Niezwykłe przykłady przyjaźni między zwierzętami
Przyjaźń między zwierzętami wydaje się być domeną bajek dla dzieci. Dorośli wiedzą, że przyrodą rządzi łańcuch pokarmowy i prawo przetrwania najsilniejszych. Wilk je owce, a koty polują na myszy. Naukowcy dowiedli jednak, że przy odpowiednich okolicznościach między przedstawicielami różnych gatunków może rozwinąć się zaufanie i przywiązanie. Takie przyjaźnie między zwierzętami naprawdę chwytają za serce!
Nie ma wątpliwości, że w ramach gatunku zwierzęta (i ludzie) potrafią okazywać sobie empatię, czułość i ochotę do współpracy. Według naukowców zdolność do utrzymywania silnych, długotrwałych związków, przekłada się na dłuższe życie, większą liczbę potomstwa i lepszą odporność na stres. Poza tym, że jest piękna, przyjaźń się więc opłaca, także między gatunkami!
Jak pies z kotem – czyli wpływ udomowienia na przyjaźń między zwierzętami
Ostatni wspólny przodek człowieka i małp żył przed 25 mln lat. Od tego czasu ludzie i zwierzęta poczynili ogromny postęp ewolucyjny. Z obserwacji wygląda jednak, że gatunki udomowione, które miały ciągły kontakt z Homo sapiens, zyskały najwięcej w kategorii rozwoju społecznego i intelektualnego. Zmuszone do wspólnego życia w ramach jednego domu lub gospodarstwa zaczęły nawiązywać zaskakujące czasem relacje.
Doskonałym przykładem są wychowywane razem od małego koty i psy. Nie tylko uczą się one tolerować się nawzajem, ale bawią się wspólnie, jedzą z jednej miski, dzielą legowisko. Mimo że oba gatunki mają całkiem inne metody komunikacji, z czasem nabierają zdolności do porozumienia – tak samo jako człowiek odczytuje sygnały od swoich pupilów. Znamy wręcz wiele przypadków, gdy kocia mama zaadaptowała małe szczenięta i na odwrót. Dowodzi to, że zwierzęta są zdolne do empatii i pomagania sobie nawzajem, nawet jeśli nie czerpią z tego korzyści typowych dla mutualizmu.
Zwierzęta gospodarskie zawiązują przyjaźnie nawet mimo naturalnych antagonizmów, fot. envato
Zaskakujące pary przyjaciół
Właśnie pod wpływem interwencji człowieka, który próbuje ratować zwierzęta, umieszczając je w parkach, rezerwatach czy szpitalach, rozwinęło się wiele fascynujących związków między gatunkami, które prawdopodobnie nigdy nie miałyby okazji lub motywacji zbliżyć się do siebie. Oto kilka zaskakujących przyjaźni, o których zrobiło się głośno w mediach:
- W belgijskim zoo pięć orangutanów zaprzyjaźniło się ze stadem wydr po połączeniu ich wybiegów – opiekunowie zaobserwowali regularną zabawę między oboma gatunkami.
- W Chinach porzucony przez matkę 12-tygodniowy makak trafił do szpitala dla zwierząt, gdzie zaprzyjaźnił się z innym pacjentem – białym gołębiem.
- W angielskim Suffolk kot domowy przygarnął jedyną podwórkową kurę, która przeżyła po ataku lisa. Zwierzęta spędzają razem mnóstwo czasu.
- Żółw grający w piłkę z terierem Jack Russel – wideo tej fascynującej relacji wykorzystywane jest w ramach nauki biologii ewolucyjnej na Uniwersytecie Tennessee.
- W zoo w San Diego cielę zaprzyjaźniło się z młodym nosorożcem.
- W 2001 r. w domu dealera narkotykowego w Atlancie w USA znaleziono trójkę nielegalnie przetrzymywanych, wygłodzonych i chorych młodych zwierząt: lwa, niedźwiedzia i tygrysa. Słynne trio ochrzczone przez media „BLT”, zostało przetransportowane do schroniska ratunkowego, gdzie żyje w doskonałej komitywie, na jednym wybiegu, mimo osiągnięcia dojrzałości.
Badacze sugerują, że często stres jest impulsem, który pobudza potrzebę przyjaźni międzygatunkowej, a zabawa jest pierwszym krokiem do jej umocnienia. Kolejne kroki obejmują m.in. czułości (przytulanie, czyszczenie się nawzajem, ocieranie) oraz dzielenie się pokarmem lub wspólne go zdobywanie.
