śnieg
śnieg — Śnieg – jest to opad atmosferyczny zbudowany z kryształków lodu, przyjmujących przeważnie kształt sześcioramiennych gwiazdek, które po połączeniu ze sobą tworzą tzw. płatki śniegu. Śnieg po zgromadzeniu się na ziemi tworzy pokrywę śnieżną o porowatej strukturze.
Proces powstawania śniegu
Śnieg jest zbudowany z pojedynczych płatków śniegu. Takie płatki powstają wysoko w chmurach. Aby powstał płatek potrzebne są: woda, niska temperatura powietrza, wymagana jest też obecność tzw. jądro kondensacji. Jądro kondensacji jest to stelaż dla drobinek pyłku kwiatowego lub kurzu, dzięki któremu jest możliwe utworzenie płatka śniegu. Na skutek zmiany stanu skupienia pary wodnej w lód (resublimacja) do jądra kondensacyjnego jest możliwe przyłączanie się cząsteczek wody, co z kolei powoduje zwiększanie się jego rozmiaru. Kryształki lodu, wraz ze zwiększającym się rozmiarem, zaczynają przybierać niepowtarzalne kształty przeważnie sześcioramiennych gwiazdek.
Zdarza się również, że występują inne kształty kryształków takie jak: grudki, igły, kolumny i płytki. To, jaki kształt osiągnie gotowy płatek śniegu, uzależnione jest od wilgotności, ciśnienia i temperatury powietrza. Budowa wyżej wymienionych form strukturalnych śnieżynek jest związana z procesem powstawania kryształów lodu, który to rozpoczyna się od gromadzenia się lodu na jądrze kondensacyjnym. Na samym początku zostaje stworzony sześciokątny płaski kryształ, który osiąga wielkość ułamka milimetra. W przedziale temperatur między –1 a –3°C oraz między –10 a –20 C najczęściej powstają sześcioramienne kryształki, dzięki osadzaniu się lodu na krawędziach. W temperaturach między –5 a –10 C oraz poniżej –20 C istnieje większe prawdopodobieństwo powstania formy igły na skutek przyrastania kryształku lodu w pionie poprzez osadzanie się lodu na całej powierzchni kryształu. Zdarza się iż w losowych miejscach igły zaczyna się tworzenie nowej igły pod kątem 60°. Pozostałe kształty mogą powstawać, kiedy warunki atmosferyczne ulegają zmianie w okresie przyrostu kształtu.
Mimo, iż kryształki śniegu posiadają niemalże idealnie symetryczną budowę, daje się zauważyć pewne drobne nieregularności. Obecnie nadal nie jest poznana przyczyna, z jakiej podczas rozwoju śnieżynki powstają identyczne kształty. Ponadto nie udało się jak dotąd wyjaśnić, dlaczego nigdy nie występują dwa identyczne płatki śniegu. W zależności od napotkanych warunków atmosferycznych, kształt płatka będzie nieco inny.
W ocenie naukowców, pierwotny kryształek zawiązany wokół jądra kondensacji absorbuje w czasie lotu nawet 100 000 kropelek wody zawieszonych w powietrzu. Tym samym liczba możliwych kombinacji, w jakich drobinki wody będą przyłączały się do opadającego płatka, jest ogromna i szansa, aby spotkać dwa płatki identyczne lub choć podobne do siebie jest dość nikła. Zgodnie z wynikami badań, proces przyrostu płatka jest silnie uzależniony od nawet nieznacznych zmian poziomu wilgotności i temperatury. Pojedyncze kryształki, pozostając i poruszając się w chmurach, ulegają licznym modyfikacjom i transformacjom właśnie na skutek nawet niewielkich anomalii w tym zakresie. Stąd też tak niezliczona różnorodność ich kształtów. Należy zwrócić uwagę, iż każde z 6 ramion płatka spotyka się z takimi samymi warunkami atmosferycznymi, ponieważ należy do jednej i tej samej śnieżynki. Podróż wśród chmur wszystkie ramiona płatka odbywają jednocześnie, dlatego też rosną w tym samym tempie i według tego samego wzoru. Mechanizm ten leży u podstaw ich symetryczności.
Popularne przekonania na temat natury śniegu
Wielu ludzi wierzy, że na świecie jest możliwe napotkanie na dwa płatki śniegu identyczne względem siebie. Tak, jak w przypadku innych obiektów, jest to niezwykle mało prawdopodobne. W przypadku śnieżynek rozpoznanie różnic między nimi jest dość łatwe, szczególnie, że są to obiekty o dużym stopniu regularności w budowie. Można je zauważyć nawet gołym okiem. Istnieje więc niewielkie prawdopodobieństwo odnalezienia dwóch identycznych płatków.
