ETS2 coraz bliżej. Małe firmy zapłacą więcej za energię i paliwa
Od 2027 roku w Unii Europejskiej zacznie obowiązywać nowy system handlu emisjami – ETS2. Jego skutki odczują wszyscy użytkownicy paliw kopalnych, ale szczególnie narażone na wzrost kosztów będą małe i średnie przedsiębiorstwa. Chociaż eksperci uspokajają, że wpływ nowego systemu nie będzie tak drastyczny, jak się obawiano, to bez odpowiedniego wsparcia wiele firm może mieć trudności z dostosowaniem się do zmian.
Czym jest ETS2?
ETS2 to nowy unijny system handlu emisjami, który obejmie paliwa wykorzystywane w transporcie drogowym oraz do ogrzewania budynków – czyli benzynę, olej napędowy, gaz czy węgiel. System zakłada, że dostawcy paliw będą musieli kupować uprawnienia do emisji CO₂, co przełoży się na wyższe ceny dla konsumentów końcowych – w tym przedsiębiorców.
Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, dostawcy paliw będą zobowiązani do nabycia uprawnień odpowiadających ilości emitowanego CO₂. Szacuje się, że w latach 2026–2032 ETS2 przyniesie ok. 300 mld euro wpływów – wynika z analizy organizacji Transport & Environment.
Kto zapłaci za zmiany?
Chociaż formalnie system nie nakłada obowiązków bezpośrednio na małe firmy czy gospodarstwa domowe, to właśnie one – jako końcowi odbiorcy – poniosą realne koszty zmian. Dotyczy to zwłaszcza mikro-, małych i średnich firm, które już wcześniej były dotknięte wzrostem cen energii w czasie pandemii i kryzysu energetycznego.
– ETS2 będzie miał nierównomierny wpływ na poszczególne MŚP i będzie szczególnie dotkliwy dla przedsiębiorstw transportowych, niektórych firm handlowych oraz branży HoReCa – zauważa Krzysztof Fal, dyrektor Rozwoju Programów w WiseEuropa i autor raportu „Wędka czy ryba? Wsparcie dla polskich MŚP w związku z wprowadzeniem ETS2”.
Zgodnie z szacunkami, do 2030 roku koszt ogrzewania węglem i gazem wzrośnie o 83 proc., a paliw silnikowych – o około 85 proc. Jednak – jak podkreślają eksperci – to nadal mniej niż skokowe podwyżki z okresu kryzysu energetycznego, kiedy ceny energii elektrycznej wzrosły o 215 proc., a węgla o 140 proc.
Czy potrzebna jest pomoc?
Zdaniem autorów raportu WiseEuropa – tak, ale powinna być ona przemyślana i selektywna. Nie wszystkie firmy potrzebują takiego samego rodzaju wsparcia.
– Wprowadzenie ETS2 będzie miało mniejszy wpływ na koszty paliw i ogrzewania dla MŚP niż kryzys energetyczny, ale nie oznacza to, że firmy są odporne na zmiany cen energii. Błędem byłoby uznanie, że nie ma potrzeby interwencji państwa – zaznacza Krzysztof Fal.
W raporcie wskazano, że pomoc nie powinna być udzielana automatycznie każdej firmie, lecz zależeć od rzeczywistego wpływu zmian na działalność przedsiębiorstwa. Wskazano m.in. na możliwość uzależnienia wysokości pomocy od stosunku kosztów działalności do przychodów oraz wymogu przedstawienia planu transformacji.
Wsparcie tak, ale nie tylko w gotówce
Eksperci rekomendują różne formy pomocy – od bezzwrotnych dotacji i preferencyjnych pożyczek, po programy doradcze i szkoleniowe. Kluczowe ma być wsparcie dla firm, które realnie poniosą straty i które są gotowe inwestować w zmniejszenie emisyjności, np. poprzez wymianę floty na elektryczną czy inwestycje w OZE.
– Przedsiębiorcy chcący skorzystać ze wsparcia powinni umieć wykazać, że planują działania, które ograniczą lub wyeliminują konieczność korzystania ze środków publicznych w przyszłości – podkreśla Krzysztof Fal. – Nie można dopuścić do sytuacji, w której brak wiedzy technicznej dyskwalifikuje firmy z możliwości uzyskania pomocy.
Gdzie kierować pomoc?
Raport wskazuje również, że pomoc powinna trafiać w pierwszej kolejności do regionów najbardziej zależnych od sektora MŚP. W praktyce oznacza to mniejsze miasta i tereny wiejskie, gdzie firmy mają ograniczony dostęp do kapitału czy doradztwa energetycznego.
ETS2 – koszt czy szansa?
System ETS2 to wyzwanie, ale też impuls do modernizacji. Eksperci zgodnie twierdzą, że dobrze zaprojektowane wsparcie może nie tylko złagodzić skutki podwyżek, ale też pomóc firmom przyspieszyć zieloną transformację. – Potrzebujemy mądrej polityki, która nie polega jedynie na gaszeniu pożarów, ale wspiera realne zmiany w modelu działania firm – konkluduje autor raportu WiseEuropa.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 17 czerwca, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- Newseria Biznes; "Nowe opłaty za emisję CO2 mogą spowodować wzrost kosztów wielu małych i średnich firm. Eksperci apelują o mądre instrumenty wsparcia"; https://biznes.newseria.pl/news/nowe-oplaty-za-emisje,p1324382854; 17-06-2025;
