Kozłek korzeń (Valeriana Officinalis Radix)
Występowanie
Występuje w całej Europie oraz w Azji. Wyjątkiem są tereny pustynne i arktyczne. Uprawiany jest również w Ameryce Północnej. W Polsce jest rośliną pospolitą. Siedliska rośliny to przede wszystkim brzegi wód, wilgotne łąki i lasy a także niskie torfowiska.
Wygląd
Łodyga może dorastać do 2 m wysokości. Ma kształt walcowaty. Jest owłosiona u dołu, na górze jest natomiast naga. Na ogół jest nierozgałęziona. Jeżeli posiada rozgałęzienia to w górnej części łodygi i raczej niewielkie. Liście są skrętoległe, pierzastosieczne, posiadają od 6-15 par listków. Od spodu owłosione. Kwiaty zebrane są w kwiatostany o kształcie baldachów, są pachnące. Owoc to orzeszek o kształcie podłużnie jajowatym. Owoce mają kolor od beżowego do brunatnego. Na samej górze owoców znajdują się włoski lotne.
Zbiór
Zbiór przeprowadza się z dwuletnich upraw podczas jesieni. Po zebraniu korzeni, należy je wysuszyć w suszarni w temperaturze nie wyższej niż 35 stopni Celsjusza.
Właściwości lecznicze
Kozłek to roślina znana ze swoich wspaniałych właściwości uspokajających. Pomaga wyciszyć organizm przed nocnym odpoczynkiem, przeciwdziała bezsenności na tle nerwowym. Działa na ośrodkowy układ nerwowy – jest pomocny nie tylko w stanach napięcia nerwowego, nerwicach wegetatywnych, ale także w zbytnim pobudzeniu organizmu. Kozłek poleca się każdemu, kto chce po prostu wyciszyć i uspokoić swój organizm. Surowiec ten może być stosowany do leczenia pacjentów bez żadnych ograniczeń, ponieważ nie posiada właściwości uzależniających, tak jak większość leków syntetycznych. Oczywiście należy pamiętać o możliwości jego przedawkowania w przypadku zbyt długiego stosowania zbyt dużymi dawkami. Przed jego stosowaniem najlepiej skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Kozłek ma również działanie rozkurczające, dlatego stosuje się go do niwelowania bólów żołądkowych, a także menstruacyjnych. Jest pomocny w niwelowaniu napięć mięśniowych, szczególnie tych zlokalizowanych w okolicy szyi oraz ramion. Kozłek jest jednym ze składników mieszanek leczniczych, które są pomocne w obniżaniu zbyt wysokiego ciśnienia we krwi, które związane jest ze stresem i napięciem psychicznym. Stosowany zewnętrznie pomaga leczyć dermatozy, łupież czy łojotok.
Praktyczne zastosowanie
Napar uspokajający
Składniki:
1 łyżeczka korzenia kozłka
Woda
Korzeń zalać filiżanką wrzącej wody. Zaparzać pod przykryciem przez około 15 minut. Przecedzić. Pić po 1 filiżance naparu 3 razy dziennie.
Kozłek lekraski Valeriana officinalis krótkie kłącze bez rozłogów, masywne łodygi, sądęte, walcowate, bruzdkowane, rozgałęzione, liście rozety nieparzystopoerzastosieczne, liście łodygowe dolne ogonkowe, górne siedzące, wszystkie nieparzystopierzastosieczne, od spodu owłosione, kwiaty małe, białe, zebrane w baldachy, kielich przekształcony w puch, korona zrosłopłatkowa, lejkowata, ma 5 odstających ząbków, 3 pręciki zrośnięte z rurką korony, 1 słupek, trójkomorowa zalążnia i trójdzielne znamię, owoce to długie, brunatne, jajowate orzeszki z 3 bruzdami, roślina lecznicza, korzenie uspakajają i ułatwiają zasypianie.