Plaga komarów w Polsce – przyczyny, skutki i skuteczne sposoby ochrony
Ekologia.pl Środowisko Przyroda Nadeszła plaga komarów

Nadeszła plaga komarów

Komarów jest blisko cztery razy więcej, niż powinno być o tej porze roku. W wielu regionach kraju komary stały się istną plagą. Warto się zastanowić – co to jest właściwie komar i skąd się wziął u nas na tak szeroką skalę.

Czego nie lubią komary

Czego boją się komary? Fot. mycteria/Shutterstock
Spis treści

Komar to niewielki owad, którego larwy rozwijają się w środowisku wodnym. Samice składają jaja na powierzchni stojącej wody – w jeziorach, stawach, kałużach, beczkach z deszczówką czy nawet zakrętkach od butelek. Z jaj wylęgają się larwy, które przebywają w wodzie do momentu osiągnięcia dorosłej formy.

Komarem uciążliwym dla człowieka jest przede wszystkim samica, która gryzie i może przenosić choroby. Pojawia się tam, gdzie znajduje się stojąca woda czyli np. nad jeziorem czy w kałużach. Na powierzchni wody samice składają jaja, a wyklute larwy przebywają w niej do chwili osiągnięcia stadium dorosłego.

Dlaczego komary atakują?

Samice gryzą, ponieważ krew ssaków jest im potrzebna – bez zawartych we krwi białka i substancji odżywczych komarze samice nie są w stanie złożyć jaj. „Głodna” komarzyca wbija się w skórę ofiary za pomocą narządu kłująco-ssącego, pobiera krew i wstrzykuje następnie substancję zapobiegającą krzepnięciu krwi. I to właśnie ta substancja powoduje podrażnienie skóry oraz swędzenie i opuchliznę. Natomiast odżywiające się nektarem kwiatowym samce są dla nas zupełnie nieszkodliwe.

W jaki sposób uchronić się przed komarami:

  • W oknach załóż siatki, a w drzwiach wejściowych powieś paski foliowe i spryskaj je preparatem przeciwko komarom.
  • W pokojach umieść elektrofumigatory – urządzenia uwalniające chemiczną substancję, przez którą komary trzymają się z daleka od pomieszczenia.
  • Stosuj środki odstraszające owady – najbardziej skuteczne są te zawierające dietylotoluamid (DEET).
  • U dzieci stosuj te środki, które są przeznaczone dla nich – mają obniżoną zawartość DEET lub zamiast DEET zawierają ikarydynę.
  • Wykorzystaj zapachy – komary nie znoszą aromatu wanilii, goździków, kamfory, eukaliptusa i anyżu, mięty, cytryny czy lawendy.
  • Postaw na parapecie takie rośliny, jak pelargonia, kocimiętka lub komarzyca. Skuteczne w walce z komarami okazują się również pomidory.

Samce na ogół żyją krótko – giną tuż po kopulacji, która następuje tuż po przepoczwarzeniu. Natomiast samica po kopulacji znajduje ofiarę i pobiera z niej krew potrzebną do dojrzenia jaj, które składa na powierzchni wody. Larwy po wykluciu oddychają za pomocą specjalnej rurki umieszczonej na odwłoku, a żywią się najczęściej materia organiczną.

Dlaczego komary na nas lecą?

Człowiek stanowi znakomity cel dla komarów, ponieważ przywabia je większym stężeniem dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu. Na to, czy dany człowiek wydaje się komarzycy atrakcyjnym żywicielem, wpływ ma swoisty zapach, jaki każdy z nas wydziela. Winą obarcza się jeszcze jeden czynnik – aldehyd pelargonowy wytwarzany przez nasze ciało oraz wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym.

Co dzieje się po ukąszeniu?

Ukąszenie komara najczęściej kończy się jedynie swędzeniem i zaczerwienieniem skóry. Jednak w niektórych przypadkach może dojść do reakcji alergicznej lub infekcji. Warto pamiętać, że komary mogą również przenosić groźne choroby.

Czy komary w Polsce są niebezpieczne?

Tak. Choć Polska nie jest krajem tropikalnym, komary mogą przenosić niektóre niebezpieczne choroby.

W Polsce wśród największych zagrożeń ze strony komarów można wymienić malarię, która została z naszego kraju wyeliminowana dopiero w 1968 roku (a gatunki komarów skutecznie ją przenoszące w Polsce występują pospolicie, dlatego reintrodukcja tej choroby jest stałym zagrożeniem), choroby wirusowe (w tym Wirus Zachodniego Nilu). Przenoszą też choroby na zwierzęta (wirusy, pierwotniaki, nicienie).

Samica komara podczas ukąszenia – jak się chronić przed komarami?

Komar gryzący człowieka, fot. ivankmit/envato

Dlaczego komarów jest w tym roku tak dużo?

Gatunki komarów występujące w Polsce rozmnażają się bardzo szybko. Sprzyja im ciepła i wilgotna pogoda – szczególnie obfite opady i podtopienia, jakie obserwowaliśmy wiosną i latem. W takich warunkach rozwija się kilka pokoleń komarów w ciągu sezonu, co prowadzi do masowych rojów owadów.

Nietypowe sposoby na komara

Wiadomo, co kraj to obyczaj. Więc w zależności od szerokości geograficznej można spotkać się z różnymi metodami walki z komarami. Na przykład Włosi masowo kupują domki dla nietoperzy, które wieszają na tarasach i w ogrodach. Obecność tych ssaków, jak się okazało, to najskuteczniejsza broń w walce z plagą komarów. Bowiem nietoperz zjada ich w ciągu nocy około 2 tysięcy. Z kolei urzędnicy ze Świnoujścia namawiają m.in. do jedzenia czosnku i cebuli – ze względu na zawartość witaminy B, której komary nie lubią.

