Piestrzyca kędzierzawa (Helvella crispa)

Wstęp

Piestrzyca kędzierzawa (Helvella crispa) to niejadalny gatunek grzyba saprotrofa należący do rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae). Charakteryzuje się unikalnym wyglądem, przypominającym małe, białe siodełko, co czyni go łatwo rozpoznawalnym wśród innych grzybów leśnych.

Sezon

Piestrzyca kędzierzawa rośnie od końca lata do późnej jesieni.

Występowanie

Piestrzyca kędzierzawa występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, w tym w Chinach i Japonii. Rośnie zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych, preferując wilgotne miejsca, takie jak pobocza dróg, parki czy ogrody. Często spotykana w pobliżu buków oraz na glebach wapiennych.

Wygląd

Owocniki piestrzycy kędzierzawej przybierają za to fantazyjne kształty. Kapelusz o nieregularnym kształcie, biały lub kremowy, z pofałdowanymi i kędzierzawymi brzegami. Jego średnica wynosi od 2 do 6 cm. Trzon posiada wysokość od 3 do 10 cm, grubość od 1 do 2,5 cm. Barwa biała lub lekko różowawa. Trzon jest wyraźnie żebrowany i pusty w środku. Miąższ jest cienki, kruchy, o białej barwie. Brak wyraźnego zapachu i smaku. Zarodniki są elipsoidalne, o wymiarach 19 × 11,5 µm. Wysyp zarodników biały.

Właściwości

Jadalność

Opinie na temat jadalności piestrzycy kędzierzawej są podzielone. Niektóre źródła podają, że jest to grzyb jadalny po odpowiedniej obróbce termicznej, jednak ze względu na brak wyraźnego smaku i kruchy miąższ nie jest szczególnie ceniony kulinarnie. Ponadto istnieją doniesienia o potencjalnej toksyczności tego gatunku, związanej z obecnością substancji takich jak monometylohydrazyna, która może powodować zatrucia oraz być potencjalnie rakotwórcza. Zaleca się ostrożność przy spożywaniu tego grzyba, a najlepiej unikać jego konsumpcji.

Zastosowanie

Piestrzyca kędzierzawa jako grzyb saprotroficzny, piestrzyca kędzierzawa odgrywa istotną rolę w rozkładzie materii organicznej, przyczyniając się do obiegu składników odżywczych w ekosystemie leśnym.

Gatunki podobne

Piestrzyca czarna (Helvella lacunosa): Różni się ciemniejszym, szaroczarnym kapeluszem oraz mniej wyraźnie żebrowanym trzonem.
Piestrzyca biaława (Helvella albella): Podobna barwą, ale posiada bardziej regularny kształt kapelusza i mniej pofałdowane brzegi.

Ciekawostki

Nazwa gatunkowa “crispa” pochodzi z łaciny i oznacza “kędzierzawy” lub “pofałdowany”, co odnosi się do charakterystycznego wyglądu kapelusza tego grzyba.
Ze względu na swój unikalny wygląd, piestrzyca kędzierzawa bywa nazywana “elfim siodełkiem” (ang. “elfin saddle”) lub “białym siodełkiem” (ang. “white saddle”).

Piestrzyca kędzierzawa – pytania i odpowiedzi

Czy piestrzyca kędzierzawa (Helvella crispa) jest jadalna?

Piestrzyca kędzierzawa jest uważana za grzyb niejadalny, a nawet potencjalnie trujący na surowo. Może zawierać substancje toksyczne podobne do giromitryny, występującej w piestrzenicy kasztanowatej. Spożywanie jej nie jest zalecane.

Jak wygląda piestrzyca kędzierzawa?

Charakteryzuje się nieregularnym, pofałdowanym kapeluszem w kolorze białawym lub kremowym oraz żebrowanym, cylindrycznym trzonem. Może przypominać „siodło” lub „uszy elfa”.

Gdzie rośnie piestrzyca kędzierzawa?

Występuje w lasach liściastych i mieszanych, najczęściej na glebach bogatych w próchnicę. Można ją znaleźć od lata do późnej jesieni w Europie, Ameryce Północnej i Azji.

Czy piestrzyca kędzierzawa jest trująca?

Chociaż nie jest oficjalnie uznawana za silnie trującą, zawiera substancje mogące powodować dolegliwości żołądkowe.

Czy można pomylić piestrzycę kędzierzawą z innymi grzybami?

Tak, może być mylona z innymi przedstawicielami rodzaju Helvella, np. piestrzycą czarniawą (Helvella lacunosa), która ma ciemniejszy kapelusz, lub z piestrzenicą kasztanowatą (Gyromitra esculenta), która jest silnie trująca.