Ptak nieco większy od wróbla. W kraju jest nielicznym gatunkiem lęgowym, część jest osiała, a pozostałe są wędrowne.

1. Wygląd
2. Występowanie
3. Biotop
4. Lęgi
5. Pokarm
6. Systematyka
7. Galeria zdjęć

Wygląd

Krzyżodziób jest ptakiem charakterystyczny przez swój dziób krzyżujący się na końcu. Głowa dosyć duża. Szyja krótka i gruba. Dziób ma najsłabszych spośród innych krzyżodziobów. Żuchwa dzioba jest niższa niż szczęka górna. Zakrzywienie dzioba prawo lub lewostronne. Skrzydła oraz ogon ciemniejsze, czarnobrązowe. Ogon ze wcięciem na zakończeniu. Dymorfizm płciowy wyraźny. Samce są czerwonawo ubarwione, samice oliwkowozielone. U niektórych osobników białe paski na pokrywach. Można go pomylić z krzyżodziobem szkockim (Loxia scotica) i z krzyżodziobem sosnowym (Loxia pytyopsittacus). Odróżnić go można, od tych gatunków, po węższym dziobie, oraz po mniejszej głowie. Osobniki młodociane czerwonawe, z domieszką barwy żółtopomarańczowej, lub szarozielonej (samce), szaro lub żółtozielone (samice) Osobniki w szacie juwenalnej są szare, mocno kreskowane.

Występowanie

Występuje w strefie umiarkowanej półkuli północnej. Głównie osiadły, czasem koczuje i odbywa krótkie migracje. Spotykany głównie na obszarze tajgi i górskich lasów świerkowych. Zwykle zasięg jego występowanie nie sięga za koło podbiegunowe na północ i zwrotnik Raka na południu.

Biotop

Związany z lasami iglastymi, głównie z borami świerkowymi, rzadziej sosnowymi. Zamieszkuje często lasy górskie. Nie gardzi sztucznymi uprawami leśnymi.

Lęgi

Gnieździ się wysoko na drzewie. Gniazdo buduje z materiału roślinnego (z gałązek, traw, korzonków, mchów, porostów). Wyściela je włosiem, piórami, trawą. Samica składa 3-4 jasno zielonkawe, nakrapiane jaja. Czas wysiadywania wynosi około dwóch tygodni. W trakcie wysiadywania samica jest dokarmiona przez samca. Po wykluciu pisklęta karmione są przez oboje rodziców. Młode opuszczają gniazdo po trzech tygodniach. Po wylocie młode są dokarmiane jeszcze przez miesiąc.

Pokarm

Żywi się głównie pokarmem roślinnym - nasionami drzew iglastych w szczególności świerku, przy ich braku spożywa nasiona buka, jesionu, olch. Poza tym w jego diecie pączki, owoce a także bezkręgowce (owady, pajęczaki).