Kondor wielki (Vultur gryphus) - opis, wygląd, występowanieKondor wielki
Ekologia.pl Wiedza Atlas zwierząt Strunowce Kręgowce Ptaki Kondor wielki
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Kondor wielki (Vultur gryphus)

Nazywana/y także: kondor olbrzymi
Kondor wielki (Vultur gryphus) – opis, zachowanie, występowanie
Spis treści

Wygląd

Kondor wielki to jeden z największych ptaków latających na świecie. Długość ciała osiąga 1–1,2 m, a rozpiętość skrzydeł – do 3,3 m. Masa ciała waha się od 8 kg do ok. 15 kg – samce są zazwyczaj cięższe (12–15 kg), samice zaś o 1–2 kg lżejsze. Upierzenie jest czarne, z białym kołnierzem przy szyi i u samców – białymi plamami na skrzydłach. Głowa i szyja są pozbawione piór, skóra ma kolor od czerwonego do szarawo czerwonego; u samców pojawia się ciemnoczerwony grzebień (caruncle) i dzwonko (wattle). Młode mają szarobrązowe upierzenie i czarny kołnierz.

Anatomia nóg i pazurów przystosowana jest raczej do chodzenia niż chwytania; palce są proste, a trzeci palec wydłużony. Pazury są tępe, a dziób silnie zakrzywiony – idealny do rozrywania martwego mięsa.

Występowanie

Kondor wielki zamieszkuje Andy, od północnej Wenezueli i Kolumbii aż po Ziemię Ognistą. Preferuje tereny otwarte – góry, kaniony, trawiaste patagońskie stepy oraz wybrzeża Oceanu Spokojnego, na wysokościach od 3000 m do 5000 m n.p.m.

Pokarm

Kondor to padlinożerca. Żywi się głównie dużymi padlinami – zającami, roślinożernymi ssakami (lamy, świnie, krowy, konie), niekiedy – padłymi wielorybami na wybrzeżu. Potrafi wykorzystywać wraki i miejsca, gdzie zbierają się inne padlinożerne ptaki – m.in. sępy z rodzaju Cathartes. Po posiłku może pozostawać niezdolny do lotu przez krótki czas, gdy nadmiernie się najedzą.

Ponadto kondor potrafi pozyskać karotenoidy z roślinnych resztek w trzewiach padliny, co wpływa na kolor jego skóry.

Rozmnażanie

Osiąga dojrzałość płciową w wieku 5–6 lat. Tworzy trwałe pary monogamiczne. Gniazduje na skalnych półkach lub w szczelinach, rzadziej na ziemi. Wysiewa 1–2 jaja – jajo waży około 280 g, wysiadywanie trwa 54–58 dni, a pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 6–10 miesiącach, ale z rodzicami pozostają nawet do 2 lat. Para może rozmnażać się co dwa lata.

Zachowanie i ekologia

Kondory to wyspecjalizowani szybownicy – latają na termikach, używając ich przez 99% lotu, klapiąc jedynie przy starcie. Formują duże stada i w ich strukturze występuje hierarchia – dominują samce dojrzałe. Kolejna ciekawa cecha – urohidrosis, czyli moczenie nóg kałem, co służy chłodzeniu.

Przebywają na dużym terytorium – nawet 200–250 km dziennie w poszukiwaniu padliny. Są łagodni dla mniejszych padlinożerców, zdominowani tylko przez inne kondory.

Relacje z człowiekiem

Według IUCN kondor wielki ma status „narażony” (vulnerable); szacowana populacja to ok. 10 000 sztuk, natomiast bieżące dane z 2024 wskazują na jedynie ok. 6 700 osobników. Zagrożenia to zatrucia – np. od ołowiu, utrata siedlisk i prześladowanie przez rolników, którzy błędnie obwiniają kondory o śmierć bydła.
Występują liczne programy ochronne – w Chile i Argentynie prowadzone są rehabilitacje chorych ptaków, działania transgraniczne i projekty odtwarzania populacji. Kondor pełni ważną rolę kulturową – jest symbolem narodowym w Argentynie, Chile, Kolumbii, Ekwadorze, Boliwii i Peru; często pojawia się w sztuce, mitologii, stemplach i monetach.

Kondor wielki – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Ile waży kondor wielki?

Zazwyczaj od 8 do 15 kg – samce do 15 kg, samice lżejsze o około kilogram.

Jak duża jest rozpiętość skrzydeł?

Średnio około 2,8 m, maksymalnie nawet do 3,3 m.

W jakim środowisku żyje?

W Andach i regionach przybrzeżnych na terenach otwartych – górskich, stepowych i nadmorskich, na wysokościach 3000–5000 m n.p.m.

Co je kondor wielki?

Padlinę dużych zwierząt lądowych i morskich oraz – sporadycznie – świeżą padlinę i małe żywe zwierzęta.

Czy kondor wielki jest zagrożony?

Tak – ma status „narażony”, liczba dzikich osobników spadła do ok. 6–10 tys.

Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż
Bibliografia
  1. D. C. Houston; The role of Griffon Vultures Gyps africanus and Gyps ruppellii as scavengers; Journal of Zoology/August 2009172(1):35 - 46;
  2. Avibase – the World Bird Database. Vultur gryphus (Andean Condor). https://avibase.bsc-eoc.org/;
  3. BirdLife International. (2024). Vultur gryphus. The IUCN Red List of Threatened Species 2024. https://www.iucnredlist.org/;
  4. National Geographic. (2023). Andean Condor. https://www.nationalgeographic.com/animals/birds/facts/andean-condor;
5/5 - (1 vote)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Nie odchodź jeszcze!

Na ekologia.pl znajdziesz wiele ciekawych artykułów i porad, które pomogą Ci żyć w zgodzie z naturą. Zostań z nami jeszcze chwilę!