Inny sposób na komary mają mieszkańcy amerykańskiego miasteczka Griggsville. Prawie pół wieku temu lokalny przedsiębiorca J.L. Wade sprowadził jaskółczaki modre, które w ciągu doby mogą zjeść nawet 2 tys. komarów. Problem zniknął, a miasto stało się stolicą… domków dla ptaków.

Zresztą podobny scenariusz mógłby zostać zrealizowany i u nas. A to za sprawą jerzyków. – Jeden jerzyk w ciągu doby zjada ok. 20 tys. owadów, w tym wiele dokuczliwych dla człowieka. – mówi Antoni Marczewski z OTOP-u. Zdaniem ornitologów wystarczyłoby na miejskich osiedlach zbudować budki lub wieże dla jerzyków, a problem natarczywych owadów rozwiązałby się sam. Pierwsza tego typu konstrukcja powstała w 2012 roku na warszawskiej Białołęce. Wysoka na 8 metrów wieża lęgowa dla jerzyków ma chronić mieszkańców stolicy przed plagą meszek i komarów.

Z kolei naukowcy z Instytutu Zdrowia Ifakara w Tanzanii odkryli, że insekty te mają słabość do woni wydzielanej przez brudne skarpetki. Odkrycie to może mieć zastosowanie w krajach borykających się z plagą malarii. Badania są w fazie testowej, ale metodzie tej można wróżyć wielki sukces, gdyż w publicznej służbie zdrowia tanie i łatwo dostępne metody są mile widziane. Wiadomo skarpetki są zawsze pod ręką i nie wymagają stosowania związków chemicznych. To jeden z takich środków, które każdy może wyprodukować pod własnym dachem.

Jeżeli w pobliżu nie ma jerzyków, skarpetki na nogach świeże, a środki chemiczne i zapachy zawodzą – co wtedy? Najprostszym sposobem na komary to szczelne ubranie – najlepiej osłonić ciało, a stosowanie środków chemicznych ograniczyć do rąk i twarzy.

Komary w Polsce – najczęściej zadawane pytania

Dlaczego w 2025 roku w Polsce jest tak dużo komarów?

To efekt wilgotnej i ciepłej wiosny oraz obfitych opadów, które stworzyły idealne warunki do rozmnażania komarów. Samice składają jaja w stojącej wodzie, a w tym roku takich miejsc było wyjątkowo dużo

Czy komary w Polsce mogą przenosić choroby?

Tak. W Polsce występują gatunki zdolne do przenoszenia malarii (formalnie wyeliminowanej w 1968 r.), wirusa Zachodniego Nilu oraz pasożytów niebezpiecznych dla ludzi i zwierząt.

Dlaczego komary gryzą tylko niektóre osoby?

Komary przyciąga zapach potu, ciepło ciała i wydychany dwutlenek węgla. Niektórzy ludzie wydzielają substancje, które dla komarów są wyjątkowo atrakcyjne – np. aldehyd pelargonowy.

Jakie są skuteczne, naturalne sposoby na odstraszanie komarów?

Pomocne są zapachy, których komary nie znoszą: lawenda, mięta, wanilia, eukaliptus, goździki czy cytryna. Warto także sadzić pelargonie, kocimiętkę, komarzycę i pomidory na parapetach i w ogrodach.

Czy zwierzęta mogą pomóc w walce z komarami?

Tak. Jerzyki i nietoperze to naturalni wrogowie komarów. Jeden jerzyk potrafi zjeść nawet 20 tys. owadów dziennie, a nietoperz – około 2000 komarów każdej nocy.


Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych

4.8/5 - (12 votes)
Post Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
8 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Nie wiem czy bym się zdecydowała na zmianę koloru elewacji w niebieskim odcieniu, aby odstraszyć komary. Wolałabym się przemęczyć w komarowy sezon, niż cały rok patrzeć na niebieski dom. Dlatego też kupuję różne środki, eksperymentuję i szukam najlepszego. Jak do tej pory na mojej liście numerem jeden jest reset strong, ale jeszcze nie zakończyłam fazy testowania.

Najlepszy sposób to moskitiery w oknach.

Ale mało estetyczny :) I kłopotliwy w utrzymaniu

możemy pomalować okiennice na zimny kolor niebieski ;-) w krajach południowych jak Hiszpania czy Portugalia istnieje przekonanie że chłód tego koloru odstrasza komary (taka ciekawostka dla turystów) do tego rozsiejmy w ogrodzie zioła i rośliny takie jak lawenda, mięta, rozmaryn czy bazylia (dostępne również w donicach na balkon) i zaopatrzmy się w skuteczny środek Mugga dostępny w sklepach internetowych tj. http://www.sztucer.pl odstraszający komary, kleszcze czy meszki czy inne insekty ;-)

Expel na komary – najlepszy!!!

komaryyyyyyyyyyyyy atakują…………………

u nas nie ma żadnych komarów więc…………..

U nas też już są, moim sposobem jest nie wychodzenie wieczorem i unikanie cienia, one atakują w cieniu, w pełnym słońcu gryzą bardzo rzadko.

Nie odchodź jeszcze!

Na ekologia.pl znajdziesz wiele ciekawych artykułów i porad, które pomogą Ci żyć w zgodzie z naturą. Zostań z nami jeszcze chwilę!