Komisja Europejska potwierdza: drogi – tak, ale nie kosztem przyrody
Komisja Europejska przedstawiła szczegóły zaprezentowanej w środę propozycji nowego kształtu Europejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Obejmuje ona nową, omijającą obszary cenne przyrodniczo, trasę drogi „Via Baltica” przez północno-wschodnią Polskę, o którą Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, WWF Polska i inne organizacje ekologiczne walczyły od 2002 r.
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków wraz z WWF, Polską Zieloną Siecią, Pracownią na rzecz Wszystkich Istot, Greenpeace, Centrum Ochrony Mokradeł, SISKOM i innymi organizacjami i instytucjami naukowymi oraz tysiącami osób indywidualnych, ekspertów, artystów, dziennikarzy wzywały do zmiany trasy drogi ekspresowej „Via Baltica” na mniej szkodliwą dla przyrody, krótszą i tańszą.
„Propozycja Komisji Europejskiej pieczętuje sukces trwającej 9 lat kampanii na rzecz zmiany trasy drogi „Via Baltica” w Polsce. Stara trasa miała przecinać liczne obszary chronione, w tym Dolinę Rospudy. Nowa omija większość cennych miejsc. O tę zmianę walczyły organizacje pozarządowe przy nieprzecenionym, silnym wsparciu polskiego społeczeństwa oraz międzynarodowych ekspertów” – mówi Małgorzata Górska – koordynatorka tej kampanii od 2002 roku. „Dziś możemy powiedzieć, że nasza kampania odniosła sukces także dlatego, że nasze argumenty zostały przyjęte przez Komisję Europejską. Dziękujemy i gratulujemy wszystkim osobom, które popierają rozwój gospodarczy szanujący konieczność ochrony zasobów przyrodniczych.”
Po przeanalizowaniu wszystkich możliwych połączeń pomiędzy Warszawą a granicą z Litwą, zostało wybrane takie, o które wnioskowali obrońcy przyrody. Pierwotna trasa przez Białystok i obszary chronione została oceniona jako najgorsza: nie tylko z powodów ekologicznych, ale także byłaby droższa i gorsza punktu widzenia transportowego i społecznego.
Pod koniec 2009 r. Rada Ministrów zatwierdziła nową trasę „Via Baltica” (S-61) omijającą większość obszarów chronionych w pn.-wsch. Polsce. Teraz Komisja Europejska potwierdziła nowy przebieg tej drogi.
„Liczymy, że teraz zakończą się dyskusje o tym gdzie i jakie drogi budować na Podlasiu. Czas przyspieszyć przygotowywanie inwestycji związanych z nową trasą „Via Baltica” tak, by międzynarodowy ruch tranzytowy jak najszybciej wyprowadzić z miejscowości i obszarów chronionych wzdłuż starej trasy i skierować na przystosowaną do tego drogę” – mówi Marta Majka Wiśniewska, konsultant WWF ds. Infrastruktury i Środowiska.
Dodatkowo, w przyszłości możliwy będzie przeładunek towarów z dróg na kolej, gdyż w okolicy Ełku, gdzie krzyżować się będzie droga „Via Baltica” z koleją „Rail Baltica” (także projekt z sieci głównej) ma powstać terminal przeładunkowy.
W oficjalnym komunikacie Komisji Europejskiej czytamy: TEN-T jest podstawowym narzędziem polityki transportowej służącym realizacji celu w zakresie zmniejszenia o 60 proc. emisji CO2 z transportu do roku 2050 (…). Głównym założeniem TEN-T jest rozwój sieci multimodalnej poprzez ułatwienie znaczącej zmiany polegającej na rezygnowaniu z drogowego transportu pasażerów i towarów na rzecz transportu kolejowego i innych rodzajów transportu. Wszystkie projekty TEN-T muszą przejść rygorystyczną ocenę oddziaływania na środowisko przed zakwalifikowaniem ich do finansowania unijnego. W tym celu muszą one spełnić wszystkie wymogi w zakresie planowania i zrównoważonego rozwoju określone na mocy przepisów UE dotyczących ochrony środowiska.
Nowe mapy unijnych projektów transportowych w Polsce:
https://ec.europa.eu/transport/infrastructure/connecting/revision-t_en.htm
(Annex I – Volume 15).
