Dokarmiasz wiewiórki? Możesz im zaszkodzić!
Jeśli rude wiewiórki spożywają zbyt dużo orzeszków ziemnych, ich szczęki stają się słabsze niż u wiewiórek odżywiających się naturalnym pokarmem – donoszą naukowcy na łamach Royal Society Open Science. Wyniki badań sugerują, że dokarmianie może prowadzić do zmian morfologicznych u wiewiórek, co potencjalnie wpływa na ich przyszłą zdolność do rozwoju populacji.
Naukowcy porównali kształt czaszki i żuchwy u rudych wiewiórek z czterech populacji: północnej Szkocji, regionu granicznego Szkocji i Anglii, rezerwatu wiewiórek w Formby (Merseyside) oraz z Jersey na Wyspach Normandzkich. Odkryli znaczące różnice między tymi populacjami, co potwierdza popularne powiedzenie: jesteś tym, co jesz.
Rude wiewiórki z rezerwatu Formby w pobliżu Liverpoolu miały czaszki z bardziej płaskimi mózgoczaszkami i dłuższymi pyskami. Ich żuchwy były mniej wytrzymałe, a miejsca przyczepu mięśni znajdowały się bliżej stawu żuchwowego, w porównaniu z wiewiórkami z innych populacji. Sugeruje to, że wiewiórki z Formby miały mniej wydajne mięśnie szczęki i słabszy zgryz niż ich krewni z innych regionów.
Co więcej, badacze zaobserwowali zmiany w anatomii w krótkim czasie – wiewiórki z lat 90. miały mniej wydajne mięśnie niż wiewiórki z Formby z lat 2010.
Różnice mogą być wynikiem przypadkowych mutacji genetycznych lub chowu wsobnego, ponieważ rude wiewiórki z Formby przeżywały załamania populacji spowodowane chorobami. Jednak badania wskazują, że dieta mogła być kluczowym czynnikiem wpływającym na te zmiany.
Wielka Brytania to kraj różnorodnych siedlisk, co sprawia, że dieta rudych wiewiórek różni się w zależności od miejsca zamieszkania. W północnej Szkocji jedzą one głównie nasiona szyszek sosnowych, które wymagają obgryzania łusek. W mieszanych lasach Anglii żywią się orzechami laskowymi, orzechami bukowymi, nasionami cisu, a także sosnowymi i świerkowymi. Na wyspie Jersey spożywają żołędzie, orzechy laskowe i kasztany.
Natomiast w rezerwacie Formby rude wiewiórki żyją wśród sosen, lecz w latach 90. i 2000. dokarmiano je przez cały rok orzeszkami ziemnymi w łupinach. Orzeszki ziemne są znacznie łatwiejsze do otwarcia niż orzechy laskowe czy szyszki sosnowe – ich skorupki można rozłupać rękami, podczas gdy do orzechów laskowych potrzebny jest dziadek do orzechów. Mniej wymagająca dieta mogła doprowadzić do zmiany anatomii czaszki i szczęki wiewiórek z Formby. Po zaprzestaniu dokarmiania orzeszkami zmiany te zaczęły się częściowo cofać.
Pozostaje pytanie, czy zaobserwowane zmiany anatomiczne były wynikiem ewolucji na przestrzeni kilku pokoleń, czy też reakcją rozwojową zachodzącą w życiu pojedynczej wiewiórki. Modelowanie kości, proces występujący u wszystkich kręgowców, sprawia, że masa kostna zmniejsza się przy mniejszym użyciu mięśni – tak jak u astronautów, którzy nie muszą pokonywać grawitacji. Szybkie zmiany widoczne u wiewiórek z Formby po zaprzestaniu dokarmiania sugerują, że były to zmiany rozwojowe.
Badania te mają istotne znaczenie dla ochrony rudych wiewiórek i innych gatunków, zwłaszcza tych hodowanych w niewoli i wypuszczanych na wolność. Wyniki sugerują, że dokarmianie powinno być dopasowane do naturalnej diety zwierząt, aby maksymalizować ich szanse na przetrwanie w środowisku naturalnym.
- Philip Cox ; "Red squirrels fed on peanuts have weaker jaws – here’s why that matters for conservation "; https://theconversation.com/red-squirrels-fed-on-peanuts-have-weaker-jaws-heres-why-that-matters-for-conservation-247386; 17-01-2025;
Zbyt miękkie jedzenie robi z ludzmi dokładnie to samo.