Ptak mały, wielkości wróbla. Gnieździ się w koloniach, towarzyski, stadny. W Polsce nieliczny. Lot u wąsatki jest chwiejny, falisty, ze zrywami i furkotem skrzydeł. Kiwa ogonem, zadziera go, rozkłada (również w locie). Dobrze sobie radzi ze wspinaniem po łodygach trzcin.
Wąsatka ma żółtawobrązowy wierzch ciała i ogon (stosunkowo długi), a spód biały. Krótkie, brązowe skrzydła z biało-czarnym rysunkiem. Dymorfizm płciowy i wiekowy wyraźny. Samce mają szaroniebieskie głowy, z długimi czarnymi "wąsami" i białym gardłem, pokrywy podogonowe są u niego czarne. Z kolei samice mają żółtawobrązową głowę bez wąsów, a gardło jest szare. Pokrywy podogonowe u niej są płowe. Obserwowane są samice z czarnym kreskowaniem na głowie oraz na grzbiecie. Młode różnią się od dorosłych. Kolorami przypominają bardziej samice (głowa również żółtobrązowa), ale grzbiet oraz brzegi ogona są czarne. U osobników młodocianych można nawet rozróżnić płeć. Młoda samica ma szaroczarny dziób, brązowy kantarek (linia piór między dziobem a okiem) i ciemnobrązową tęczówkę, u młodego samca dziób jest pomarańczowożółty, kantarek czarny a tęczówka jasna.
Występowanie
Zamieszkuje rozległe trzcinowiska na terenie całej Europy, Azji Środkowej i Wschodniej oraz na Bliskim Wschodzie. W Polsce występuje wyspowo, zależnie od dostępności obszarów porośniętych trzciną. Najczęściej spotyka się ją na zachodzie kraju. Generalnie osiadła, zimą i na jesień koczująca (w poszukiwaniu pokarmu).
Biotop
Preferuje zarośla trzcinowe nad jeziorami, bagna, zarośnięte starorzecza.
Lęgi
Silnie monogamiczna. Gniazdo nisko w trzcinach (dobrze ukryte), zbudowane z łodyg trzciny. W roku dwa - trzy lęgi. Pierwszy rozpoczyna się w kwietniu. Wąsatka składa 5-7 białych jaj o brązowym plamkowaniu. W następnym lęgu w roku 3-4 jaja. Oboje je wysiadują ok. 13 dni, po wykluciu przez podobny czas pisklęta są gnieździe. Pierwszej wiosny osiągną dojrzałość płciową.
Pokarm
Wąsatka żywi się głównie owadami, nasionami trzciny i pałki.
