Gro Harlem Brundtland
Gro Harlem Brundtland urodziła się 20 kwietnia 1939 r. w Oslo w Norwegii. Jako przewodnicząca Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju opracowała raport „Nasza Wspólna Przyszłość”, oparty na przełomowej koncepcji zrównoważonego rozwoju.
To naprawdę proste. Zdrowie ludzi i zdrowie ekosystemów są czymś nie dającym się rozdzielić.
Wczesne lata
Pod wpływem swojego ojca, lekarza, późniejszego ministra spraw społecznych i zdrowia, oraz matki, prominentnej działaczki Partii Pracy, młoda Gro Harlem wstąpiła do organizacji Progress Group, zrzeszającej dzieci w wieku siedmiu lat. Ta aktywność od najmłodszych lat jak i wpływ rodziców zakorzeniły w niej takie wartości jak sprawiedliwość społeczna, poszanowanie praw człowieka, czy świadomość globalna.
Wykształcenie
Spełniając swoje marzenie z dzieciństwa, w 1963 roku Gro Harlem ukończyła studia medyczne na Uniwersytecie w Oslo. Jeszcze podczas studiów wyszła za mąż za członka Partii Konserwatywnej Norwegii – Arne Brundtlanda, z którym następnie wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Pobyt za oceanem stał się dla Gro okazją do uzyskania tytułu magistra w dziedzinie zdrowia publicznego na Uniwersytecie Harvarda. Studia wpłynęły też na jej głębokie zainteresowanie problemami, coraz bardziej powszechnymi na świecie, jak ubóstwo, wzrost liczby ludności, bezpieczeństwo żywności oraz zdrowie publiczne. W odczuciu Gro Brundtland kwestie te były nierozerwalne z kwestią ochrony środowiska.
Praca zawodowa
Po powrocie do Norwegii w roku 1965, dr Brundtland podjęła pracę w Departamencie Higieny w Krajowej Dyrekcji Zdrowia Publicznego, a następnie w Miejskim Zarządzie Zdrowia w Oslo, gdzie głównie zajmowała się sprawami ochrony zdrowia dzieci.
Jednak największą zmianę na ścieżce kariery zawodowej Brundtland przyniósł rok 1974, kiedy nieoczekiwanie zaoferowano jej objęcie stanowiska ministra środowiska. 35-letnia wówczas Brundtland, która od pewnego czasu wyraźnie dostrzegała ścisły związek między zdrowiem publicznym a kondycją środowiska, bez wahania przyjęła tę propozycję.
W roku 1977 na jednej z platform wchodzących w skład pola naftowego Ekofisk na Morzu Północnym miał miejsce niekontrolowany wyciek oleju. Dzięki podjętym wówczas natychmiastowym działaniom, koordynowanym przez młodą minister, udało się na wczesnym etapie zapobiec wyciekowi na większą skalę, minimalizując szkody w środowisku naturalnym. To wydarzenie stało się dla Norwegów punktem zwrotnym w postrzeganiu problemów związanych z ochroną środowiska – od tej pory wszelkie inwestycje na rzecz środowiska zaczęli oni postrzegać jako równoznaczne z inwestycją w przyszłość ich kraju.
Dokonania dr Brundtland jako minister środowiska zostały ocenione bardzo wysoko. W konsekwencji w 1981 roku została ona liderem Norweskiej Partii Pracy, a niedługo potem ,w wieku 41 lat, została najmłodszym w historii szefem rządu Norwegii. Była to pierwsza kobieta na stanowisku premiera w tym kraju.
„Nasza wspólna przyszłość”, czyli idea zrównoważonego rozwoju
W grudniu 1983 r. sekretarz generalny ONZ, Javier Pérez de Cuéllar, zwrócił się do Gro Brundtland z prośbą o ustanowienie i objęcie przewodnictwa Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju (zwanej później Komisją Brundtland). W opinii sekretarza była ona jedynym kandydatem, mogącym sprostać temu wyzwaniu, z uwagi na jej wieloletnie doświadczenie w rozwiązywaniu krajowych i międzynarodowych problemów dotyczących ochrony środowiska.
Więcej niż połowa członków Komisji zostało wybranych z krajów rozwijających się. Brundtland jako przewodnicząca Komisji wykazała niespotykany entuzjazm i umiejętności kierownictwa oraz determinację przeprowadzania zmian. Jej kilkuletnie wysiłki zakończyły się publikacją znanego raportu Our Common Future, zaprezentowanego w roku 1987. Sprawozdanie jest przedstawieniem nowatorskiej koncepcji zrównoważonego rozwoju, czyli rozwoju, który powinien zaspokajać potrzeby dzisiejszego pokolenia, nie zagrażając zarazem możliwościom zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń. Doktryna ta opiera się na równowadze dwóch pojęć: pojęciu podstawowych potrzeb (w szczególności potrzeb najbiedniejszych) oraz pojęciu ograniczeń środowiska, czyli wydolności systemu ekologicznego.
Raport dotyka szerokiej gamy problemów: zasobów ludzkich, bezpieczeństwa żywności, gatunków i ekosystemów, energetyki, przemysłu, gospodarki międzynarodowej, przedstawia też rozwiązania, jakie kraje całego świata powinny wdrożyć w kierunku zrównoważonego rozwoju. Według raportu, cywilizacja osiągnęła możliwy do utrzymania poziom dobrobytu, pod warunkiem dalszego odpowiedniego gospodarowania. Model takiej gospodarki zakłada odpowiednio ukształtowane relacje pomiędzy wzrostem gospodarczym, dbałością o środowisko i zdrowiem człowieka.
Zrównoważony rozwój oznacza, że wzrost gospodarczy ma prowadzić do zwiększania spójności społecznej oraz podnoszenia kondycji środowiska naturalnego, poprzez ograniczanie szkodliwego wpływu produkcji i konsumpcji na stan środowiska i ochronę jego zasobów.
Osiągnięcia
Raport stał się bodźcem do zorganizowania w 1992 roku Szczytu Ziemi (Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju). Owocem Szczytu w Rio de Janeiro był 500-stronicowy dokument programowy o nazwie Agenda 21. Stanowi on katalog celów ochrony koniecznych do zrealizowania w XXI wieku wraz ze sposobami wdrażania w życie programów zrównoważonego rozwoju.
Działalność Gro Brundtland w dziedzinie zdrowia publicznego, środowiska i rozwoju zyskała uznanie na całym świecie. W 1998 roku została wybrana na stanowisko dyrektora generalnego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), stając się tym samym pierwszą kobietą pełniącą tę funkcję. Po objęciu stanowiska rozpoczęła tam reformy organizacyjne. Do jej osiągnięć można zaliczyć m.in. ustanowienie systemu wsparcia dla obywateli krajów ubogich w ich dostępie do szczepionek, czy ograniczenie konsumpcji tytoniu poprzez ustanowienie Ramowej Konwencji w sprawie Kontroli Tytoniu.
W 1994 r. otrzymała Międzynarodową Nagrodę Karola Wielkiego. Dziesięć lat później brytyjski Financial Times uznał ją za jedną z czterech najbardziej wpływowych osób na świecie, obok Jana Pawła II, Michaiła Gorbaczowa i Margaret Thatcher.
