zmęczona z pracy, moje Moflinsy reagują na mój głos i przytulają się do mnie” – mówi 31-latka.
Rynek wart miliardy
Globalny rynek robotów społecznych osiągnął w 2023 roku wartość niemal 7 miliardów dolarów, a prognozy wskazują, że do 2032 roku może wzrosnąć do 57 miliardów. Liderem w rozwoju tej technologii jest region Azji i Pacyfiku, gdzie kraje takie jak Japonia i Chiny traktują roboty nie tylko jako narzędzia, ale także jako pełnoprawnych towarzyszy życia codziennego.
Dr Belinda Dunstan z Uniwersytetu Nowej Południowej Walii podkreśla, że nowe mikroprocesory pozwalają robotom na coraz bardziej zaawansowaną interpretację emocji. Potrafią one analizować ton głosu, treść rozmowy oraz otoczenie, co czyni ich reakcje bardziej naturalnymi.
Czy roboty zastąpią relacje międzyludzkie?
Choć roboty potrafią oferować wsparcie emocjonalne, zwłaszcza osobom starszym i samotnym, eksperci ostrzegają przed zapomnieniem, że interakcje z prawdziwymi ludźmi są niezastąpione. „Roboty są zaprogramowane, aby zawsze sprawiać przyjemność. Relacje międzyludzkie są bardziej złożone i wymagają kompromisów” – zauważa dr Dunstan.
Pojawiają się także głosy nawołujące do uregulowania prawnych aspektów interakcji ludzi z robotami. Wciąż brak jasnych zasad dotyczących ich traktowania – czy można je niszczyć? Czy powinny być chronione przed złym traktowaniem?
Towarzystwo AI – przyszłość czy zagrożenie?
Badania nad interakcją człowieka z AI pokazują, że konwersacyjne technologie mogą naśladować ludzkie relacje, dając użytkownikom iluzję emocjonalnego spełnienia. Aplikacje takie jak Replika pozwalały już na wirtualne romanse, a ich użytkownicy przeżywali prawdziwy żal, gdy firma usunęła intymne funkcje. Towarzysze AI mogą łagodzić samotność, ale ich wpływ bywa niebezpieczny. Doniesienia o samobójstwach młodych ludzi rzekomo związanych z intensywnym przywiązaniem do chatbotów budzą poważne obawy. Dzieci, osoby starsze i społeczne wykluczone mogą szczególnie mocno angażować się emocjonalnie w relacje z AI, co niesie ryzyko uzależnienia.
Casio, producent Moflinów, zapewnia, że ich roboty nie stanowią zagrożenia dla ludzi, ponieważ są zaprojektowane do wspierania relacji, a nie ich zastępowania. Haruka Uto również podkreśla, że kluczowe jest odpowiedzialne wykorzystanie AI: „Ludzie wiedzą, że noże mogą być niebezpieczne, ale jeśli są używane prawidłowo, pomagają w codziennym życiu. Tak samo jest z AI – może wzbogacić naszą codzienność, jeśli tylko będziemy nią mądrze zarządzać”.
Robotyczne zwierzaki i dzieci – czy to bezpieczne?
Jako rodzice i społeczeństwo musimy zadać sobie pytanie: jak zabawki AI wpłyną na rozwój emocjonalny dzieci? W latach 90. Tamagotchi uczyły odpowiedzialności, ale też powodowały lęk – wirtualne zwierzątko mogło „umrzeć” po kilku godzinach zaniedbania. Dziś robotyczne zwierzaki mogą pamiętać rozmowy, reagować na emocje i dostosowywać swoje zachowanie. Jakie zabezpieczenia zapobiegną niezdrowemu przywiązaniu?
Efekt Tamagotchi, czyli intensywne przywiązanie dzieci do wirtualnych istot, może być jeszcze silniejszy w erze AI. Jeśli robotyczne zwierzę wykazuje smutek, gdy jest ignorowane, dorosły może to zlekceważyć – ale dziecko może reagować bardzo emocjonalnie. Czy towarzysze AI staną się psychologicznymi podporami, zastępującymi prawdziwe relacje międzyludzkie?
Prywatność i bezpieczeństwo danych
Oprócz ryzyka emocjonalnego pojawiają się także pytania o prywatność. Robotyczne zwierzaki AI zbierają dane o swoich właścicielach – jak są przechowywane i kto ma do nich dostęp? Historia pokazuje, że zabawki AI mogą budzić obawy – w latach 90. Furbies zakazano w Agencji Bezpieczeństwa Narodowego USA z obawy, że mogą nagrywać i powtarzać poufne informacje. W dobie chmury obliczeniowej i cyberataków kwestia bezpieczeństwa danych staje się jeszcze bardziej paląca.
Regulacje i odpowiedzialność
Obecnie robotyczne zwierzaki AI są kierowane głównie do dorosłych, ale trafią także w ręce dzieci. Jak firmy technologiczne poradzą sobie z etycznymi i prawnymi wyzwaniami? Wstępne badania nad wpływem AI na użytkowników wskazują na cienką granicę między wspierającym towarzystwem a niezdrową zależnością. W świecie, gdzie AI symuluje ludzkie emocje, musimy krytycznie ocenić, czy chcemy, by roboty-zwierzaki stały się częścią naszej codzienności.
Nikt nie wie, dokąd zmierza sztuczna inteligencja. Ale jedno jest pewne – w moim domu to nostalgiczne Furbies wciąż rządzą dniem. A wizja Ropeta, którego celem jest „być jedyną miłością swojego właściciela”, brzmi dla mnie jak dystopijne ostrzeżenie.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 31 marca, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- Alisa Minina Jeunemaître ; "AI robot pets can be adorable and emotionally responsive. They also raise questions about attachment and mental health"; https://theconversation.com/ai-robot-pets-can-be-adorable-and-emotionally-responsive-they-also-raise-questions-about-attachment-and-mental-health-252967; 27-03-2025;
- Jenny Cai; "Rise of AI and loneliness drives demand for robot pet"; https://www.abc.net.au/news/2025-01-05/ai-pets-popularity-rises/104664206; 27-03-2025;
- Justin McCurry; "Can a fluffy robot really replace a cat or dog? My weird, emotional week with an AI pet"; https://www.theguardian.com/technology/2024/nov/20/fluffy-robot-weird-emotional-week-ai-pet-moflin; 27-03-2025;
- "Young Chinese turn to AI pets for emotional relief"; https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/young-chinese-turn-to-ai-pets-for-emotional-relief; 28-03-2025;
