Jak zniechęcić nachalnego adoratora? Po prostu udawaj martwą
Samice nie są bezbronne i bierne. Naukowcy badający agresywne zwyczaje godowe niektórych żab odkryli, że płeć piękna żaby trawnej często udaje własną śmierć, aby uniknąć natarczywych samców.
To obala tradycyjny pogląd, że samice żab biernie poddają się pragnieniom samców w okresie godowym, twierdzą autorzy nowego badania, które skupia się szczególnie na żabie trawnej (Rana temporaria).
„Nasze badanie dostarcza wyraźnych dowodów na to, że samice żab, nawet w gęstych skupiskach godowych hodowców, są mniej bezradne, niż się powszechnie zakłada” – piszą naukowcy w opublikowanym w środę czasopiśmie Royal Society Open Science.
Każdej wiosny żaby gromadzą się w dużych skupiskach, aby się kojarzyć. Wiadomo, że rywalizujące samce, które jednocześnie próbują rozmnażać się z pojedynczymi samicami, tworzą tzw. „kule godowe”. W kuli godowej nierzadko zdarza się, że sześć samców otacza i przylega do jednej samicy. Przy tak napiętym harmonogramie sezonu lęgowego nie ma zbyt wiele czasu na wzajemne poznanie się.
W przypadku samic ten harmonogram może być wyczerpujący, a nawet zagrażać życiu. Kiedy wokół nich tworzy się kula godowa, samice nie są w stanie pozbyć się niechcianych samców, a walka może zakończyć się dla nich śmiercią. Na szczęście samice żab mają pewne mechanizmy obronne.
Carolin Dittrich, badaczka ze stopniem doktora w Instytucie Etologii Konrada Lorenza w Wiedniu, dokonała odkrycia przez przypadek.
Badała zwyczaje godowe żaby trawnej. Te płazy prowadzą samotny tryb życia, z wyjątkiem dwóch tygodni każdej wiosny, kiedy spotykają się w basenach podczas godów.
Podczas „zalotów” samce mogą używać kolczastych wyrostków na kciukach, aby chwycić samicę, która ma już partnera – lub kilku partnerów. Można zobaczyć sześciu lub siedmiu samców przyczepionych do jednej samicy. „Samica złapana w to splątanie, zwane kulą godową, może zginąć — na przykład przez utonięcie lub zmiażdżenie.” – stwierdziła dr Dittrich.
Doktor Dittrich zastanawiał się, czy samce żab wolą samice o większych rozmiarach. W ramach badań doktoranckich przywiozła do laboratorium dzikie żaby, następnie umieściła je w zbiorniku. Włączyła kamerę wideo i dała żabom godzinę prywatności. Na jednym z pierwszych filmów widziała samca ciągnącego zesztywniałą samicę z rozrzuconymi kończynami. „Na początku pomyślałam: O mój Boże, to niemożliwe” – powiedziała dr Dittrich. Nie znalazła w swoich zbiornikach żadnych martwych żab, a mimo to samica na ekranie wyglądała na nieżywą. „Byłam bardzo zaskoczona i trochę zaniepokojona” – dodała dr Dittrich.
Po kilku minutach samiec poddał się i podszedł do drugiej samicy. A martwa żaba ożyła i odpłynęła. Inne filmy wykazały, że to zachowanie nie było przypadkowe: jedna trzecia samic sfingowała śmierć, by uniknąć krycia.
Udawanie martwego/martwej — zwane także tanatozą lub tonicznym bezruchem — jest szeroko rozpowszechnione w królestwie zwierząt, ale zwykle służy do uniknięcia ataku drapieżnika.
W eksperymentach dr Dittrich nie był to jedyny sposób, w jaki samice próbowały uniknąć krycia. Ponad 80 procent żab tarzało się w wodzie, aby otrząsnąć się z partnerów. A prawie połowa samic wydawała wyraźne okrzyki, które brzmiały podobnie do dźwięku, jaki wydaje samiec, gdy zostaje przypadkowo złapany przez innego samca. Doktor Dittrich stwierdziła, że samice najwyraźniej udawały samców, by zniechęcić adoratorów.
Badanie rzuca nowe światło na strategie reprodukcyjne żaby trawnej. Doktor Dittrich przeszukała głęboko literaturę naukową i znalazła kilka wzmianek o takich zachowaniach, jedno sprzed ponad 250 lat. Mimo to, stwierdziła, że współcześni badacze opisali samice żab jako bierne uczestniczki wydarzeń lęgowych. Jednak jej wyniki sugerują, że samice nie są bezbronne. Mają arsenał taktyk pozwalających walczyć z potężnymi samcami.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 30 sierpnia, 2024 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- How Female Frogs Fight Off the Mating Ball; https://www.nytimes.com/2023/10/10/science/frogs-mating-playing-dead.html; data dostępu: 12-10-2023;
Chciałbym zobaczyć takie zachowania w dyskotekach i klubach nocnych ! CIEKAWIE by to wyglądało