Owsik ludzki (Enterobius vermicularis)

Występowanie

Owsik ludzki, podobnie, jak w przypadku innych nicieni pasożytujących u ludzi, pojawia się w krajach o niskim poziomie higieny. Najczęściej owsicą zarażają się dzieci, jednaj na niektórych obszarach – głównie tropikalnych: w centralnej Afryce, Azji Południowo-wschodniej i na północy Ameryki Południowej – znaczna cześć populacji ludzkiej choruje na tą chorobę.

Budowa

Ciało owsika ludzkiego jest cylindryczne. Barwa ciała biaława. Otwór gębowy otoczony jest trzema wargami. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samice są większe od samców. Tylna część ciała samców jest zagięta. Ponadto u samców występują spikule – chitynowe wyrostki służące do podtrzymywania samicy podczas kopulacji. Larwy są zwinięte i są mniejsze od osobników dorosłych. Jaja owsików są spłaszczone i wydłużone.

Biologia

Owsik ludzki jest organizmem rozdzielnopłciowym. Występuje u niego rozmnażanie płciowe. Pasożytują w tylnej części jelita cienkiego i w jelicie grubym człowieka. Człowiek zostaje zarażony poprzez zjedzenie żywności zainfekowanej jajami (drogą pokarmową). Jaja przenoszone są również na rękach oraz bieliźnie pościelowej. Możliwe jest także wdychanie jaj unoszących się w powietrzu (drogą wziewną). W jelicie cienkim z jaj wylęgają się larwy. Po 2 do 4 tygodni nicienie stają się dojrzałe płciowo. Samica po kopulacji wędruje na zewnątrz odbytu, gdzie w jego fałdach składa jaja. Najczęściej przemieszcza się w nocy, pobudzana przez spadek temperatury żywiciela. Samica może złożyć do 12 tys. jaj. Po kilku godzinach (ok. 4-8) pod osłonkami jaj rozwijają się larwy inwazyjne. Część larw uwalnia się z osłon jajowych i wnika do układu pokarmowego. Samice żyją od jednego do dwóch miesięcy. Samce znacznie krócej, po rozrodzie giną.