Nie kupuj – zbieraj! 5 lipcowych ziół, które działają lepiej niż leki
Lipiec to jeden z najpracowitszych miesięcy dla amatorów zielarstwa. Nawet jeśli nie odkryłeś jeszcze w sobie tej pasji, warto w ramach spaceru rozejrzeć się dokoła bacznym okiem i docenić, co przyroda pozostawia do naszej dyspozycji. Może zamiast zostawiać setki złotych w aptece i drogerii skorzystasz w tym roku z dobrodziejstw Matki Natury?
Kwiaty lipy – najlepsze na przeziębienie
Tytułowym bohaterem lipca jest oczywiście lipa (Tilia cordata). Jej miodowo pachnące kwiecie jest niezwykle bogate w przeciwzapalne flawonoidy, olejki eteryczne oraz roślinny śluz. Lipiec to najlepsza pora, aby je zbierać i suszyć z korzyścią dla całej rodziny.
Jak to zrobić? Znajdź rozłożyste drzewo z dala od ulicy i zakładów przemysłowych. Wybierz się na zbiór w pogodny słoneczny dzień, gdy kwiaty będą suche i pełne aromatu. Zrywaj całe kwiatostany i układaj warstwami w koszu. W domu rozłóż je na gazecie i susz dobrze przewietrzonym, ale zacienionym pomieszczeniu.
Po zasuszone kwiecie lipy sięgniesz z ochotę już jesienią, gdy nadejdą pierwsze sezonowe infekcje. Napar z lipy łagodzi gorączkę i nawilża podrażnione gardło, przynosząc ulgę przy kaszlu. To jednak nie wszystko. Lipowa herbatka łagodzi napięcie nerwowe, działa rozkurczowo i wspiera zdrowie układu moczowego. To jedno z najlepszych ziół dla kobiet, które dodatkowo można wykorzystać do przemywania podrażnionej skóry.
Kwiecie lipy, fot. wirestock/envato
Kocanka piaskowa – dla gastryków
Nieco mniej znanym lipcowym kwieciem jest kocanka piaskowa (Helichrysum arenarium) – niewysoka bylina o charakterystycznych filcowatych pędach i żółtych koszyczkach kwiatowych zebranych na szczycie w zwartą wiechę. Bardzo popularna w suszonych bukietach, kocanka okazuje się również zaskakująco wszechstronnym surowcem zielarskim. O jej zbiorach powinni przede wszystkim pomyśleć gastrycy cierpiący na problemy z wydzielaniem żółci, kamienie żółciowe, zaburzenia wątrobowe oraz niestrawności po posiłkach.
Ziele kocanki posiada również ogólne przeciwzapalne działanie i bywa polecane przy dolegliwościach stawów oraz skóry. Na zbiór udaj się z nożyczkami lub sekatorem, aby dokładnie odcinać tylko koszyczki kwiatowe. Niestety, z uwagi na olbrzymią popularność wśród zielarzy kocanka piaskowa od prawie 50 lat jest objęta ochroną częściową, więc w naturze możesz ją pozyskiwać tylko na niektórych stanowiskach i w racjonalnych ilościach. Miłośnicy powinni raczej pomyśleć o własnej uprawie.
Kwiecie kocanki piaskowej, źródło: Agnieszka Kwiecień, Nova, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Dziurawiec na dobre samopoczucie
Żółtym kwieciem kusi w zaroślach i na miedzach również dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum), który, antyczni Grecy odganiali z domów złe duchy. Obecnie medycyna poleca dziurawiec na bardziej „przyziemne” problemy – od gojenia ran, kontuzji i bólów stawów po zaburzenia lękowe oraz depresję. Jako lek przeciwdepresyjny ziele dziurawca uważane jest za zaskakująco skuteczne, a przy tym pozbawione skutków ubocznych typowych dla selektywnych inhibitorów serotoniny (SSRI).
