Co to jest drewno księżycowe i jakie ma walory użytkowe?
Ma być trwalsze, wytrzymalsze i bardziej ekologiczne – drewno księżycowe wbrew pozorom nie ma jednak nic wspólnego z pozaziemskimi lasami i może odnosić się do każdego znanego nam gatunku drzewa. Cała idea tkwi w odpowiednim czasie pozyskania surowca, a determinantą mają być fazy księżyca. Czy warto postawić na drewno księżycowe?
Kierowanie się fazą Księżyca w podejmowaniu określonych aktywności jest głęboko zakorzenione w wielu kulturach świata. Tradycyjna Medycyna Chińska różnicuje nawet dietę w zależności od widzialności naszego ziemskiego satelity na niebie, a pełnia Księżyca od tysięcy lat skłania ludzi do poddawania się energetyzującym rytuałom. Istnieją też studia naukowe, które potwierdzają, że fazy księżyca mają faktyczny wpływ na zdrowie i samopoczucie – dotyczy to zwłaszcza bezsenności oraz zaburzeń psychicznych.
Fazy księżyca a przyroda
Najważniejszym przejawem wpływu Księżyca na życie na Ziemi są oczywiście pływy. Cykliczne podnoszenie się i opadanie wody w morzach i oceanach w wielu miejscach świata wynika z siły grawitacyjnej Księżyca, która jest zawsze najsilniejsza w miejscu na Ziemi najbliższym i najdalszym od naszego satelity, a więc w fazie pełni i nowiu. Ponieważ nasz planeta nieustannie obraca się wokół własnej osi, a Księżyc odbywa swoją własną wędrówkę po orbicie, każdego dnia owa maksymalna siła przyciągania przypada gdzieś indziej.
Ze względu na to, że ludzie, zwierzęta i rośliny są w ogromnej części „złożeni” z wody, sugeruje się, że ten sam efekt przypływu i odpływu zachodzi również w naszych organizmach. Pomysł na drewno księżycowe ma być odzwierciedleniem tej idei.
Różne fazy księżyca, fot. Yash7343/Shutterstock
Drewno księżycowe – kiedy ścinać?
Starożytny rzymski naturalista, Pliniusz Starszy, polecał w swoich tekstach zbierać owoce na sprzedaż w fazie przed pełnią, gdy są pełniejsze wody i cięższe, na własne potrzeby zaś po pełni, gdy łatwiej się przechowują. Ta sama filozofia dotyczy drewna księżycowego – gdy księżyc „rośnie” na niebie poziom soków w drzewie jest najwyższy; gdy natomiast księżyc się zmniejsza, soki opadają, a drewno jest najsuchsze.
Według zwolenników teorii księżycowego drewna, ścinanie drzew w okresie między ¾ cyklu księżyca a nowiem (a więc gdy na niebie widać tylko cienki sierp w kształcie litery „C”) powinno przekładać się na najniższy poziom wilgotności w pniu, gdyż większość wody zostanie odciągnięta do korzeni wskutek dominacji ziemskiego przyciągania.
Tabela przedstawiająca rzekome właściwości księżycowego drewna; opracowanie własne
Drewno księżycowe – właściwości
Ścięcie drzewa w fazie malejącego księżyca, gdy poziom soków w jego pniu jest teoretycznie najniższy, ma zdaniem zwolenników tej teorii istotny wpływ na jakość pozyskanego drewna. Podczas suszenia, któremu poddaje się każde drewno, nadmiar wody stwarza ryzyko pęknięć i wybrzuszeń. Suchsze drzewo wysycha łatwiej, ma większą gęstość i nie poddaje się tak łatwo uszkodzeniom. Ponoć ma też ładniejszą barwę, a owa wyższa gęstość przekłada się większą odporność wobec szkodników i rozwoju grzybów.
Z uwagi na wysoką jakość drewna księżycowego nie trzeba już impregnować toksyczną chemią przeciw insektom ani wypalać, co ogranicza szkodliwe skutki przemysłu drzewnego dla środowiska.
W księżycowe drewno wierzyli ludzie w starożytności, średniowieczu i późniejszych epokach, gdy wysoka jakość drewna stała się jeszcze bardziej pożądana z uwagi na rozwój wyspecjalizowanego rzemiosła. Jedną z gałęzi szczególnie zainteresowanych księżycowym drewnem okazała się produkcja instrumentów muzycznych. Legendarny lutnik przełomu XVII i XVIII w., Antonio Stradivari, do wyroby swych skrzypiec, wiolonczeli i gitar miał wykorzystywać wyłącznie księżycowe drewno.
