Niebezpieczne temperatury mogą zabić o 50% więcej Europejczyków do 2100 roku
Niebezpieczne temperatury mogą zabić o 50% więcej ludzi w Europie do końca tego stulecia, wynika z nowego badania. Liczba ofiar śmiertelnych związanych z wysokimi temperaturami może znacząco przewyższyć liczbę osób uratowanych przed skutkami łagodniejszych zim.
Naukowcy oszacowali, że nawet w najbardziej optymistycznym scenariuszu ograniczenia emisji, zmiana klimatu może doprowadzić do dodatkowych 8000 zgonów rocznie z powodu „nieoptymalnych temperatur”. Natomiast w najgorętszym scenariuszu liczba ta może wzrosnąć o 80 000 zgonów rocznie. Wyniki te podważają tezy, że globalne ocieplenie może przynieść korzyści, zmniejszając śmiertelność z powodu zimna.
„Chcieliśmy to sprawdzić” – powiedział Pierre Masselot, statystyk z London School of Hygiene & Tropical Medicine i główny autor badania. „Nasze badanie jasno pokazuje, że zmiana klimatu przyniesie wzrost netto zgonów związanych z temperaturą”.
Badanie opiera się na analizie powiązań między temperaturą a wskaźnikami śmiertelności w 854 miastach Europy. Naukowcy zastosowali trzy scenariusze klimatyczne, modelujące zmiany demograficzne i temperaturowe do 2100 roku. We wszystkich scenariuszach przewidywany jest wzrost liczby zgonów spowodowanych „niekomfortowymi temperaturami”, choć z dużą niepewnością wyników.
Największy wzrost liczby zgonów przewidywany jest w gorącej południowej Europie, szczególnie wokół Morza Środziemnego, a także w Europie Środkowej, obejmującej Szwajcarię, Austrię oraz części Niemiec i Polski. W chłodniejszej północnej Europie przewiduje się niewielki spadek liczby zgonów.
„W Norwegii możemy zauważyć niewielkie korzyści, ale są one przyćmione przez ogromny wzrost śmiertelności w krajach południowych” – dodał Masselot.
Zarówno upały, jak i zimno to cisi zabójcy. Fale upałów szczególnie dotykają osoby starsze i chore, ponieważ ich organizmy nie radzą sobie z ekstremalnymi temperaturami. Z kolei fale zimna powodują wzrost ciśnienia krwi i problemy sercowo-naczyniowe.
Tim Osborn, klimatolog z University of East Anglia, podkreśla: „Wzrost liczby zgonów spowodowanych upałem przeważy nad spadkiem śmiertelności w wyniku łagodniejszych zim. Choć to badanie nie jest ostateczne, dostarcza szczegółowej analizy podatności ludzi na ekstremalne temperatury”.
Analiza skupia się na europejskich miastach i nie obejmuje terenów wiejskich, mniej narażonych na efekt miejskiej wyspy ciepła. Nie uwzględniono także regionów poza Europą, gdzie skutki upałów mogą być jeszcze bardziej drastyczne. W scenariuszu wysokiego ocieplenia przewiduje się dodatkowe 2,3 miliona zgonów w Europie w latach 2015–2099.
Madeleine Thomson z organizacji Wellcome zauważyła, że liczba ofiar śmiertelnych to tylko wierzchołek góry lodowej. „Ekstremalne ciepło zwiększa ryzyko chorób układu krążenia, poronień i problemów psychicznych” – powiedziała.
Negacjoniści zmiany klimatu często twierdzą, że globalne ocieplenie zmniejszy śmiertelność związaną z zimnem. Naukowcy jednak wskazują, że wzrost liczby zgonów z powodu upałów przewyższy korzyści wynikające z cieplejszych zim. Erich Fischer z ETH Zurych porównuje to do wprowadzenia leku o poważnych skutkach ubocznych: „Efekt netto może być pozornie pozytywny, ale konsekwencje dla ludzkiego zdrowia są katastrofalne”.
Badanie wskazuje również na możliwości ograniczenia śmiertelności dzięki adaptacji ludzi do zmieniających się warunków klimatycznych. Jednak bez zdecydowanych działań na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych konsekwencje mogą być tragiczne dla przyszłych pokoleń.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 28 stycznia, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- Ajit Niranjan; "Dangerous temperatures could kill 50% more Europeans by 2100, study finds"; https://www.theguardian.com/environment/2025/jan/27/dangerous-temperatures-kill-50-percent-more-europeans-end-century-climate; 28-01-2025;
