Myśliwi poza kontrolą

Przeprowadzona przez NIK kontrola funkcjonowania gospodarki łowieckiej ujawniła szereg poważnych nieprawidłowości – zarówno w zakresie organizacji jak i realizacji.

To co budzi wątpliwości Izby jest fakt, ze nie ma organu, który nadzorowałby i kontrolował działalność Polskiego Związku Łowieckiego.

Nie ma kontroli nad działalnością biur polowań, organizujących przede wszystkim polowania dla zagranicznych myśliwych. Działania marszałków województw w tym zakresie ograniczały się do przyjmowania i sporadycznego sprawdzania dokumentów składanych przez biura. – czytamy w raporcie.

Poważne zarzuty dotyczą także bałaganu w dokumentacji polowań, który uniemożliwiał ustalenie rzeczywistego stanu i liczby upolowanych zwierząt. Zdarzało się, że liczba upolowanych zwierząt była większa lub mniejsza od liczby wykazanej w części sprawozdawczej planów rocznych.

Kontrola ujawniła także szereg nieprawidłowości w dokumentowaniu przebiegu polowań. Chodzi o sytuacje, kiedy nie zwracano upoważnień do wykonywania polowania indywidualnego, dokonywano odstrzału zwierzyny na podstawie upoważnień wystawionych na inne osoby lub wykazywano w upoważnieniach zwierzynę upolowaną w innych obwodach. Odnotowano także przypadki rozszerzania zakresu raz wydanych upoważnień o dodatkowe gatunki i większą ilość zwierzyny (od kilku do nawet kilkudziesięciu sztuk w sezonie w jednym tylko obwodzie). Co, zdaniem NIK, podchodzi już pod kłusownictwo.

W niektórych kołach łowieckich stosowano zabieg pozwalający na polowanie przez cały sezon łowiecki na podstawie jednego upoważnienia: wydawano upoważnienie z pierwszym terminem ważności do 31 grudnia danego roku, a następnie przedłużano je do 31 marca kolejnego roku.

W części skontrolowanych nadleśnictw i kół łowieckich nie prowadzono dokumentacji potwierdzającej weryfikację uprawnień myśliwych, w tym pozwoleń na broń.

Wyniki kontroli pokazują, że sposób i zakres ewidencji przychodów i rozchodów często dają mylny obraz stanu finansowego gospodarki łowieckiej. NIK zwraca uwagę, że wszyscy dzierżawcy i zarządcy obwodów prowadzili bardzo niezależną politykę finansową, samodzielnie ustalając m.in. cenniki polowań.

Co należy poprawić?

NIK zaleca przede wszystkim poddanie Polskiego Związku Łowieckiego pod nadzór i kontrolę Ministra Środowiska. Izba wskazuje także, iż jedną z najpilniejszych do uregulowania spraw jest sposób ustalania obwodów łowieckich i ograniczenie polowań na prywatnych gruntach. Obowiązujące dotychczas przepisy zostały uznane za niezgodne z Konstytucją RP i stracą moc w styczniu 2016 r. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego obecne regulacje, umożliwiające ustalanie obwodów także na terenach prywatnych, nie chronią wystarczająco praw właścicieli nieruchomości.

Ważne jest także precyzyjne określenie jednolitej dla wszystkich obwodów łowieckich podstawy wyliczenia czynszu dzierżawnego oraz wprowadzenie przepisów umożliwiających uzyskanie odszkodowania za szkody wyrządzane przez zwierzynę w lasach prywatnych. Wskazane jest również ujednolicenie sprawozdawczości obwodów łowieckich dzierżawionych i zarządzanych.