System kaucyjny już za chwilę! Będzie chaos?
Już 1 października 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać długo oczekiwany system kaucyjny. Dla jednych to krok milowy w trosce o środowisko, dla innych – potencjalna uciążliwość i kolejny obowiązek. Choć większość Polaków słyszała o nadchodzących zmianach, niewielu dokładnie wie, jak system będzie działał. Czy czeka nas rewolucja w segregacji odpadów, czy raczej chaos i frustracja?
Jak będzie działał system kaucyjny?
Zasada działania jest prosta: kupując napój w butelce plastikowej (PET), puszce aluminiowej lub szklanej butelce wielokrotnego użytku, zapłacimy dodatkową kaucję. Po zwrocie pustego opakowania do sklepu lub automatu, otrzymamy zwrot pieniędzy. Brzmi łatwo? W teorii tak, ale jak pokazuje badanie Interzero, aż 77% Polaków słyszało o systemie, lecz tylko 33% wie, jak dokładnie będzie on funkcjonować.
Warto zaznaczyć, że:
- Kaucja wyniesie 1 zł za butelkę szklaną wielokrotnego użytku (do 1,5 l) oraz 50 gr za jednorazowe butelki PET (do 3 l) i puszki aluminiowe (do 1 l).
- Zwrot opakowań nie będzie wymagał okazania paragonu.
- Butelki i puszki oddajemy w całości, bez zgniatania, odrywania etykiet czy zdejmowania nakrętek.
- Obowiązek przyjmowania opakowań będą miały sklepy o powierzchni powyżej 200 m², natomiast mniejsze sklepy mogą przystąpić do systemu dobrowolnie.
- W każdej gminie ma powstać co najmniej jeden punkt zwrotu.
Obawy i wyzwania systemu kaucyjnego
Wprowadzeniu systemu towarzyszą jednak obawy. Jak wynika z badań, Polacy martwią się głównie o:
- ograniczoną liczbę punktów zwrotu – 42% badanych obawia się, że nie będą mogli oddać opakowań w każdym sklepie;
- konieczność przechowywania pustych opakowań w domu – co piąty respondent uważa to za problem;
- możliwość długich kolejek i problemów technicznych przy automatach do zwrotu.
Niepewność budzi także kwestia wdrożenia systemu. Eksperci wskazują, że choć start przewidziano na październik 2025 roku, to w pełni sprawny system najprawdopodobniej zacznie działać dopiero w 2026 roku. Powód? Niskie kary dla producentów za niewprowadzenie systemu – wynoszące zaledwie 10 groszy za tonę.
Szansa na czystsze środowisko?
Pomimo obaw, większość Polaków dostrzega w systemie kaucyjnym korzyści. W krajach, gdzie podobne rozwiązania funkcjonują od lat – np. w Niemczech, Norwegii czy Litwie – odsetek zwracanych opakowań sięga nawet 90%. Jeśli system zadziała sprawnie, Polska może dołączyć do czołówki krajów dbających o recykling i ograniczenie zaśmiecania środowiska.
– Na początku mogą pojawić się błędy i frustracja, ale kluczowe jest pozytywne nastawienie – mówi agencji Newseria Paweł Lesiak, wiceprezes zarządu Interzero Polska. – System będzie ewoluował i dostosowywał się do potrzeb mieszkańców i biznesu.
Czy Polacy polubią kaucję?
Choć statystyki wskazują na ogólną aprobatę, wyraźnie widać różnice pokoleniowe. Osoby powyżej 50. roku życia są entuzjastycznie nastawione do systemu, podczas gdy młodsze pokolenie (do 30. roku życia) wykazuje mniejsze zainteresowanie. Być może to kwestia przyzwyczajeń – starsze pokolenia pamiętają przecież czasy obowiązkowych zwrotów butelek szklanych w PRL-u.
Największym testem będzie pierwszych kilka miesięcy działania systemu. Jeśli Polacy szybko oswoją się z nowymi zasadami, może okazać się, że obawy były niepotrzebne, a zwracanie butelek i puszek stanie się codziennym nawykiem – tak jak segregacja śmieci.
