Nagórnik (Monticola saxatilis)

Ptak mniejszy od szpaka (Sturnus vulgaris). W kraju jest rzadko zalatującym, skrajnie nielicznym wędrowny, gatunkiem lęgowym. Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN).

Charakterystyczny ptak. Tęczówka oczna ciemna. Dziób ciemny. Ogon stosunkowo krótki, rdzawobrązowy. Nogi czarnobrązowe. Dymorfizm płciowy jest widoczny w lecie. Samce w tym czasie mają jasnoniebieską głowę, szyję oraz kark. Dolna część płaszcza biała. Kuper niebieski. Skrzydła ciemne. Pierś oraz ogon pomarańczowe. Samice są brązowe. Wierzch pokryty jest ciemnym rysunkiem. Spód jaśniejszy. Pierś cętkowana. W zimie samce przypominają samice. Osobniki młodociane są podobne do samic.

Zamieszkuje góry i pogórze północnej Afryki (Atlas), południowej i centralnej Europy (Góry Kantabryjskie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Sardynię, Karpaty, Góry Dynarskie, Starą Płaninę), Bliskiego Wschodu (Taurus, Góry Pontyjskie, Kaukaz) oraz Azji południowo-zachodniej i centralnej (Zagros, Elbrus, Hindukusz, Himalaje, Tybet, Tien-szan i Ałtaj). Zimuje głównie w Afryce środkowo-wschodniej.

Występuje na otwartych, górskich siedliskach. Preferuje strome, skaliste stoki, górskie hale i łąki.

Gnieździ się w szczelinach oraz półkach skalnych. Gniazdo zbudowane jest z materiałów roślinnych (traw, liści, korzonków, mchów). Przystępuje do jednego lęgu w roku. Samica składa 4-5 niebieskawych jaj. Czas wysiadywania (przez samicę) wynosi 14-15 dni. Po podobnym czasie młode opuszczają gniazdo. Opiekę nad potomstwem pełnią oboje rodzice.

Pożywia się zwierzętami bezkręgowymi (owadami, ich larwami, mięczakami, pajęczakami), kręgowcami (gadami), a także pokarmem roślinnym.