Auto, które jedzie samo – ratunek dla świata czy przepis na katastrofę?
W poszukiwaniu rozwiązań, które zrewolucjonizują współczesny ruch drogowy – niebezpieczny, brudny i coraz mniej efektywny – projektanci przygotowują samochód autonomiczny. Prace nad tym śmiałym projektem rozpoczęły się w latach 80. ubiegłego wieku, a dziś mamy już na świecie auta, które powoli zbliżają się do celu. Czy to przyszłość motoryzacji? W jaki sposób autonomiczne samochody wpłyną na środowisko naturalne?
Jak działają samochody autonomiczne?
Technologia autonomicznych pojazdów polega na całkowitym lub częściowym wyręczeniu człowieka w roli kierowcy. W zależności od poziomu automatycznego wspomagania wyróżniamy sześć poziomów samochodów autonomicznych: od poziomu „0” oznaczającego całkowity brak wspomagania po poziom „5”, czyli w pełni autonomiczny samochód.
W jaki sposób auto może jeździć samo? Istnieje wiele różnych technologii pozwalających pokładowym komputerom na prowadzenie auta. W pierwszej kolejności są to oczywiście złożone oprogramowania korzystające ze sztucznej inteligencji i maszynowego uczenia. Same w sobie byłyby one jednak bezradne – potrzebują danych o otoczeniu, które zbierane są m.in. przez:
- system GPS – lokalizujący pojazd za pomocą triangulacji;
- kamery;
- sensory wykorzystujące fale radiowe do oceny odległości auta od innych obiektów;
- czujniki na podczerwień pozwalające rejestrować pieszych czy rowery nawet przy niskiej widoczności;
- inercyjny system nawigacji (INS) wykorzystujący żyroskopy i prędkościomierze do wsparcia nawigacji GPS;
- komunikację bezprzewodową DSCR, która pozwala autom komunikować się ze sobą;
- wbudowane mapy;
- naddźwiękowe czujniki ułatwiające parkowanie.
W rezultacie samochód autonomiczny będzie w stanie sam kierować, zmieniać prędkość i unikać przeszkód na drodze. Człowiek może więc wsiąść do auta, wybrać adres i pozwolić się zawieźć bez żadnej ingerencji. Im bardziej zaawansowany typ autonomiczności, tam większy zasięg ma auto – niektóre modele poruszają się same wyłącznie w wyznaczonych obszarach z odpowiednią infrastrukturą, inne potrafią jeździć nawet po nieoznaczonych drogach.
Tabela przedstawiająca sześć poziomów autonomiczności samochodów; opracowanie własne na podst. https://www.sae.org/
Czy samochody autonomiczne są bezpieczne?
Bezpieczeństwo na drogach jest jednym kluczowych argumentów podnoszonych przez projektantów autonomicznych pojazdów. Pozbawienie człowieka roli kierowcy eliminuje najczęstsze przyczyny wypadków na drogach – nieprzestrzeganie przepisów, zmęczenie, nieuwagę czy jazdę pod wpływem alkoholu. Jednym słowem odsuwamy wszystkie ludzkie słabości i dajemy prawo do kierowania komputerowi, który podejmuje decyzje wyłącznie na podstawie faktów.
Tym niemniej należy wspomnieć, że według największego dotąd badania przeprowadzonego w Kalifornii, autonomiczne auta wciąż radzą sobie gorzej niż człowiek na zakrętach oraz w warunkach ograniczonej widoczności. W większości scenariuszy okazują się jednak ogólnie bezpieczniejsze niż tradycyjne auta z kierowcą.
Dodajmy, że technologie stosowane w samochodach autonomicznych mają chronić nie tylko pasażerów, ale także pieszych i rowerzystów na drogach. Dla wielu osób, które nie są w stanie samodzielnie kierować, np. z powodu wieku lub niepełnosprawności, auta autonomiczne są szansą na poprawę mobilności i komfortu życia.
Rozważając wady i zalety samochodów autonomicznych nie sposób też zapomnieć o ogólnej poprawie warunków na drogach. Prognozuje się, że automatyzacja ruchu drogowego pozwoli zminimalizować korki w miastach i poprawi efektywność transportu.
Samochody autonomiczne mają ograniczyć liczbę wypadków drogowych, fot. bilanol/envato
Czy samochody autonomiczne są ekologiczne?
Kolejnym argumentem przemawiającym za automatyzacją ruchu drogowego jest dbałość o stan środowiska naturalnego. Przewiduje się, że ogromna większość samochodów autonomicznych będzie miała napęd elektryczny, co pozwoli ograniczyć poziom emisji. Dodatkowo auta zaprojektowane będą tak, aby jeździły jak najbardziej efektywnie pod względem użytkowania energii – unikniemy tym samym tzw. agresywnej jazdy i ekstremalnych zmian prędkości. Ogólne spożycie paliwa/ energii powinno być więc zasadniczo niższe.
