Rewolucyjne badanie: diety roślinne powiązane ze zmniejszonym ryzykiem poważnych chorób
Dieta roślinna wydaje się być najlepszą opcją dla ludzkiego zdrowia i długowieczności. Do takiego wniosku doszli naukowcy po przeprowadzeniu zbiorczego przeglądu danych z ponad 20 lat.
Uważnie studiując literaturę naukową opublikowaną w latach 2000–2023 zespół kierowany przez lekarza Angelo Capodici z Uniwersytetu w Bolonii we Włoszech odkrył, że ludzie stosujący dietę wegetariańską, wegańską czy laktoowowegetariańską, mają zazwyczaj lepsze wyniki zdrowotne w kilku obszarach.
W ciągu ostatniej dekady wiele osób przeszło na dietę roślinną z różnych powodów, aby poprawić swoje zdrowie, obniżyć koszty artykułów spożywczych lub zmniejszyć swój wpływ na środowisko. Wraz z upowszechnieniem się warzyw następuje znaczny wzrost danych na temat odżywiania roślinnego i to właśnie przeanalizował Capodici i jego współpracownicy.
Ponieważ dieta jest jedną ze zmiennych, którą stosunkowo łatwo zmienić, Capodici i jego współpracownicy chcieli bliżej przyjrzeć się wpływowi odżywiania roślinnego na ryzyko wystąpienia chorób, takich jak choroby układu krążenia i nowotwory. Przeanalizowali 48 przeglądów i metaanaliz przeprowadzonych między styczniem 2000 r. a czerwcem 2023 r. i odkryli, że diety wegetariańskie i wegańskie były powiązane z lepszym stanem zdrowia w zakresie szeregu czynników ryzyka zarówno raka, jak i chorób układu krążenia.
Oprócz obniżania czynników ryzyka chorób układu krążenia, takich jak ciśnienie krwi i cholesterol, analiza zbiorcza wykazała „działanie ochronne” w przypadku określonych nowotworów, w tym „wątroby, okrężnicy, trzustki, płuc, prostaty, pęcherza moczowego, czerniaka, nerek i chłoniaka nieziarniczego, ” – powiedział główny autor dr Angelo Capodici, absolwent nauk o zdrowiu, technologii i zarządzania w Scuola Superiore Sant’Anna w Pizie we Włoszech. Diety znacząco obniżyły również cholesterol całkowity, cholesterol LDL i „białko C-reaktywne – wskaźnik stanu zapalnego, który jest wyższy zazwyczaj w chorobach sercowo-naczyniowych i metabolicznych”
Zespół zauważył jednak, że kobiety w ciąży na diecie wegańskiej czy wegetariańskiej nie wykazywały znacząco mniejszego ryzyka cukrzycy ciążowej i nadciśnienia.
Zwracają też uwagę, by nie wyciągać wniosków na temat żywności pochodzenia roślinnego jako jedynej przyczyny poprawy stanu zdrowia. To, co przypisuje się diecie, może częściowo wynikać z innych praktyk związanych ze stylem życia
„Wegetarianie, oprócz ograniczenia spożycia mięsa, jedli mniej rafinowanych zbóż, dodanych tłuszczów, słodyczy, przekąsek i kalorycznych napojów niż niewegetarianie oraz zwiększali spożycie szerokiej gamy pokarmów roślinnych” – zwracają uwagę badacze.
Jednak naukowcy uważają, że „efekt netto wzorców żywieniowych z przewagą roślin jest wyraźnie korzystny dla kluczowych wyników zdrowotnych, nawet jeśli część zaobserwowanych korzyści można przypisać innym praktykom związanym ze stylem życia”. Jak wynika z listopadowego badania dotyczącego bliźniąt przeprowadzonego przez Christophera Gardnera, jednego ze współautorów zbiorczej analizy opublikowanej w środę w czasopiśmie PLOS One, przyjęcie diety roślinnej, nawet bez dodatkowych ćwiczeń, może nadal przynosić korzyści zdrowotne. W badaniu przeprowadzonym w 2023 roku zdrowe bliźnięta, które przez osiem tygodni stosowały dietę wegańską, miały niższy poziom „złego” cholesterolu, niższy poziom cukru we krwi i większą utratę wagi w porównaniu z rodzeństwem, które stosowało dietę składającą się z mięsa i warzyw.
„Nastąpił spadek poziomu cholesterolu LDL o 10–15%, insuliny o 25% i masy ciała o 3% w ciągu zaledwie ośmiu tygodni, a wszystko to dzięki spożywaniu prawdziwej żywności bez produktów pochodzenia zwierzęcego” – powiedział CNN Gardner. Autorzy twierdzą, że jednym z powodów może być zastrzyk składników odżywczych zapewnianych przez rośliny, w tym wysoki poziom witamin, minerałów i innych substancji o działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym, a jednocześnie zmniejszających przeciwzapalny wpływ mięsa i przetworzonej żywności.
„Rośliny mają więcej błonnika, mniej tłuszczów nasyconych i zero cholesterolu (wszystkie pokarmy pochodzenia zwierzęcego zawierają cholesterol” – powiedział Gardner.
Warto również zauważyć, że diety roślinne mogą powodować niedobory witamin i minerałów; i oczywiście wiele różnych schorzeń, takich jak alergie i infekcje żołądkowo-jelitowe, wymaga ostrożnego, dostosowanego do indywidualnych potrzeb podejścia do żywności. Wyniki nowej analizy podlegają również ograniczeniom. Z tego powodu naukowcy przestrzegają przed wprowadzaniem na szeroką skalę diet roślinnych. Twierdzą raczej, że należy przeprowadzić bardziej ukierunkowane i szczegółowe badania, aby określić, dlaczego te diety są pozytywnie skorelowane z lepszym zdrowiem.
„Nasze badanie” – twierdzą naukowcy – „ocenia różne skutki diet roślinnych dla zdrowia układu krążenia i ryzyka raka, pokazując, w jaki sposób dieta wegetariańska może być korzystna dla zdrowia ludzkiego i być jedną ze skutecznych strategii zapobiegawczych w przypadku dwóch najbardziej wpływowych choroby przewlekłe na zdrowie człowieka w XXI wieku.”
Wyniki opublikowano w PLOS ONE.
Ekologia.pl (JSz)
- Sandee LaMotte, CNN; "Certain vegetarian diets significantly reduce risk of cancer, heart disease and death, study says "; https://edition.cnn.com/2024/05/15/health/vegetarian-vegan-cancer-heart-disease-wellness/index.html; 16-05-2024;
- Plant-Based Diets Associated With Reduced Risk of Major Diseases, Large Study Finds; "Plant-Based Diets Associated With Reduced Risk of Major Diseases, Large Study Finds"; https://www.sciencealert.com/plant-based-diets-associated-with-reduced-risk-of-major-diseases-review-finds; 16-05-2024;
