Kto jest winny za raka szyjki macicy?
Human Papilloma Virus, w skrócie wirus HPV, przenoszony jest drogą płciową zarówno przez kobiety, jak i przez mężczyzn. Natomiast tylko u kobiet może być przyczyną zachorowania na raka szyjki macicy. Każda kobieta jest zagrożona, ponieważ wirusem można się również zarazić przez kontakt skórny z osobą zainfekowaną. Spośród aktywnych seksualnie kobiet 3 na 4 w ciągu całego życia ulegnie zakażeniu tym wirusem.
Jest wiele typów wirusa HPV, jednak dwa z nich odpowiadają za ponad 70 proc. wszystkich przypadków zachorowań na raka szyjki macicy. Chodzi o typ 16 i 18 wirusa. Szacuje się, że w ciągu całego życia nawet 50 proc. populacji będzie miało styczność z tym wirusem. W ogromnej większości organizm sam zwalcza infekcję w ciągu kilku miesięcy. Większość zakażeń wirusem HPV obserwuje się u kobiet pomiędzy 16 a 26 rokiem życia. Infekcje te najczęściej samoistnie ustępują. U kobiet powyżej tego wieku znacznie częściej dochodzi do rozwoju przetrwałego zakażenia onkogennymi typami wirusa. Może to spowodować rozwój raka szyjki macicy.
Nie ma 100 proc. zabezpieczenia przeciwko zakażeniu wirusem. Narażona na niego jest każda kobieta aktywna seksualnie, ponieważ wirus HPV, który powoduje raka szyjki macicy przenosi się przede wszystkim drogą płciową. Nie pomogą tutaj prezerwatywy, bo wirus jest na tyle malutki, ze przenika przez jej pory. Na rynku dostępne są szczepionki przeciwko onkogennym typom wirusa HPV. Jednakże ich największą skuteczność odnotowano wtedy, gdy zostały one podane dziewczynkom, które jeszcze nie miały kontaktu z HPV.
Nosicielem wirusa HPV są zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy jest między innymi posiadanie wielu partnerów seksualnych, ale problem dotyczy również kobiet, które mają jednego partnera. Zakazić się można w trakcie stosunku seksualnego, ale również podczas kontaktu intymnego ze skórą partnera, stosunku oralnego, pettingu. Zaleca się zachowanie ostrożności w publicznych toaletach, solariach czy na basenach. Również mężczyźni mogą ulec zakażeniu wirusem HPV i stać się jego nosicielami. W niektórych przypadkach może również u nich dojść do zmian przednowotworowych i nowotworowych. Wirus HPV jest również odpowiedzialny za powstawanie nowotworów krtani czy przełyku.
Najczęściej jednak wirus HPV powoduje zmiany nowotworowe u kobiet powodując raka szyjki macicy. Dzieje się to najczęściej w momencie, kiedy organizm sam nie jest w stanie zwalczyć infekcji, jest osłabiony. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest palenie papierosów czy nieodpowiednia dieta. Rak szyjki macicy bardzo długo nie daje objawów charakterystycznych dla nowotworów. Dlatego też jest jedną z najpóźniej wykrywanych chorób u kobiet. Moment, w którym pojawiają się objawy choroby może oznaczać, że nowotwór jest już w bardzo zaawansowanym stadium rozwoju. Szanse na całkowite wyleczenie maleją wraz z czasem, jaki upływa od jego powstania.
W Polsce 5 na 10 kobiet chorych na raka szyjki macicy dowiaduje się o swojej chorobie zbyt późno, żeby leczenie mogło być skuteczne. Jest to spowodowane przede wszystkim niechęcią Polek do regularnych badań u ginekologa, ale również nieświadomością zagrożenia. Rak szyjki macicy nie jest chorobą uwarunkowaną genetycznie – powoduje go wirus, z którym niemalże każda kobieta zetknie się chociaż raz w życiu. Bardzo ważne są regularne badania profilaktyczne które umożliwiają wykrycie wczesnych zmian przednowotworowych, dzięki czemu choroba ta jest nawet w 100 proc. wyleczalna. Połączenie cytologii z badaniem metodami biologii molekularnej, które wykrywają materiał genetyczny wirusa HPV umożliwia uzyskanie blisko 100 proc. pewności czy pacjentka jest zakażona wirusem.
Testy HPV stosowane w profilaktyce raka szyjki macicy powinny wykrywać 14 typów wysokiego ryzyka (High Risk-HR) wirusa oraz umożliwiać identyfikację typów 16 i 18 ze względu na dobór dalszego postępowania diagnostycznego – w przypadku wykrycia typu 16 lub 18 zaleca się wykonanie badania kolposkopowego. Ważne jest jednak zastosowanie wiarygodnego i certyfikowanego testu
dr Agata Józefiak członek Rady Ekspertów Fundacji Kwiat Kobiecości – Ogólnopolskiej Organizacji na Rzecz Walki z Rakiem Szyjki Macicy i Raka Jajnika.
