Ekonomiczna wartość ekosystemów i różnorodność biologiczna Polski

W projekcie pt. „Międzypokoleniowa wymiana wiedzy o bioróżnorodności Polski”  realizowanym przez Bielawski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Fundację ECO-INNOVA we Wrocławiu oraz Gimnazjum Ekologiczne nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi w Bielawie, partnerzy zwrócili uwagę na ekonomiczną wartość ekosystemów i bioróżnorodność  Polski.

Czy polskie społeczeństwo jest świadome ekonomicznej wartości ekosystemów?

Na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi, bo większość z nas  nie wie co to jest ekosystem i jak mierzyć jego ekonomiczną wartość. W naszym projekcie zostały zrealizowane działania, dzięki którym przekazywana jest wiedza o różnorodności biologicznej Polski występującej na poziomie ekosystemów i ich składników, która jest niezbędna do funkcjonowania ekosystemów i świadczenia przez nie usług. Dzięki projektowi społeczeństwo pozyskuje wiedzę, że to ekosystem pokazuje jak funkcjonuje przyroda, że ekosystem składa się z roślin, zwierząt, mikroorganizmów, wody, powietrza, pomiędzy którymi zachodzą interakcje, że większość zasobów, z których korzysta społeczeństwo w różnym stopniu zależy od przyrody, że korzyści, które człowiek czerpie z przyrody nazywamy  usługami ekosystemów, a te zaspakajają potrzeby społeczne.

W literaturze przedmiotu usługi ekosystemów podzielone są na cztery grupy:

• usługi zaopatrujące (provisioning services) – ekosystemy dostarczają różnorodnych  materiałów budowlanych i paliw (oleje) pozyskiwanych z różnych  gatunków roślin
• usługi regulacyjne (regulating services) – ekosystemy regulują jakość powietrza  (drzewa i rośliny usuwają zanieczyszczenia z atmosfery)  i gleby (usługi oczyszczenia gleby, kontrola przeciwpowodziowa i przeciwchorobowa)
• usługi podstawowe/siedliskowe (supporting/habitat services) – są usługami na których opierają się pozostałe typy usług, bowiem  ekosystemy zapewniają przestrzeń życiową roślinom i zwierzętom, utrzymują również ich różnorodność
• usługi kulturowe (cultural services) –  są niematerialnymi korzyściami, które ludzie czerpią z kontaktu z ekosystemami, oferują korzyści estetyczne, duchowe i psychiczne.

Definicja i opis ekonomicznej wartości ekosystemów zostały przedstawione na Polskim Portalu Bioróżnorodności, który powstał w ramach projektu:  https://ppbio.pl/ekosystemy/ Oszacowania ekonomicznej wartości ekosystemów dokonuje się z wykorzystaniem narzędzi ekonomicznych, które pozwalają na ustalenie wartości rynkowej ważnych funkcji ekosystemów. Stosowane narzędzia pozwalają wykonać analizy usług ekosystemów i porównać koszty i zyski różnych rozwiązań. Dla przykładu, gdy dany kompleks leśny dostarcza korzyści dla lokalnej społeczności, to w przypadku podjęcia decyzji o przeprowadzeniu inwestycji polegającej na budowie osiedla mieszkalnego w jego pobliżu, staje się on zagrożony. W takiej sytuacji należy plan inwestycji przeanalizować pod kątem korzyści, które  zostaną utracone w wyniku  budowy osiedla.

Z publikowanych raportów o stanie bioróżnorodności w Polsce i na świecie wynika, że systematycznie rośnie świadomość wśród społeczeństw na temat konieczności podejmowania zaplanowanych działań mających na celu znaczące ograniczenie utraty bioróżnorodności. Wynika z nich również, że systematycznie zwiększa się wiedza w tym zakresie co ułatwia dokonanie oceny  wielu korzyści wynikających z bioróżnorodności i ekosystemów, których do tej pory nie można było w pełni ocenić z uwagi na ograniczoną wiedzę na temat mechanizmów ekologicznych oraz z powodu braku danych.

Partnerzy projektu realizując poszczególne działania zaplanowane w projekcie nabrali przekonania, że zarówno młodzież szkół gimnazjalnych jak również mentorzy i lokalna społeczność potrafią wspólnie pozyskiwać materiał i tworzyć informacje na temat polskiej bioróżnorodności, że są świadomi wartości ekosystemów. Kilka miesięcy pracy podczas warsztatów w parkach krajobrazowych  i obcowania z naturalnym środowiskiem utrwaliły uczestnikom projektu definicje bioróżnorodności po pierwsze jako różnorodności życia na wszystkich poziomach, obejmującą gatunki i geny, po drugie jako ekosystemy i funkcje ekosystemów, obejmujące szeroki wachlarz towarów i usług.

W związku z zakończeniem projektu serdecznie zapraszamy do udziału w konferencji podsumowującej projekt, która odbędzie się w dniu 11 kwietnia 2015 roku o godz. 10:00 w Art – Inkubatorze w Bielawie, ul. Piastowska 19c. Na  konferencji będą  prezentowane osiągnięcia projektu, wygłoszone będą wykłady nt. zmian klimatycznych, ekonomicznej wartości ekosystemów i bioróżnorodności Polski oraz dobrych praktyk w ochronie różnorodności biologicznej stosowane w krajach: Polska, Norwegia, Islandia, Lichteinstein. Organizatorzy konferencji zaplanowali zaproszenie uczestników konferencji do dyskusji nt. bioróżnorodności, ochrony ekosystemów w Polsce oraz w krajach darczyńców projektu.

Zapraszamy do zapoznania się z  Polskim Portalem Bioróżnorodności www.ppbio.pl  oraz Polską Mapą Bioróżnorodności utworzonych w ramach projektu.