Tabela przedstawiająca przyczyny przyjaźni między zwierzętami; opracowanie własne
Między nami, małpami
Chociaż ogromna większość zaobserwowanych jak dotąd przyjaźni między zwierzętami rozwinęła się „w niewoli”, nie oznacza to, że spontaniczne związki między gatunkami nie zawiązują się w stanie dzikim. Znacznie trudniej jest je oczywiście człowiekowi weryfikować i obserwować.
Za przełomowe uznano badanie opublikowane w 2022 r. Opisuje ono obserwacje dokonane w Parku Narodowym Nouabalé-Ndoki w Republice Kongo na przestrzeni 20 lat. Podczas gdy szympansy zazwyczaj bronią swych terytoriów przed gorylami i potrafią zabić intruzów, w tym przypadku młode obu gatunków przemierzały spore dystanse jedynie po to, aby się pobawić. Pozytywne relacje wydawały się utrzymywać również starsze osobniki, a u niektórych szympansów zaobserwowano wręcz próby naśladownictwa znanych gorylich uderzeń w klatkę piersiową. Oba gatunki współpracowały też w zakresie ostrzegania się nawzajem przed skradającymi się lampartami.
Wcześniej, w 2004 r. ukazało się badanie na temat przyjacielskich relacji dwóch zachodnioafrykańskich gatunków koczkodanów, które stworzyły mieszane stado, aby lepiej chronić się przed drapieżcami i mieć łatwiejszy dostęp do pożywienia.
Goryle potrafią zawiązywać przyjaźń z innymi gatunkami małp, np. szympansami, fot. envato
Przyjaźń można znaleźć wszędzie
Podczas, gdy nietrudno jest wyobrazić sobie przyjaźń dwóch gatunków małp, znacznie bardziej egzotyczna wydaje się historia wspólnych podróży borsuka i kojota. W 2020 r. w amerykańskich górach Santa Cruz fotopułapka zarejestrowała ten dziwny duet, jak razem przemierzał tunel pod autostradą. Zwierzęta wyglądały na doskonale zaprzyjaźnione, a kojot wydawał się czekać na borsuka, machając niecierpliwie ogonem.
Według ekspertów istnieje możliwość, że tych niebywałych kompanów połączyło zamiłowanie do konsumpcji naziemnych wiewiórek i nauczyli się razem na nie polować. Bez różnicy, jaki jest prawdziwy powód, nie ulega wątpliwości, że przyjaźń między zwierzętami jest możliwa. To jeszcze jeden argument przemawiający za tym, aby zacząć inaczej spoglądać na naszych mniejszych braci, których mózg i potrzeby nie różnią się tak bardzo o naszych.
Przyjaźń między zwierzętami – pytania i odpowiedzi
Czy pies może przyjaźnić się z kotem?
Tak, jeśli wychowywanie są w dobrych warunkach i od małego są razem.
Czy przyjaźń między zwierzętami jest tym samym co symbioza?
Nie, o przyjaźni mówimy, kiedy zwierzęta potrafią rozpoznać się nawzajem, współpracą niekoniecznie na równych zasadach i okazują sobie empatię lub czułość.
Które gatunki zwierząt przyjaźnią się najczęściej?
W międzygatunkową przyjaźń najczęściej angażują się psy, koty, małpy i różne zwierzęta gospodarskie przyzwyczajone do kontaktów z człowiekiem.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 30 lipca, 2024 | Zaktualizowany: 21 sierpnia, 2025
- “Do animals have friends?” Mindy Weisberger, https://www.livescience.com/animals/do-animals-have-friends, 20/07/2024;
- “10 Unbelievable, Unlikely Animal Friendships” Blythe Copeland, https://www.treehugger.com/unbelievable-unlikely-animal-friendships-4859127, 20/07/2024;
- “Friendship: Do animals have friends, too?” Robin Dunbar, https://www.newscientist.com/article/mg22229700-400-friendship-do-animals-have-friends-too/, 20/07/2024;
- „I LOVE THIS INTERSPECIES FRIENDSHIP!” Carnegie Museum of Natural History, https://carnegiemnh.org/i-love-this-interspecies-friendship/, 20/07/2024;
- “New study reveals the evolutionary nature of animal friendships” Stockholm University, https://phys.org/news/2024-03-reveals-evolutionary-nature-animal-friendships.html, 20/07/2024;
- “Friendship across species borders: factors that facilitate and constrain heterospecific sociality” Hari Sridhar, Vishwesha Guttal, https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rstb.2017.0014, 20/07/2024;
