Inwestycje na obszarach Natura 2000
Czym jest Natura 2000?
Podstawą prawną programu Natura 2000 są:
- W Europie – dyrektywa ptasia (dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków) oraz dyrektywa siedliskowa (dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory),
- W Polsce – ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2009 nr 151 poz. 1220) oraz ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227).
Jak podaje Ministerstwo Środowiska, celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zarówno zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy, ale też typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych.
Lista obszarów objętych programem Natura 2000 wciąż nie jest zamknięta. Przygotowując inwestycję warto więc najpierw sprawdzić, czy nie znajdzie się na jego terenie.
Planowanie inwestycji
Ponieważ Natura 2000 nie jest obszarem ochrony ścisłej, inwestycje na tym terenie są dozwolone. Warunek jest jeden – przedsięwzięcie nie może znacząco negatywnie oddziaływać na jej obszar. Wyjątkiem stanowią te przedsięwzięcia, za którymi przemawia nadrzędny interes publiczny oraz brak alternatywnych rozwiązań.
Każda inwestycja wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Jeśli ocena nie zostanie przeprowadzona, a okaże się, że inwestycja wpływa negatywnie na środowisko, wtedy regionalny dyrektor ochrony środowiska (na obszarach morskich – dyrektor właściwego urzędu morskiego) nakazuje ich natychmiastowe wstrzymanie. Dodatkowo zarządza podjęcie niezbędnych czynności w celu przywrócenia poprzedniego stanu danego obszaru, jego części lub chronionych na nim gatunków.
Pozwolenie na budowę musi być wydane w przypadku, kiedy dane przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 oraz nie jest bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony
Zabronione jest przeprowadzanie inwestycji, które mogą:
- pogorszyć stan siedlisk, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000,
- wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000,
- pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.
Natura 2000 wcale nie blokuje inwestycji w danym regionie, ale ogranicza ich ekspansywność oraz wskazuje inne możliwości rozwoju regionalnego, np.: ekoturystyka albo rolnictwo ekologiczne.
Ekoturystyka stawia nacisk na zrównoważony rozwój zasobów naturalnych oraz walorów turystycznych. Pozwala spędzać wolny czas w kontakcie z przyrodą przy jednoczesnym poznawaniu lokalnej kultury. Dlatego umiejscowienie inwestycji związanej z ekoturystyką (np.: gospodarstwo agroturystyczne, baza noclegowa, wypożyczalnia rowerów) w sąsiedztwie obszaru Natura 2000 zwiększy jej atrakcyjność.
Rolnictwo ekologiczne pozwala rozwijać lokalny rynek bez szkody dla środowiska. Ponadto tereny rolnicze są siedliskiem niektórych gatunków zwierząt, np.: dzierlatki, dlatego rolnictwo ekologiczne może być elementem ochrony siedlisk.
Ustanowienie obszarów Natura 2000 to szansa dla regionu na rozwój tzw. „zielonych inwestycji” wspierających rozwój lokalny bez zbędnej industrializacji. Zamiast więc obawiać się Natury 2000, lepiej wykorzystać jej potencjał.
