Czym grozi niskie ciśnienie? Czy da się je podnieść?
Podczas gdy jedna czwarta populacji boryka się z nadciśnieniem i jego komplikacjami, niektórzy z nas mają problem odwrotny – za niskie ciśnienie. Objawy tej przypadłości mogą poważnie dawać się we znaki w codziennym życiu, a nawet prowadzić do groźnych wypadków. Sprawdź, co oznacza niskie ciśnienie i jak można sobie z nim radzić.
Za niskie ciśnienie najczęściej uznaje się sytuację, w której pomiary ciśnienia tętniczego są niższe niż 90/60 mm Hg – wystarczy przy tym, że przekroczona jest tylko jedna z tych wartości. Ciśnienie wyższe, ale mieszczące się w granicach do 120/80 mm Hg uważane jest za prawidłowe, zaś pomiar na poziomie 140/90 mm Hg lub wyższy kwalifikowany jest już jako nadciśnienie.
Niskie ciśnienie – objawy
Nie każdy z nas ma oczywiście w domu ciśnieniomierz i nie każdy poddaje się regularnym badaniom. Niskie ciśnienie krwi daje jednak cały szereg symptomów, które powinny skłonić do poddania się kontroli. Do najbardziej typowych należą:
- nieostre widzenie;
- zawroty głowy, uczucie oszołomienia;
- omdlenia;
- poczucie zmęczenia, senność;
- problemy z koncentracją;
- mdłości, czasem wymioty;
- poczucie słabości.
Warto dodać, że niskie ciśnienie może mieć charakter trwały, ale może też pojawiać się nagle, w formie epizodów. Wówczas mówimy o tzw. ortostatycznym niedociśnieniu, które związane jest ze zmianą pozycji ciała, np. wstaniem z siedzenia lub położeniem się.
Spadki ciśnienia bywają nieprzyjemne nawet, gdy nie są związane z klasycznym niedociśnieniem. Jeśli zdrowemu człowiekowi spadnie ciśnienie o 20 mm Hg (np. ze 110 na 90 mm Hg ciśnienia systolicznego) może już odczuć na sobie powyższe symptomy.
Skąd się bierze niskie ciśnienie – przyczyny
Jest zjawiskiem absolutnie normalnym, że ciśnienie krwi zmienia się w ciągu dnia. Wpływa na nie pozycja ciała, poziom aktywności fizycznej w danej chwili, jedzenie i picie, stres, a także pory dnia. Najniższe ciśnienie mamy w nocy podczas snu, ale rano rośnie ono skokowo.
Patologiczne niedociśnienie może być wynikiem sytuacji, które przydarzają się nam w życiu codziennym. Doskonałym przykładem jest choćby odwodnienie. Gdy organizmowi brakuje wody, objętość krwi maleje, a naturalną koleją rzeczy ciśnienie w tętnicach maleje. Podobne efekty może dawać poważny niedobór glukozy we krwi spowodowany zbyt długim poszczeniem. Poza tym niedociśnienie obserwuje się u osób z niedoborami witaminy B12 i żelaza, które cierpią na anemię – ich szpik kostny nie produkuje wówczas należytej liczby czerwonych krwinek.
Ciśnienie krwi spada również wskutek utraty dużej ilości krwi, np. w wyniku wypadku lub krwotoku w trakcie operacji. Krwi robi się po prostu w układzie naczyniowym mniej, co prowadzi do znacznie słabszych przepływów. Podobna sytuacja zachodzić może w przypadku wstrząsu anafilaktycznego, czyli silnej reakcji alergicznej.
Co jeszcze powoduje niskie ciśnienie krwi? Przyczyny mogą obejmować choroby serca oraz zastawek powodujące zakłócenia rytmu pracy serca. Problemem bywają często również zaburzenia hormonalne, w tym zwłaszcza niewydolność tarczycy lub kory nadnerczy (choroba Addisona), a czasami także cukrzyca, w czasie której dochodzi do spadków poziomu glukozy we krwi.
Wreszcie stosunkowo częstą przyczyną niskiego ciśnienia krwi bywają leki przyjmowane z powodu innych schorzeń. Do obniżających ciśnienie preparatów należą przede wszystkim leki moczopędne, alfa-blokery, beta-blokery, niektóre antydepresanty, a także leki na chorobę Parkinsona oraz zaburzenia erekcji.