Ze ściętych w odpowiednim czasie drzew wykonano też wiele konstrukcji, których trwałość zachwyca do dziś – należą do nich m.in. świątynie w Japonii, które mają już ponad 1600 lat.
Z księżycowego drewna wykonuje się wysokiej jakości instrumenty muzyczne, fot. MgA. Petr KUNA/Shutterstock
Co naukowcy mówią o drewnie księżycowym?
Teorię o wpływie fazy Księżyca na jakość drewna chętnie podjęli naukowcy, szukając odpowiedzi na pytanie, czy to tylko zabobon, czy tkwi w nim może ziarnko prawdy. Wyniki są dość zróżnicowane…
W 2003 r. w Szwajcarii na uniwersytecie ETH Zurich przeprowadzono badanie próbek drewna pobranych z drzew ściętych w różnych fazach Księżyca. Naukowcy zwrócili uwagę na fakt, że suche nasiona fasoli włożone do miski z wodą nasiąkają różnym tempem w różnych okresach miesiąca. Dalej dowiedli oni, że pnie drzew pęcznieją, gdy księżyc na niebie rośnie, a kurczą się, gdy księżyc maleje. Różnice te były oczywiście minimalne (mierzone w setnych milimetra), ale według szwajcarskich badaczy próbki księżycowego drewna faktycznie okazały się trwalsze i bardziej odporne na wpływ warunków atmosferycznych.
Z drugiej strony, opublikowane w 2023 r. badanie czesko-niemieckiego zespołu naukowców podało w wątpliwość faktycznie walory drewna księżycowego. W jego ramach przez sześć lat obserwowano za pomocą czułych dendrometrów zmiany zachodzące w pniach drzew czterech gatunków liściastych i dwóch iglastych. Łącznie pobrano 2 mln odczytów dotyczących przyrostu w średnicy oraz poziomu wilgotności w tkankach. Wyniki skorygowano o panujące w danym okresie warunki meteorologiczne. Co się okazało? Wpływ fazy Księżyca na zawartość wody w pniu drzewa nie dał się zauważyć. Znacznie większe znaczenie miał poziom pary wodnej w powietrzu oraz aktualna temperatura.
Nie ma więc póki co naukowego dowodu na wyższość księżycowego drewna nad „normalnym”. Warto tą szczyptę sceptycyzmu wziąć pod uwagę przy zakupie, zwłaszcza że cena produktu jest znacznie wyższa.
Drewno księżycowe – pytania i odpowiedzi
Co to jest drewno księżycowe?
To drewno pozyskane w okresie, gdy księżyc jest w fazie malejącej.
W jakim celu wykorzystuje się drewno księżycowe?
Drewno księżycowe przede wszystkim polecane jest to wyrobu instrumentów muzycznych. Może jednak znaleźć zastosowanie również w klasycznym stolarstwie.
Czy drewno księżycowe odznacza się lepszą jakością?
Badania naukowe w tej kwestii są sprzeczne.
Ukończył studia Politechniki Warszawskiej, wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska. Pasjonat ekologii, zdrowego żywienia i wędrówek po Bieszczadach. Redaktor portalu ekologia.pl. Bogate doświadczenie w dziedzinie ochrony środowiska przekłada na akcje i aktywności proekologiczne.
Opublikowany: 4 lipca, 2024 | Zaktualizowany: 13 sierpnia, 2025
- „Is Wood Harvested in a Waning Moon (Moon Wood) Better for Building?” Lloyd Alter, https://www.treehugger.com/wood-harvested-waning-moon-moon-wood-better-building-4857891, 17/06/2024;
- “Dendrometers challenge the ‘moon wood concept’ by elucidating the absence of lunar cycles in tree stem radius oscillation” Jan Tumajer i in., https://www.nature.com/articles/s41598-023-47013-y, 17/06/2024;
- “Lunar wood” UCL, https://www.ucl.ac.uk/bartlett/architecture/research/lunar-wood, 17/06/2024;
- “Moon timber - myth or reality” M. Torelli, https://www.semanticscholar.org/paper/Moon-timber-myth-or-reality-Torelli/f7e6491ffe45e862fa6a8c8db898b7340fd52846, 17/06/2024;
- “Moon wood – Wood harvested at the right time” Thoma, https://www.thoma.at/en/moon-wood/, 17/06/2024;
