Baterie solne nabierają mocy – i to dobra wiadomość dla planety
W centrum handlowym w Hangzhou, we wschodnich Chinach, panuje niecodzienny ruch. Dziesiątki eleganckich skuterów elektrycznych w stylu retro, przypominających kultową Vespę, stoją w równym szyku, przyciągając spojrzenia i ciekawość przechodniów. Ale to, co naprawdę wyróżnia te jednoślady, kryje się pod ich błyszczącą karoserią: zamiast standardowych baterii litowo-jonowych czy jeszcze popularniejszych w tańszych modelach – kwasowo-ołowiowych, nowe skutery napędzane są ogniwami sodowo-jonowymi.
To, co jeszcze kilka lat temu było eksperymentem laboratoryjnym, dziś zaczyna być testowane na chińskich ulicach. Zaskakujące? Tak, ale nieprzypadkowe. Bo to właśnie skutery – lekkie, powszechne i stosunkowo tanie – stają się poligonem doświadczalnym dla technologii, która może odciążyć globalny przemysł baterii i ograniczyć zależność od drogich, geopolitycznie wrażliwych surowców, takich jak lit, kobalt czy nikiel.
Dlaczego lit przestaje wystarczać?
Na razie to lit rządzi rynkiem magazynowania energii. Ale jego wydobycie – często prowadzone na ogromną skalę w wrażliwych ekosystemach Ameryki Południowej lub w kopalniach w Afryce – zanieczyszcza wodę, powietrze i degraduje środowisko naturalne. Do tego dochodzi gwałtownie rosnący popyt – a wraz z nim ceny i napięcia polityczne wokół kontroli nad złożami.
Chińska alternatywa: dlaczego właśnie sód?
Sód – tani, bezpieczny i powszechny – staje się atrakcyjną alternatywą dla litu. Tym bardziej, że technologia baterii sodowo-jonowych dojrzewa szybciej, niż się spodziewaliśmy. Akumulatory sodowo-jonowe (Na-ion) funkcjonują na podobnych zasadach jak ich litowe odpowiedniki, jednak zamiast litu wykorzystują sód – pierwiastek szeroko dostępny w przyrodzie, zwłaszcza w postaci soli morskiej. Sód jest około 400 razy bardziej powszechny niż lit, a jego wydobycie i przetwarzanie są mniej kosztowne. To sprawia, że technologia sodowa jest postrzegana jako potencjalnie bardziej zrównoważona, przystępna cenowo i odporna na zakłócenia w globalnych łańcuchach dostaw.
Dlaczego akurat skutery?
W 2023 r. w Chinach sprzedano ok. 55 mln elektrycznych jednośladów – prawie sześć razy więcej niż wszystkich typów samochodów elektrycznych i hybrydowych razem wziętych. To pojazdy idealne dla technologii, która dopiero się rozwija: małe, wolne, miejskie, bez wysokich wymagań co do zasięgu. Sód ma mniejszą gęstość energii niż lit – nawet o 30% [3] – ale w przypadku skuterów, które i tak pokonują krótkie dystanse, ta wada schodzi na dalszy plan. Liczy się za to cena, bezpieczeństwo i dostępność – a tu sód wygrywa.
„Dwukołowce są mniej wymagające pod względem gęstości energii i mocy wyjściowej. To idealne pole testowe” – tłumaczy prof. Chen Xi z Uniwersytetu Xi’an-Jiaotong w Liverpoolu.
Jednym z liderów tego ruchu jest firma Yadea, największy producent skuterów elektrycznych w Chinach. W styczniu 2025 r. zaprezentowała trzy modele zasilane sodowo-jonowymi ogniwami i uruchomiła w Hangzhou pokazową stację wymiany baterii. To rozwiązanie umożliwia użytkownikom wymianę rozładowanych akumulatorów na nowe w mniej niż minutę, po zeskanowaniu kodu QR.
Ekosystem ładowania i wymiany: przewaga chińska
Yadea nie jest osamotniona. W Shenzhen, jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie miast Chin, firma Dudu Huandian oraz lokalne władze rozwijają koncepcję „miasta wymiany baterii”. Według Shenzhen Electric Bicycle Industry Association, do 2027 roku w mieście ma działać aż 50 000 punktów ładowania lub wymiany baterii, co oznacza dostęp do stacji co kilka minut jazdy.
Taka infrastruktura, zintegrowana z miejskimi systemami transportowymi, nie tylko zwiększa komfort użytkowników, ale też eliminuje jedną z głównych barier adaptacji pojazdów elektrycznych: lęk przed zasięgiem i dostępem do energii.
Do tej pory firma Yadea wprowadziła na rynek trzy modele skuterów zasilanych jonami sodu, fot. wirestock/envato
Sprawdzian wydajności
W 2024 roku Yadea uruchomiła ambitny program pilotażowy z 150 000 kurierów w Shenzhen. Ich zadaniem było przetestowanie trwałości i funkcjonalności baterii sodowych w warunkach intensywnego użytkowania: dziesiątki kilometrów dziennie, szybkie ładowania, zmienna pogoda. Program miał potwierdzić, czy ogniwa sodowe mogą rzeczywiście sprostać codziennym wyzwaniom miejskiego transportu.
