Co to są nerwobóle i jak im zaradzić?
Atakują znienacka i potrafią w drastyczny sposób uprzykrzyć życie – nerwobóle karku, pleców, nóg czy twarzy to dolegliwości dotykające ludzi w różnymi wieku i kondycji zdrowotnej. Ich natężenie bywa tak silne, że może uniemożliwić wykonywanie pracy i normalnych codziennych czynności. Jak długo trwają nerwobóle i co można zrobić, aby im ulżyć?
Nerwobóle w literaturze medycznej nazywane są również neuralgiami. Pojęcie to powstało z połączenia dwóch greckich słów „neuron”, czyli nerw oraz „algos”, czyli ból. Mimo że ludzie na pewno odczuwają je już od tysięcy lat, jako pierwszy zjawisko pokusił się opisać w 1773 r. londyński lekarz, John Fothergill.
Co to są nerwobóle i jak się objawiają?
Mimo, że upłynęło już 250 lat, medycyna wciąż nie uzgodniła jednej, spójnej definicji neuralgii. Najczęściej określa się je jako szczególny rodzaj strzelającego, palącego bólu zlokalizowanego w jednym obszarze działa. Wynikają one z podrażnienia lub uszkodzenia konkretnego nerwu i mogą być wynikiem urazu, choroby, ale także operacji czy przyjmowanych leków. Ich występowanie jest łączone m.in. z boreliozą, infekcjami wirusowymi, chorobami autoimmunologicznymi i zaburzeniami nerek, ale także naturalnym procesem starzenia, alkoholizmem, głodem nikotynowym po rzuceniu palenia oraz niedoborami witamin B1 lub B12.
Nerwobóle pleców, klatki piersiowej czy głowy charakteryzują się zwykle następującymi atrybutami:
- mogą był łagodne, umiarkowane lub bardzo silne;
- opisywane są jako ból kłujący, palący, dźgający, przebiegający z porażeniem elektrycznym;
- występują w epizodach – najsilniejsze są zwykle w nocy;
- czasami skojarzone są z nadmierną wrażliwością na dotyk, ciepło lub zimno;
- towarzyszyć im może poczucie odrętwienia oraz skurcze mięśni.
Diagnozę neuralgii stawia się zwykle na podstawie wywiadu z pacjentem i badania jego reakcji na dotyk w bolących miejscach. Dodatkowo lekarz może zlecić wykonanie badań krwi, rezonansu magnetycznego lub badanie przewodnictwa nerwowego.
Najczęstsze nerwobóle – gdzie występują?
Neuralgia nerwu trójdzielnego w wielu źródłach przedstawiana jest jako jeden z najdotkliwszych bólów, które mogą spotkać człowieka. Mowa o bólu, który atakuje dolną część twarz i szczękę, czasem rozprzestrzeniając się na nos i okolice oczu. Dolegliwość najczęściej dotyka ludzi po 50 roku życia, częściej kobiet, i jest wynikiem ucisku na największy nerw czaszkowy, zwykle zlokalizowanym w potylicy. Jego przyczyną może być stwardnienie rozsiane, guz czy uraz twarzy, ale często etiologia pozostaje nieznana.
Nerwobóle karku są z kolei często wynikiem podrażnienia nerwu potylicznego i mogą być spowodowane zbyt częstym utrzymywaniem głowy w pozycji zwieszonej w dół. Spotyka się je również u pacjentów z dną moczanową i cukrzycą, a także po przebytych kontuzjach głowy i szyi. Nerwobóle od kręgosłupa mogą pojawiać się również w jego niższych częściach – jednym z bardziej dokuczliwych przypadków jest rwa kulszowa, wynikająca z ucisku lub uszkodzenia nerwu kulszowego. Ból jest zwykle zlokalizowany na jednej stronie i może promieniować do biodra, łydki, a nawet stopy. Typowe nerwobóle w nogach i rękach mają jednak charakter peryferyjny i dotyczą nerwów poza rdzeniem kręgowym. Towarzyszą im często zaburzenia koordynacji i problemy z realizacją prostych zadań typu wiązanie sznurówek.
Inne rodzaje neuralgii obejmują nerwobóle w klatce piersiowej, nerwobóle półpaścowe odczuwalne w skórze po jednej stronie ciała czy stosunkowo rzadką neuralgię nerwu językowo-gardłowego.
Nerwobóle u dzieci
Neuralgie znacznie rzadziej doświadczają dzieci, ale też trudniej się je u nich diagnozuje. Stosunkowo najczęściej są wynikiem przebytych operacji lub rozwijających się guzów nowotworowych. Przedłużające się dotkliwe bóle zgłaszane przez najmłodszych nie powinny być więc nigdy lekceważone. Nerwobóle u dziecka bywają jednak także spowodowane urazami nerwów oraz genetycznymi chorobami, np. bolesnym rumieniem kończyn lub dotykającą wyłącznie chłopców chorobą Fabry’ego.
Nerwobóle – jak sobie z nimi radzić
W zależności od tego, jak długo trwają nerwobóle, dobiera się odpowiednie terapie. Czasem dolegliwości ustępują samodzielnie po kilku dniach, ale w innych przypadkach mają tendencję do powtarzania się w okresie tygodni a nawet miesięcy – nierzadko przybierają przy tym na sile. Niestety, standardowe leki przeciwbólowe są zazwyczaj mało efektywne. Lekarze przepisują więc raczej preparaty z grupy antydepresantów oraz leków przeciwpadaczkowych.
W niektórych przypadkach zasadne może być również leczenie operacyjne – stosuje się je zwłaszcza w przypadku neuralgii nerwu trójdzielnego, która nie ustępuje pod wpływem terapii farmakologicznej. Jedną ze stosowanych w tym przypadku metod jest wszczepianie elektrod w miękką tkankę w pobliżu nerwów celem elektrycznej stymulacji partii mózgu.
Nerwobóle – jak się ich pozbyć domowymi metodami?
Podawanie nieobojętnych dla zdrowia leków i operacje to oczywiście ostateczność uzasadniona wyłącznie silnym i chronicznym bólem. Nerwobóle pleców czy kończyn można jednak skutecznie redukować domowymi sposobami typu techniki relaksacyjne oraz ćwiczenia rozciągające, jak również suplementacją witaminą B12. Skuteczna okazuje się również medycyna alternatywna, zwłaszcza akupunktura i akupresura. Nerwobóle u dzieci przede wszystkim wymagają poprawnej diagnozy, tak aby nie zaniedbać ich potencjalnie niebezpiecznych przyczyn.
- „The Neuralgias: Diagnosis and Management” Paul M. Gadient, Jonathan H. Smith, https://www.researchgate.net/publication/262074499_The_Neuralgias_Diagnosis_and_Management, 9/01/2024;
- “Nerve pain (neuralgia)” HealthDirect, https://www.healthdirect.gov.au/nerve-pain, 9/01/2024;
- „Trigeminal Neuralgia” AANS, https://www.aans.org/Patients/Neurosurgical-Conditions-and-Treatments/Trigeminal-Neuralgia, 9/01/2024;
- “What to know about neuralgia” Jamie Eske, https://www.medicalnewstoday.com/articles/325331, 9/01/2024;
- “Treatment of Neuropathic Pain: Historical Aspects” John W. Scadding, https://academic.oup.com/painmedicine/article/5/suppl_1/S3/1884077, 9/01/2024;
