Kraków mówi STOP starym dieslom! Rusza Strefa Czystego Transportu. Kto zyska, kto straci?
To już pewne: Kraków jako drugie miasto w Polsce wprowadza Strefę Czystego Transportu (SCT). Od 1 stycznia 2026 roku nie każdy samochód wjedzie do centrum miasta. Choć zmiany budzą emocje, eksperci nie mają wątpliwości: to krok milowy w walce o czyste powietrze. Ale czy decyzja radnych rzeczywiście przyniesie oczekiwane efekty?
Nowe zasady – ale nie dla wszystkich
Po burzliwej historii, protestach i decyzji sądu administracyjnego, krakowscy radni przyjęli nową wersję uchwały o SCT. Strefa ograniczy ruch najbardziej emisyjnych pojazdów w granicach czwartej obwodnicy miasta.
Strefa Czystego Transportu obejmie obszar w przybliżeniu zamknięty czwartą obwodnicą miasta. Na jej teren będą mogły wjeżdżać tylko pojazdy spełniające określone normy emisji spalin. Dla diesli to minimum norma Euro 6 lub rocznik 2014 i młodszy. Dla pojazdów benzynowych i z instalacją LPG – norma Euro 4 lub wyprodukowane nie wcześniej niż w 2005 roku.
Nowa uchwała zawiera istotne wyłączenie: ograniczenia nie obejmą pojazdów zarejestrowanych już przez mieszkańców Krakowa. Oznacza to, że nawet stare i mocno zanieczyszczające auta nadal będą mogły poruszać się po mieście – o ile ich właściciele są krakowianami. To znacząco opóźni efekty wprowadzenia strefy. Dopiero kupując nowe auto, mieszkańcy będą musieli dostosować się do wymagań.
Smog wciąż duszący
W ostatnich latach Kraków poprawił jakość powietrza dzięki likwidacji pieców węglowych. Jednak emisje z transportu nadal są poważnym problemem. Według danych Polskiego Alarmu Smogowego, samochody odpowiadają za około 70 procent miejskich stężeń dwutlenku azotu. Pomiary z 2023 roku pokazały, że w żadnej z 44 badanych lokalizacji w Krakowie nie udało się osiągnąć poziomu rekomendowanego przez Światową Organizację Zdrowia. Unijne normy, które zaczną obowiązywać w 2030 roku, spełniono tylko w trzech miejscach. Badania pokazują, że wysokie stężenia tlenków azotu zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a u dzieci wpływają negatywnie na zdolności poznawcze. Smog to nie tylko kwestia estetyki miasta – to realne zagrożenie zdrowia.
Samochód za opłatą? Tak, jeśli jesteś spoza miasta
Władze Krakowa przewidziały również system opłat dla kierowców spoza miasta, których pojazdy nie spełniają wymagań SCT. W 2026 roku będzie można wykupić miesięczny abonament za 100 zł, w 2027 za 250 zł, a w 2028 aż za 500 zł. Alternatywnie, dostępne będą opłaty godzinowe (2,5 zł) i dzienne – od 5 do 15 zł, w zależności od roku. Ma to pozwolić na stopniowe ograniczanie najbardziej zanieczyszczających pojazdów, bez nagłego zakazu. Ale krytycy już wskazują, że to półśrodek, który może zmniejszyć skuteczność całej polityki.
Według szacunków, strefa obejmie tylko około 10 procent pojazdów jeżdżących po Krakowie. Tyle wystarczy, by ograniczyć aż 30 procent emisji tlenków azotu z ruchu drogowego. To pokazuje, jak wielki wpływ na jakość powietrza mają najbardziej emisyjne auta.
Przedstawiciele Polskiego Alarmu Smogowego chwalą decyzję miasta, ale nie ukrywają rozczarowania z powodu wyjątków dla mieszkańców. Uważają, że choć to krok w dobrym kierunku, to zbyt ostrożny.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 12 czerwca, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
Urzędnicy zrobili to nocą, wbrew woli mieszkańców. Na szczęście wojewoda może to jeszcze uchylic.
Pozdrawiam.