drewno modrzewia
Drewno modrzewia — Drewno modrzewia, drewno modrzewiowe – drewno pozyskiwane z kilku gatunków modrzewia (Larix), drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae) występujących przeważnie w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego półkuli północnej.
Drewno modrzewia – pozyskiwanie
Drewno modrzewia pozyskiwane jest głównie z:
- modrzewia amerykańskiego (Larix laricina) i modrzewia zachodniego (Larix occidentalis) występujących w Ameryce Północnej;
- modrzewia europejskiego (Larix decidua) występującego w górach Europy
- modrzewia syberyjskiego (Larix sibirica) występującego na Syberii, w Chinach i Mongolii;
- modrzewia japońskiego (Larix kaempferi) występującego na wyspie Honsiu w Japonii
- modrzewia eurojapońskiego (Larix x marschlinsii = Larix decidua x Larix kaempferi) – mieszańca modrzewia europejskiego z japońskim.
Budowa anatomiczna drewna modrzewia
Drewno modrzewia budową anatomiczną oraz wyglądem zewnętrznym jest zbliżone do drewna sosnowego; różni się jednak zabarwieniem, które u modrzewia ma odcień żółtawo-czerwonawy, a nie brązowo-żółty jak u sosny. Słoje przyrostu rocznego są u modrzewia bardzo wyraźne wskutek szerokiej warstwy drewna późnego (letniego); mają przebieg lekko falisty. Drewno modrzewia posiada ciemnobrunatne sęki, które są rozmieszczone nieregularnie, w przeciwieństwie do pozostałych gatunków drzew iglastych. Ze względu na obecność kanałów żywicznych i dużą zawartość żywic, drewno modrzewiowe wydziela charakterystyczny, żywiczny aromat.
Cechą charakterystyczną drewna modrzewia jest stosunkowo duży udział procentowy kory – może wynosić nawet ok. 25% objętości drewna. Biel i twardziel są wyraźnie rozgraniczone. Biel jest wąski – osiąga szerokość ok. 2 cm; cechuje się białym zabarwieniem o żółtawym lub żółtawo-czerwonawym odcieniu. Twardziel ma barwę czerwonobrązową, lekko połyskującą.
Cechy charakterystyczne drewna modrzewia
Wszystkie gatunki modrzewi wytwarzają drewno średnio ciężkie, stosunkowo twarde, łatwo łupliwe i dość trudno zapalne. Kurczliwość mała; nie wykazuje skłonności do pęknięć desorpcyjnych i paczenia się podczas suszenia. Charakteryzuje się bardzo dużą wytrzymałością, jest jednym z najtrwalszych gatunków drewna. Najlepsze właściwości wytrzymałościowe ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku 100-120 lat. Trwałość naturalna w stanie suchym (w budynku) jest bardzo duża – ocenia się ją na ok. 1,8 tys. lat; w stanie mokrym (w wodzie) – na ok. 500 lat.
Drewno modrzewia jest bardzo odporne na zmienne warunki atmosferycznegniciu. Jest również odporne na działanie zarówno kwasów, jak i zasad.
Drewno modrzewia świeże jest dość trudne w obróbce skrawaniem ze względu na wyciekającą, gęstą żywicę; drewno suche łatwo poddaje się obróbce. Gnie się trudno, nawet po parzeniu. Drewno modrzewia łatwo poddaje się takim metodom obróbki jak piłowanie, struganie, wiercenie, szlifowanie czy frezowanie; nadaje się do przybijania gwoździami oraz nawiercania. Sęki ze względu na dużą twardość są trudne do obróbki.
Drewno modrzewia łatwo poddaje się obróbce powierzchniowej – zmatowieniu, lakierowaniu, wykańczaniu lakierami, polerowaniu i politurowaniu. Twardziel jest trudno nasycalna, źle się barwi. Przed rozpoczęciem barwienia konieczne jest użycie rozpuszczalników do oczyszczenia powierzchni drewna z żywicy.
Drewno modrzewia nie jest pozbawione wad; często występuje zbieżystość i skręt włókien oraz przemieszczenie rdzenia. Mogą pojawiać się pęcherze żywiczne – wypełnione żywicą przestrzenie pomiędzy słojami przyrostu rocznego.
Zastosowanie drewna modrzewia
Drewno modrzewia jest bardzo wytrzymałe i trwałe, co wpływa na jego powszechne zastosowanie w budownictwie – jest wykorzystywane jako drewno tarasowe, konstrukcyjne, materiał do stolarki okiennej i drzwiowej oraz do wyrobu gontów; dawniej powszechnie wykorzystywane było jako materiał do budowy zamków obronnych, dzwonnic, dworów, kościołów i kaplic. Drewno modrzewia syberyjskiego ze względu na wysokie parametry wytrzymałościowe, dużą gęstość oraz odporność na działanie warunków atmosferycznych jest używane do budowy profilów elewacyjnych.
Drewno modrzewia jest również szeroko stosowanym materiałem stolarskim ze względu na trwałość oraz ładny rysunek drewna. Wykonuje się z niego boazerię, schody i parkiety.
Wykorzystywane jest w przemyśle meblarskim – z drewna modrzewia produkowane są meble, płyty wiórowe i pilśniowe, sklejki oraz okleiny.
Ze względu na dużą odporność na działanie czynników atmosferycznych i gnicie, drewno modrzewia używane jest do wyrobu słupów ogrodzeniowych i palików; w przemyśle wydobywczym belki modrzewiowe stosowane są do wzmacniania chodników i korytarzy w kopalniach (podpory górnicze); w przemyśle kolejowym używane są jako podkłady, do których przymocowane są szyny. Drewno modrzewia używane jest również do wyrobu fragmentów konstrukcyjnych mostów.
Drewno modrzewia, ze względu na dużą odporność na działanie kwasów i zasad, jest wykorzystywane w bednarstwie do produkcji beczek do przechowywania środków chemicznych.
Drewno modrzewia ze względu na duże parametry wytrzymałościowe używane jest w szkutnictwie do produkcji łodzi i jachtów.
Drewno modrzewia amerykańskiego wykorzystywane jest obecnie głównie do otrzymywania włókien celulozowych, z których wytwarzany jest papierdźwiękiem, wydzielając przy tym słodki zapach.