Wakacje z widokiem na śmieci? Polska w cieniu dzikich wysypisk
Lato to czas, gdy chętnie uciekamy od miejskiego zgiełku – do lasów, nad jeziora, w kierunku dzikiej przyrody. Niestety, coraz częściej zamiast sielskich widoków trafiamy na… góry śmieci. Dzikie wysypiska to problem, który nie znika, a wręcz przybiera na sile – mimo coraz większej świadomości społecznej i rosnącej liczby inicjatyw sprzątających.
Co kryje się w zaroślach?
Dzikie wysypiska to nielegalne składowiska odpadów – pozbawione kontroli, zabezpieczeń i jakiegokolwiek planu ich neutralizacji. Często ukryte za linią drzew, w rowach, na nieużytkach czy w pobliżu rzek, stanowią ogromne zagrożenie nie tylko dla estetyki krajobrazu, ale przede wszystkim dla środowiska i zdrowia ludzi. Z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2024 roku zlikwidowano w Polsce aż 12 726 dzikich wysypisk, usuwając z nich ponad 39,5 tys. ton odpadów komunalnych. To o niemal 3 tysiące miejsc więcej niż rok wcześniej – jednak problem nie znika. Na koniec roku wciąż istniało 2 728 nielegalnych wysypisk, a więc o 500 więcej niż w 2023 roku.
Śmieci, które zostają z nami na długo
Wyrzucone odpady nie znikają. Plastik, stare meble, elektrośmieci czy odpady budowlane przez lata uwalniają toksyny – do gleby, wód gruntowych i powietrza. Część z nich może nawet trafić do naszego łańcucha pokarmowego. Co gorsza, porzucone resztki jedzenia i zapach plastiku przyciągają zwierzęta – które często połykają niebezpieczne materiały lub utykają w opakowaniach.
– Nawet niewielkie odpady mogą wyrządzić ogromne szkody. Zwierzęta nie rozpoznają zagrożenia – zjadają plastik, zmieniają swoje zachowania, tracą naturalne instynkty. Dzikie wysypiska to śmiertelna pułapka dla fauny – mówi Lisa Scoccimarro z Akademii Ekologicznej Amest Otwock.
Dlaczego wciąż śmiecimy?
Przyczyn powstawania dzikich wysypisk jest wiele. To nie tylko zwykłe lenistwo czy brak świadomości. Czasem problemem jest brak wiedzy, jak pozbyć się odpadów wielkogabarytowych, elektrośmieci czy gruzu. Innym razem – zbyt mała dostępność PSZOK-ów (Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych) lub brak informacji o ich funkcjonowaniu.
Na szczęście coraz więcej gmin organizuje zbiórki odpadów problematycznych, które pomagają ograniczać nielegalne porzucanie śmieci. Potrzebna jest jednak nie tylko infrastruktura, ale i zmiana postaw społecznych.
Edukacja, która zostaje na lata
– Dzikie wysypiska nie powstają same. Tworzą je ludzie – z braku wiedzy, z braku odpowiedzialności – podkreśla Lisa Scoccimarro. – Dlatego edukacja ekologiczna nie może być jednorazowym działaniem. Musi towarzyszyć nam na co dzień – w szkole, pracy, w rodzinie.
Akcje sprzątania, kampanie społeczne, warsztaty czy konkursy proekologiczne pomagają budować zaangażowanie lokalnych społeczności. Gdy mieszkańcy czują się współodpowiedzialni za otaczającą ich przestrzeń, zaczynają działać: sprzątają, edukują innych, zgłaszają nielegalne wysypiska.
Każdy z nas ma wpływ
Nie trzeba być aktywistą ani pracować w ekologicznej organizacji, by zmienić coś na lepsze. Wystarczy zacząć od siebie: oddawać odpady tam, gdzie trzeba, informować innych, wspierać lokalne działania i nie odwracać wzroku, gdy w lesie natkniemy się na porzucone śmieci.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 10 lipca, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