Tabelka porównująca baterie sodowo-jonowe (Na-ion) i litowo-jonowe (Li-ion):
| Cecha | Baterie sodowo-jonowe (Na-ion) | Baterie litowo-jonowe (Li-ion) |
|---|---|---|
| Surowce | Powszechny sód, brak metali konfliktowych | Rzadki lit, często zawiera kobalt i nikiel |
| Koszt produkcji | Niższy – tańsze surowce i mniej skomplikowana produkcja | Wyższy – drogie i trudne do wydobycia materiały |
| Wpływ na środowisko | Mniejszy – mniej toksyczny, mniejsze zużycie wody | Większy – energochłonny i zanieczyszczający proces |
| Bezpieczeństwo (termiczne) | Lepsze – mniejsze ryzyko zapłonu czy przegrzania | Gorsze – podatne na przegrzewanie i samozapłon |
| Wydajność w niskich temp. | Działa lepiej w zimnym klimacie | Spadek wydajności w niskich temperaturach |
| Gęstość energii | Niższa (więcej miejsca – mniej energii) | Wyższa (więcej energii w mniejszej objętości) |
| Cykl życia (liczba ładowań) | Zbliżony lub nieco krótszy (zależy od typu ogniwa) | Bardzo dobry, często ponad 1000 cykli ładowania |
| Zastosowania | Magazyny energii, rowery, urządzenia stacjonarne | Samochody, smartfony, laptopy |
Punkt zwrotny: ceny litu i bezpieczeństwo
Prawdziwym impulsem dla rozwoju sodowej technologii były gwałtowne wzrosty cen litu w latach 2021–2022 – w szczytowym momencie surowiec podrożał ponad czterokrotnie. To skłoniło wielu producentów do poszukiwania alternatyw.
W międzyczasie zaczęły się pojawiać doniesienia o pożarach baterii litowo-jonowych, zwłaszcza w jednośladach. W 2024 roku w Chinach miała miejsce fala wypadków związanych z samozapłonem baterii litowych. Eksperci, tacy jak prof. Tang Wei z Xi’an Jiaotong University, podkreślają, że baterie sodowe są mniej podatne na przegrzanie, a przez to potencjalnie bezpieczniejsze. Dodatkowo, lepiej znoszą ujemne temperatury, co czyni je atrakcyjnymi także w chłodniejszych rejonach Chin.
Nie tylko skutery – wizja pełnego ekosystemu
Równolegle z jednośladami, Chiny testują baterie sodowe również w mikrosamochodach (klasa A00), a największy producent baterii na świecie – CATL – ogłosił rozpoczęcie masowej produkcji baterii sodowo-jonowych pod nową marką Naxtra. CATL planuje wykorzystywać je także w ciężarówkach i w stacjach magazynowania energii.
Magazyny energii oparte na ogniwach sodowych mogą pomóc w integracji odnawialnych źródeł z siecią energetyczną. Dla Pekinu to strategiczny cel: uniezależnić się od niestabilnych dostaw surowców, a jednocześnie umocnić pozycję lidera technologii zielonej transformacji.
Czy sód zrewolucjonizuje świat?
Zdaniem Cory’ego Combsa z Trivium China, Chiny konsekwentnie realizują wielotorową strategię promowania alternatywnych baterii, w tym sodowych, która może zagwarantować im globalne przywództwo. Ale zastrzega: wciąż nie wiadomo, czy akumulatory sodowe zdobędą szeroką akceptację.
Kate Logan z Asia Society Policy Institute przypomina, że proces produkcji sodowych ogniw wciąż generuje porównywalne emisje gazów cieplarnianych jak produkcja ogniw litowych, choć z mniejszym obciążeniem surowcowym. Badania z 2024 roku (Chalmers University of Technology) sugerują jednak, że technologia ma potencjał do dalszej poprawy efektywności i redukcji wpływu na środowisko.
Chińskie skutery zasilane sodem nie są tylko ciekawostką technologiczną. To realne narzędzie testowania i wdrażania nowej generacji baterii – bezpieczniejszych, tańszych i mniej zależnych od niestabilnych rynków surowców. Dzięki skali rynku, elastyczności produkcji i determinacji państwa, Chiny mogą zdominować także ten segment przemysłu energetycznego.
A „małe elektryczne osiołki”? Te ciche, niepozorne pojazdy mogą się okazać siłą napędową jednej z najważniejszych rewolucji przemysłowych tej dekady.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 9 czerwca, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- Xiaoying You, How electric scooters are driving China's salt battery push; https://www.bbc.com/future/article/20250530-how-electric-scooters-are-driving-chinas-salt-battery-push; data dostępu: 08-06-2025;
- James Dinneen; Salt batteries are finally shaping up – that's good for the planet; https://www.newscientist.com/article/2457816-salt-batteries-are-finally-shaping-up-thats-good-for-the-planet/; data dostępu: 06-06-2025;
- Molten-salt batteries: pros and cons of a 40-year-old “innovation”; https://www.flashbattery.tech/en/blog/molten-salt-batteries-operation-and-limits/, data dostępu: 05-06-2025;
- Saltwater batteries: What you need to know; https://www.energysage.com/energy-storage/types-of-batteries/saltwater-batteries/; data dostępu: 06-06-2025;
