Szopy pracze na drodze do udomowienia? Pomagają im ludzkie śmieci
Człowiek udomowił wiele gatunków zwierząt, aby czerpać z nich korzyści. Szopy pracze wydają się udomawiać same, korzystając z odpadów pozostawianych na śmietnikach. Naukowcy zaobserwowali już u nich charakterystyczne ewolucyjne zmiany. Czym to grozi?
Krótki pysk zdradza przywiązanie do człowieka?
Najnowsze badanie opublikowane w czasopiśmie Frontiers in Zoology sugeruje, że szopy pracze żyjące w miastach mają krótsze pyski niż ich krewni z terenów wiejskich. To jeden z klasycznych symptomów udomowienia, obserwowany u wielu innych zwierząt podporządkowanych woli i łasce człowieka. Innym są np. opadające uszy.
Raffaela Lesch, zoolożka z University of Arkansas Little Rock i jedna ze współautorek badania, uważa, że proces udomowienia może zachodzić niezależnie od świadomych działań typu krzyżowanie dla uzyskania pożądanych cech. Szopy pracze odkryły potencjał żywnościowy związany z bogatą zawartością miejskich śmietników i wybrały życie blisko nas, zmieniając ścieżkę swojej ewolucji.
Życie na śmietniku uczy pokory
Fakt okazyjnego wygrzebywania odpadków nie oznacza oczywiście, że dane zwierzę zatraci swój dziki charakter. Miejskie populacje szopów praczy nauczyły się już jednak traktować śmieci jako główne źródło pożywienia. Po latach prób i błędów odkryły, że wystarczy pogodzić się z bliskością człowieka i powstrzymać agresję przeciwko niemu, aby cieszyć się nieograniczonym dostępem do wymyślnych smakołyków.
Okiełznanie strachu przed dwunożnymi istotami, będące drugim ważnym symptomem udomowienia, jest już prawdopodobnie przekazywane w formie mutacji genetycznej między pokoleniami. Tym właśnie sposobem biologia sama zmienia zwierzęta dzikie w oswojone.
Szopy pracze to problem
Z krów mamy mleko i mięso, z koni siłę pociągową, z owiec wełnę. Potencjalne udomowienie szopów nie przyniesie nam jednak raczej żadnych korzyści – wręcz przeciwnie, wydaje się narażać ludzkość na ogromne straty.
Po pierwsze, jako ogniwo łączące cywilizację ze światem dzikich zwierząt, szopy pracze są zaskakująco skutecznymi roznosicielami chorób i pasożytów. Sprzyja temu życie na śmietnikach i przebywanie na łonie przyrody. Przykładem takiego zagrożenia jest glista szopia (Baylisascaris), której jajeczka roznoszone są w odchodach śmietnikowych łupieżców, a po przedostaniu się do organizmu ludzkiego mogą powodować uszkodzenia mózgu i śmierć.
Poza tym szopy roznoszą również wściekliznę i leptospirozę, a sam fakt, że codziennie odwiedzają nasze podwórka jest ogromnym ryzykiem dla zwierząt domowych oraz bawiących się na powietrzu dzieci.
Drugim niepokojącym faktem jest inwazyjny charakter gatunku, który w krótkim czasie podporządkował sobie bardzo różne środowiska na całym świecie. Oryginalnie szop pracz pochodzi z Ameryki Północnej, a do Europy został sprowadzony w celu pozyskiwania futer. Inteligentne ssaki szybko nauczyły się zdobywać pożywienie i rozprzestrzeniły się w środowisku naturalnym na tyle, że zaczęły zagrażać rodzimym gatunkom ptaków i płazów, konkurując jednocześnie z lokalnymi drapieżnikami.
Szopy pracze są w Unii uznawane za jeden z najniebezpieczniejszych inwazyjnych gatunków obcych. Ich zżywanie się z człowiekiem nie prognozuje więc dobrze. Ekolodzy podkreślają, że mimo rozkosznego wyglądu szopów nie należy dokarmiać, a odpadki żywnościowe należy wyrzucać wyłącznie do zamykanych pojemników, starając się utrzymać porządek wokół nich.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 20 listopada, 2025
- “Tracking domestication signals across populations of North American raccoons (Procyon lotor) via citizen science-driven image repositories”, Artem Apostolov i in., https://frontiersinzoology.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12983-025-00583-1, 20/11/2025;
- “Raccoon Diseases” North Carolina Wildlife Resources Commission, https://www.ncwildlife.gov/connect/have-wildlife-problem/common-wildlife-diseases/raccoon-diseases, 20/11/2025;
- “The Raccoon and Invasive Alien Species Management” Nick Clark, https://www.eurogroupforanimals.org/news/raccoon-and-invasive-alien-species-management, 20/11/2025;
