Ekologia.pl Środowisko Przyroda Czy bociany przetrwają zimę tej wiosny?

Czy bociany przetrwają zimę tej wiosny?

Niemal wszędzie pojawiły się już pierwsze bociany. Jednak zamiast budować gniazda, ptaki przeważnie stoją skulone i czekają na nadejście bardziej sprzyjających warunków. Ich widok wzbudza w wielu osobach zrozumiałą i chwalebną chęć niesienia pomocy, jednak czy faktycznie każdy osobnik jej potrzebuje?
Bociany występują na terenie Polski od co najmniej 4 tys. lat (być nawet od 7 tys.) i przez ten czas co roku większość z nich odbywa wielokilometrowe wędrówki między terenami lęgowymi a zimowiskami zlokalizowanymi w Afryce. Bodźcem do rozpoczęcia migracji wiosennej są warunki pogodowe oraz zmiany hormonalne. Ptaki nie posiadają zdolności przewidywania pogody na lęgowiskach, dlatego czasem się zdarza, że przylatują w momencie, gdy zima jeszcze nie ustąpiła miejsca wiośnie. W takiej sytuacji najlepszą strategią pozwalającą przeczekać do polepszenia się warunków jest oszczędzanie energii. Bociany wybierają miejsca osłonięte od wiatru, często nieco cieplejsze od otoczenia. Dawniej takimi miejscami były głównie oparzeliska, gdzie ciepło było wytwarzane przez rozkładające się szczątki roślinne. Obecnie coraz częściej przylatujące ptaki w poszukiwaniu jedzenie i schronienia przemieszczają się na składowiska odpadów – takie przypadki notowano w tym roku m.in. na Podlasiu, Podkarpaciu, Wielkopolsce czy na Mazowszu.

Dorosły bocian, oszczędzając energię do minimum (a więc stojąc w jednym miejscu) jest w stanie przeżyć bez jedzenia nawet 4 tygodnie (w tym czasie głównym źródłem energii jest zgromadzony w organizmie tłuszcz). Jeśli więc ptak tylko stoi, nie wskazując wyraźnych objawów zranienia lub osłabienia, pomoc nie jest niezbędna.

Z uwagi na panujące trudności w dostępie do naturalnego pokarmu można bociany dokarmiać. Miejsce wykładania pokarmu powinno być bezpieczne dla ptaka, łatwe do kontroli, eliminujące rywalizację np. z psami, kotami czy lisami. Można używać jednodniowych kurcząt, słodkowodnych, ryb (10-15 cm), wołowych serc w kawałkach, drobiowych serc, tłuczonych kurzych skrzydełek, gryzoni (jednak nie zabitych w wyniku działania trutek!). Tym, czego trzeba unikać, są wędliny, produkty zbożowe, słodycze, mleko, ryby morskie.

W przypadku ptaków osłabionych i rannych należy skontaktować się z ośrodkiem rehabilitacji dzikich zwierząt. Listę takich miejsc można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska: Wykaz Ośrodków Rehabilitacji Zwierząt w Polsce

Przedłużająca się zima może spowodować pewne przesunięcie terminu przystąpienia ptaków do lęgów, jednak nie powinna być istotnie ujemnego wpływu na całą krajową populację. Troska o los tych ptaków bardzo dobrze o nas świadczy, jednak musimy być świadomi tego, że nie wszystkie osobniki uda się uratować. Często śmierć w okresie przedłużającej się zimy nie musi wynikać wyłącznie z przechłodzenia lub z głodu, ale z chorób, którym nie jesteśmy w stanie zapobiec. Pamiętajmy też, że jedną z najważniejszych form pomocy bocianom jest ochrona ich miejsc ich występowania i żerowania, by mogły wykarmić siebie i pisklęta, a przez to przynajmniej częściowo zrekompensować populacji zimowe straty.

Fot. Iwona i Paweł Czadowscy, źródło: Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt Chronionych