Z drugiej zaś strony, przekonanie, zgodnie z którym nie ma na świecie dwóch identycznych śnieżynek, również nie musi być w pełni prawdziwe. w przypadku pięknych śnieżynek o misternych kształtach nie ma możliwości na dostrzeżenie podobieństwa. Natomiast płatki, które pozostają jeszcze w wysokich, zimnych partiach atmosfery, wykazuje znacznie prostszą budowę. wśród nich zapewne występują formy podobne do siebie.
Większość ludzi zapytana o kolor śniegu odpowiedziałaby, że wszędzie, gdzie pada na świecie jest on biały. To prawda, chyba że zostanie on zanieczyszczony innymi substancjami, np. pyłem. Wówczas przybierze on zapewne szarawy odcień. Biel śniegu jest wynikiem budowy kryształków lodu, z których składają się śnieżynki. Dzięki swojej unikalnej strukturze posiadają one zdolność do rozpraszania światła, bez względu na długość fali świetlnej. Różne powierzchnie mogą być pokryte śniegiem w różny sposób, a ponadto różny może być także kąt padania na nie światła, dlatego też percepcja barwy śniegu czasami może się różnić.
Okresy i postacie opadów śniegu
Najczęściej można się spodziewać opadów śniegu przed i podczas przejścia ciepłego frontu atmosferycznego oraz frontu okluzji. Największa ilość opadów śniegu w klimacie umiarkowanym przypada na zimę, znacznie rzadsze opady są obserwowane jesienią i wiosną. W zimie na skutek przemieszczania się frontów daje zaobserwować się bardzo intensywne opady, często występujące wraz z zawiejami.
Podczas opadów śniegu w trakcie występowania silnych mrozów podczas bezchmurnego nieba i wyżowej pogody daje się zauważyć tzw. igiełki lodowe (pył diamentowy). Natomiast w ciągu przechodzenia zimowych chłodnych frontów możliwe jest częste występowanie krupy śnieżnej.
Śnieg o budowie ziarnistej jest opadem z chmur zalegających. Szczególnie często pochodzi on z niskich, warstwowych Stratusów. Rzadziej daje się go zauważyć podczas opadów w tzw. zgniłych wyżach z chmur kłębiasto- warstwowych rozpostartych (Stratocumulus stratiformis). Zdarza się również, że śnieg ten przybiera wygląd do złudzenia przypominający szadź. Nie jest jednak tak lepki, nie obkleja powierzchni różnych obiektów. Przyjmuje raczej postać sypką, luźną.
Rodzaje opadów śnieżnych
- Snieżyca– duże opady śniegu, na skutek których widoczność spada poniżej 200m.
- Zawieja– jest to śnieżyca, podczas której występuje silny porywisty wiatr.
- Zamieć śnieżna– jest to śnieżyca połączona z silnym wiatrem podnoszącym zalegający śnieg na ziemi; skutkiem tego występuje bardzo niska widoczność.
- Snieg ziarnisty– jest to nieprzejrzysty, bardzo mały odłamek lodu, którego średnica nie przekracza 1 mm.
- Krupa śnieżna– jest to zjawisko obejmujące opady śniegowych kuleczek, których rozmiar wynosi od 1 mm do 15 mm.
- Grad – jest to opad z reguły stworzony z małych bryłek lodu, które posiadają średnicę powyżej 15 mm; kulki lodu nierzadko sklejają się pomiędzy sobą. Rekordowy rozmiar gradu miał miejsce w Indiach, w stanie Maharasztra, który spadł 3 października 2010 roku. Podczas tego opadu występowały gradziny o średnicy rzędu 61 cm, lecz największa, jaką wtedy udało się zaobserwować, mierzyła 156 cm i ważyła 50 kilogramów.
Lód i lodowce
Lodowce oraz wieczne śniegi zajmują około 10,5 % powierzchni lądów. Szacuje się, że w momencie całkowitego rozpuszczenia się lodowców poziom mórz podniósłby się o około70 metrów, zakrywając znaczą część lądu. Ogromna ilość lodu znajduje się na Antarktydzie – jest to niemalże 90 % całego lodu na kuli ziemskiej. Ilość ta stanowi ok. 70 % światowych zasobów słodkiej wody.
Około 98% Antarktydy jest pokryta przez polarną czapę lodową. Jest to lądolód o średniej grubości lodu sięgającej 1,900 m. Największą grubość lodu udało się zaobserwować w podlodowcowym basenie Astrolabe na Ziemi Adeli. Wynosiła ona aż 4897 m. Na Grenlandii natomiast znajduje się niecałe 10% całego lodu pokrywającego kulę ziemską. Rozmiar pokrywy lodowej znajdującej się na Grenlandii oceniany jest na mniej więcej 2.5 mln km3 objętości. Takich rozmiarów pokrywa narastała na skutek opadów śniegu na przestrzeni wielu wieków. Określa się, iż średnia grubość pokrywy lodowej wynosi tam około 1,500 m, a największa może sięgać nawet 4,300 m w głąb lodu.