Sceptycy zwracają jednak uwagę, że auta autonomiczne trudno nazwać ekologicznymi. Nawet w wersji elektrycznej korzystają one przecież z prądu, którego produkcja jeszcze przez kilka dobrych lat będzie w wielu krajach zależeć od paliw kopalnych. Pozostają również takie problemy jak produkcja baterii (trudnych do recyklingu i zawierających metale ciężkie) lub opon, które podczas tarcia o asfalt zanieczyszczają powietrze cząsteczkami gumy.
Według Instytutu Technologicznego w Massachusetts (MIT) zapomina się również o energii, która potrzebna będzie do zasilania komputerów pokładowych. Gdyby samochody autonomiczne przyjęły się na całym świecie, będą zużywać tyle samo energii co wszystkie istniejące dziś na świecie centra danych, co przekłada się na 0,3% globalnych emisji.
Czy samochody autonomiczne już istnieją?
Jak dotąd żadne auto nie osiągnęło docelowego poziomu 5 autonomii. W fazie testów są już pojazdy klasyfikowane na poziomie 4 – operują już one jako taksówki w amerykańskich miastach Phoenix, San Francisco i Los Angeles. W Holandii w Rotterdamie kursują natomiast busy bez kierowcy przewożące pasażerów ze stacji metra po specjalnie wyznaczonej trasie. Póki co ogólnodostępne auta na poziomie 3 oferują jedynie Mercedes i BMW, ale własne modele przygotowują też Toyota, Ford i Lexus. Dobrze znana Tesla Autopilot to z kolei przykład auta na poziomie 2.
Naturalnie, upowszechnienie samochodów autonomicznych jest uzależnione od zmian przepisów drogowych. Jak dotąd pojazdy bez kierowcy nie są na świecie zalegalizowane w normalnym ruchu. W Europie od 2022 r. mogą jednak jeździć auta o autonomii na poziomie 3.
Według ekspertów z koncernu Shell samochody w pełni autonomiczne mogą radykalnie zmienić sposób, w jaki będziemy się w przyszłości poruszać. Dzięki nim mają szansę zmienić się całe miasta, może obniżyć się poziom zanieczyszczenia powietrza, a także liczba śmiertelnych wypadków drogowych. Pozostaje pytanie czy uda się opracować technologię, która faktycznie zagwarantuje bezpieczeństwo podróżnych oraz pozytywny lub przynajmniej neutralny bilans ekologiczny?
Samochody autonomiczne mają pomóc rozwiązać problem korków w miastach, fot. Ancapital/envato
Samochody autonomiczne – pytania i odpowiedzi
Od kiedy autonomiczne samochody będą dostępne?
Według analityków pojazdy w pełni autonomiczne (poziom 5) będą dostępne ok. 2030-2035 r. Dziś można kupić auta o wspomaganiu na poziomie 3, który pozwala zdjąć ręce z kierownicy.
Ile kosztuje samochód autonomiczny?
Auta dostępne w sprzedaży (poziom autonomii 2 i 3) kosztują średnio ok. 60-90 tys. dolarów.
Jakie jeszcze bariery stoją przed samochodami autonomicznymi?
Zanim wsiądziemy do aut, które jeżdżą same, trzeba m.in. rozwiązać problem zabezpieczenia ich systemów przed hakerami oraz ustalenia zasad ubezpieczania i odpowiedzialności w razie wypadku.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 18 listopada, 2024 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- „Autonomous Vehicles Factsheet” University of Michigan, https://css.umich.edu/publications/factsheets/mobility/autonomous-vehicles-factsheet, 2/10/2024;
- “Issue Brief | Autonomous Vehicles: State of the Technology and Potential Role as a Climate Solution” Richard Nunno, https://www.eesi.org/papers/view/issue-brief-autonomous-vehicles-state-of-the-technology-and-potential-role-as-a-climate-solution, 2/10/2024;
- “What Are The Six Levels Of Autonomous Driving Technology?” Imagination, https://www.imaginationtech.com/future-of-automotive/when-will-autonomous-cars-be-available/what-are-the-levels-of-autonomy-in-self-driving-cars/, 2/10/2024;
- “Issue Brief | Autonomous Vehicles: State of the Technology and Potential Role as a Climate Solution” Richard Nunno, https://www.eesi.org/papers/view/issue-brief-autonomous-vehicles-state-of-the-technology-and-potential-role-as-a-climate-solution, 2/10/2024;
- “Automated Vehicles for Safety” NHTSA, https://www.nhtsa.gov/vehicle-safety/automated-vehicles-safety, 2/10/2024;
- “Driverless cars are mostly safer than humans – but worse at turns” Jeremy Hsu, https://www.newscientist.com/article/2435896-driverless-cars-are-mostly-safer-than-humans-but-worse-at-turns/, 2/10/2024;
- “Self-driving cars are generally safer than human-driven ones, research shows” Anna Desmarais, https://www.euronews.com/next/2024/06/20/self-driving-cars-are-generally-safer-than-human-driven-ones-research-shows, 2/10/2024;
