Dieta teflonowa, mleko czosnkowe i krowy-zebry: Ig Noble 2025 rozdane!
Czy teflon może pomóc w odchudzaniu? Czy kieliszek wódki poprawia znajomość języków obcych? A może pomalowanie krowy w paski zebry to najlepsza ochrona przed muchami? Na te i wiele innych pytań odpowiedzieli tegoroczni laureaci Nagród Ig Nobla – najbardziej osobliwych wyróżnień w świecie nauki.
- Chemia: dieta teflonowa
- Pediatria: mleko czosnkowe
- Biologia: krowy-zebry
- Psychologia: polski wkład w badania nad narcyzmem
- Alkohol w nauce: od języków po nietoperze
- Kuchnia nauki: od makaronu po jaszczurki
- Inżynieria: walka ze śmierdzącymi butami
- Literatura: paznokcie rosną powoli
- Refleksja przez śmiech
Ceremonia, która po raz 35. odbyła się na Uniwersytecie Bostońskim, jak zawsze przyciągnęła badaczy z nietypowymi zainteresowaniami i poczuciem humoru. Tradycyjnie zwycięzcy zostali obsypani papierowymi samolocikami, a nagrody wręczali im… prawdziwi laureaci Nobla. Tematem przewodnim tegorocznej gali było trawienie – i rzeczywiście większość nagrodzonych projektów kręciła się wokół jedzenia.
Chemia: dieta teflonowa
Najwięcej emocji wzbudził pomysł Rotema Naftalovicha z Uniwersytetu Rutgersa, który wraz z bratem zaproponował, by do żywności dodawać sproszkowany teflon (PTFE). Substancja miałaby pełnić rolę wypełniacza o zerowej kaloryczności, dając uczucie sytości i – teoretycznie – rozwiązując problem otyłości. Choć FDA nie była zachwycona perspektywą czekolady z teflonem, jury Ig Nobla przyznało braciom nagrodę w dziedzinie chemii.
Pediatria: mleko czosnkowe
Włosi udowodnili, że dieta matki karmiącej wpływa na smak jej mleka. Gdy kobieta jadła czosnek, niemowlęta ssały piersi dłużej. Badacze otrzymali za to nagrodę pediatryczną – i pokazali, że kulinarne upodobania zaczynają się kształtować dosłownie od pierwszych dni życia.
Biologia: krowy-zebry
Z kolei Japończycy wykazali, że krowy pomalowane w czarne pasy były o połowę rzadziej atakowane przez muchy niż ich tradycyjnie umaszczeni kuzyni. Rolnicy pewnie nie rzucą się od razu do kupowania farby, ale nagroda biologiczna powędrowała właśnie do zespołu badającego „krowy-zebry”.
Psychologia: polski wkład w badania nad narcyzmem
Tegoroczna nagroda psychologiczna miała także polski akcent. Marcin Zajenkowski z Uniwersytetu Warszawskiego, wspólnie z Gillesem Gignakiem z Australii, udowodnił, że pochwały dotyczące inteligencji potrafią zawrócić w głowie każdemu – nawet jeśli są zupełnie bezpodstawne. Uczestnicy badań, którym powiedziano, że są mądrzejsi niż przeciętny człowiek, zaczynali przejawiać wyraźne cechy narcystyczne.
„To dowód, że czasem wystarczy kilka słów, by wzmocnić nasze ego – i to niekoniecznie w najlepszym kierunku” – komentuje Zajenkowski.
Alkohol w nauce: od języków po nietoperze
Kilka nagród dotyczyło alkoholu. Niemiecko-holenderski zespół odkrył, że niewielka dawka wódki poprawia płynność w posługiwaniu się językiem obcym – efekt znany każdemu, kto próbował mówić po angielsku na wakacjach. Ale już egipskie nietoperze karmione etanolem traciły zdolność do precyzyjnej echolokacji, co może prowadzić do niebezpiecznych kolizji w locie.
Kuchnia nauki: od makaronu po jaszczurki
Inne nagrody potwierdziły, że nauka lubi jedzenie:
- fizycy badali, dlaczego sos do makaronu cacio e pepe czasem nieprzyjemnie się zbryla;
- jaszczurki tęczowe z Togo otrzymały do wyboru różne pizze i zdecydowanie postawiły na wariant „cztery sery”.
Inżynieria: walka ze śmierdzącymi butami
Indyjski zespół opracował specjalny stojak na buty ze światłem UV, które nie tylko zabija bakterie, ale… może też przypalić ulubione adidasy. Brzmi ryzykownie, ale nagroda inżynierska została przyznana.
Literatura: paznokcie rosną powoli
Pośmiertnie nagrodzono też dr. Williama Beana z Uniwersytetu Iowa, który przez 35 lat skrupulatnie mierzył wzrost własnych paznokci. Jego badania udowodniły, że cierpliwość to fundament nauki.
Refleksja przez śmiech
„Za każdym absurdalnym pomysłem kryje się prawdziwa wiedza” – podsumowała dr Carly York, biolog i autorka książki The Salmon Cannon and the Levitating Frog. I właśnie o to chodzi w Ig Noblach: by najpierw rozśmieszyć, a potem zmusić do refleksji, jak szerokie – i czasem zaskakujące – mogą być granice naukowej ciekawości.
Bo kto wie – może kiedyś naprawdę będziemy malować krowy w pasy, a czekolada z teflonem trafi do supermarketów?
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 19 września, 2025
- https://edition.cnn.com/2025/09/18/science/ig-nobel-awards-2025-scli-intl;
- https://www.theguardian.com/science/2025/sep/18/teflon-diet-garlic-milk-and-zebra-cows-triumph-at-2025-ig-nobel-prizes;