Herbatka z dziurawca to kolejny wspaniały napój dla kobiet, zwłaszcza tych zbliżających się do wieku menopauzalnego – nie tylko łagodzi ona wahania nastrojów, ale również zapewnia lepszy sen. W maściach i okładach przynosi zaś ulgę bólom nerwowym. Dla najlepszych efektów zbieraj kwiecie rano z roślin, które większość kwiatów mają już rozwiniętych. Odcięte koszyczki oczyść z pędów i wysusz na blasze w piekarniku nagrzanym do temperatury 40°C.
Kwiat dziurawca, fot. wirestock/envato
Babka lancetowata łagodzi kaszel i kolki jelitowe
Leczą jednak nie tylko piękne kwiaty. Pospolite w Polsce liście babki lancetowatej (Plantago lanceolata) to lekceważony surowiec zielarski, który znajdziesz na każdym bezdrożu. A warto go wypatrywać, gdyż jest bardzo bogaty w związki biologiczne czynne: polisacharydy, flawonoidy, pochodne kwasu kawowego, glikozydy i terpenoidy. Ta imponująca chemicznie mieszanka okazuje się wzmacniać odporność (zwłaszcza przeciw wirusom), pobudzać krążenie i leczyć suchy, drażniący kaszel. Jako napar łagodzi też stany zapalne w jelitach i wspomaga płynność ich funkcjonowania.
Zbiór liści babki lancetowatej najlepiej prowadzić rano, gdy rosa już wyschnie. Wybieraj rośliny, na których są rozwinięte kwiaty, ale zrywaj same tylko liście – idealnie te największe. Po powrocie do domu odetnij liściom ogonki i jak najszybciej rozłóż je na papierze w przewiewnym miejscu, z dala od bezpośredniego słońca.
Tabela przedstawiająca zioła, które zbiera się w lipcu; opracowanie własne
Zielone orzechy włoskie – broń przeciw patogenom
Jednym z bardziej nietypowych lipcowych płodów są… niedojrzałe owoce orzecha włoskiego (Juglans regia). W tym okresie są jeszcze zielone i na tyle miękkie, że łatwo pokroisz je nożem. Po co? Można z nich robić zdrowe i smaczne nalewki, syropy, a nawet konfitury. Zawarty w zielonych orzechach juglon posiada silne działanie grzybobójcze i antybakteryjne, dzięki czemu znajduje zastosowanie w maściach i tinkturach na skórę.
Nalewka z orzechów włoskich polecana jest przy niestrawnościach, braku apetytu oraz jako prewencja infekcji żołądkowych. Bogate w antyoksydanty ekstrakty wspomagają też ogólne zdrowie i przynoszą ulgę w dolegliwościach stawów.
Wybierając się na zbiór zielonych orzechów włoskich, pamiętaj jednak o ostrożności. Z jednej strony, próbuj nie uszkodzić gałęzi drzewa, z drugiej chroń własne dłonie nosząc rękawiczki – sok z orzechów bardzo mocno barwi skórę.
Więcej o lipcowych surowcach zielarskich dowiesz się z powyższej tabeli, a już za miesiąc zapraszamy na sierpniową edycję kalendarza zbieracza.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 16 lipca, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- „Tiliae flos metabolites and their beneficial influence on human gut microbiota biodiversity ex vivo” Aleksandra Kruk i in., https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378874122003944, 15/07/2025;
- “Linden's therapeutic uses” EBSCO, https://www.ebsco.com/research-starters/complementary-and-alternative-medicine/lindens-therapeutic-uses, 15/07/2025;
- “Sandy Everlasting (Helichrysum arenarium (L.) Moench): Botanical, Chemical and Biological Properties” Dejan Pljevljakušić i in., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6090377/, 15/07/2025;
- “Medical Attributes of St. John’s Wort (Hypericum perforatum)” Kenneth M. Klemow i in., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92750/, 15/07/2025;
- “The traditional uses, chemical constituents and biological activities of Plantago major L. A review” Anne Berit Samuelsen, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7142308/, 15/07/2025;
- “Exploring the Ecological Implications, Gastronomic Applications, and Nutritional and Therapeutic Potential of Juglans regia L. (Green Walnut): A Comprehensive Review” Shaikh Ayaz Mukarram i in., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11055045/, 15/07/2025;