Niskie ciśnienie często doświadcza kobiet w ciąży, fot. Petrovich Nataliya/Shutterstock
Niskie ciśnienie w ciąży
Niedociśnienie jest bardzo częstym i naturalnym objawem towarzyszącym ciąży. Jego przyczyną jest poszerzenie naczyń krwionośnych w ciele matki i przekierowanie części pompowanej przez serce krwi do płodu. Z tego też względu dochodzi do omdleń i zawrotów głowy, które najczęściej pojawiają się w pierwszych tygodniach drugiego trymestru.
Tabela przedstawiająca problemy zdrowotne związane z niskim ciśnieniem; opracowanie własne
Czy niskie ciśnienie zagraża życiu i zdrowiu?
W przeciwieństwie do nadciśnienia, które jest plagą współczesnej cywilizacji i częstą przyczyną zgonów na świecie, niedociśnienie rzadko traktowane jest jako choroba. Jego uciążliwe symptomy mogą jednak utrudniać naukę czy pracę, co w oczywisty sposób wpływa na jakość życia. Ponadto zawroty głowy i omdlenia stwarzają ryzyko upadków, które mogą skończyć się zranieniami, zwichnięciami lub złamaniami.
W rzadkich przypadkach powikłaniem może być również zapaść. Niskie ciśnienie osiąga wówczas tak drastycznie niski poziom, że dochodzi do ograniczenia dopływu tlenu do mózgu i organów wewnętrznych – może wówczas dojść do ich uszkodzenia. Symptomy obejmują zimną, spoconą skórę, często o niebieskim odcieniu, słaby i szybki puls, przyspieszony oddech, a nawet utratę przytomności. Wymagana jest natychmiastowa pomoc lekarska.
Niskie ciśnienie – jak podnieść?
Sam fakt niedociśnienia nie jest powodem do zmartwienia – wiele osób żyje z nim bez większych uciążliwości, ciesząc się ogólnym zdrowiem fizycznym. Jeśli objawy są jednak bardzo dokuczliwe, lekarz może zaproponować środki zaradcze. Najprostsze kroki możliwe do realizacji w domu to zwiększenie ilości soli w diecie oraz zwiększenie ilości przyjmowanych płynów. Wpływają one na równowagę płynów w tkankach ciała i mogą podnieść ciśnienie krwi. Dobrym pomysłem może być również noszenie podkolanówek uciskowych, które poprawiają krążenie i przeciwdziałają zastojom krwi w kończynach dolnych.
Medycyna dysponuje również szeregiem leków, które mogą pomóc. Jednym z popularniejszych jest fludrokortyzon, polecany zwłaszcza w przypadku niedociśnienia ortostatycznego. Dobrą alternatywą bywa midodidrine oddziałujący na receptory w najmniejszych tętnicach.
Pończochy uciskowe pomagają łagodzić objawy niskiego ciśnienia, fot. Albina Gavrilovic/Shutterstock
Niskie ciśnienie – najczęściej zadawane pytania
Co to jest niskie ciśnienie?
O niskim ciśnieniu mówimy, jeśli ciśnienie systoliczne jest niższe niż 90 mm Hg i/lub ciśnienie diastoliczne jest niższe niż 60 mm Hg.
Czym grozi niskie ciśnienie?
Najpoważniejszą komplikacją niskiego ciśnienia tętniczego są upadki spowodowane omdleniem lub zawrotami głowy. Zwłaszcza u starszych osób i ciężarnych mogą one być przyczyną poważnych urazów.”
Niskie ciśnienie – kiedy na pogotowie?
Jeśli nagły spadek ciśnienia powoduje sinienie skóry, zimny pot, płytki oddech, słabe tętno lub utratę przytomności należy zadzwonić po karetkę lub udać się do szpitala.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 21 marca, 2024 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- “Hypotension” Sandeep Sharma i in., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499961/, 7/03/2024;
- “Low blood pressure (hypotension)” Mayo Clinic, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/low-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20355465, 7/03/2024;
- “Low Blood Pressure” Penn Medicine, https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/low-blood-pressure, 7/03/2024;
- “Low Blood Pressure (Hypotension): Symptoms, Causes, and Treatment” WebMD, https://www.webmd.com/heart/understanding-low-blood-pressure-basics, 7/03/2024;
- “What causes low blood pressure and what are low blood pressure symptoms?” British Heart Foundation, https://www.bhf.org.uk/informationsupport/heart-matters-magazine/medical/ask-the-experts/low-blood-pressure, 7/03/2024;
