W 1990 roku Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej opracowała siedmiostopniowy system stopniowania rodzajów awarii, gdzie poziom 0 oznacza brak albo zakłócenie mało znaczące dla technicznego bezpieczeństwa elektrowni, poziom 1 – anomalia, poziomy 2 i 3 – incydenty, a stopnie 4 do 7 obejmują poważne awarie (wypadki). Najwyższą notę, czyli 7, uzyskały jak na razie dwie awarie – katastrofa w Czarnobylu i katastrofa elektrowni jądrowej Fukushima. Poniżej prezentujemy zestawienie największych katastrof jądrowych w historii.
Siedmiostopniowy system stopniowania rodzajów awarii – INES. Dzieli on zdarzenia w elektrowniach jądrowych na 8 stopni – od 0 do 7
Chalk River, Kanada (INES 5)
W 1952 roku, a konkretnie 12 grudnia w Kanadzie doszło do pierwszej poważnej awarii elektrowni atomowej na świecie. W wyniku pomyłki pracownika w obiekcie Chalk River w stanie Ontario pręty reaktora zostały częściowo stopione. Wypadek otrzymał „5” w siedmio stopniowej skali katastrof nuklearnych.
Radzieckie zakłady Mayak (byłe ZSRR) (INES 6)
W 1957 roku Kombinacie Chemicznym „Majak” w Kysztymie na Uralu doszło do awarii systemu chłodniczego, co spowodowało eksplozję przechowalnika odpadów radioaktywnych. Napromieniowanych wówczas zostało ok. 270 tys. osób. Przez wiele lat nikt nie wiedział o wypadku. 30 skażonych wiosek usunięto z sowieckich map. Wg niezależnych źródeł pełna liczba ofiar może dochodzić do kilkunastu tysięcy. Katastrofa otrzymała 6 stopień w skali INES.
Instalacje przechowywania materiałów rozszczepialnych, widok na południową stroną budynku administracyjnego i bydunek bezpieczeństwa magazynowego., Autor: Carl Anderson, US Army Corps of Engineers/ Wikipedia
Windscale w Wielkiej Brytanii (INES 5)
Jedynym znacznym wyciekiem materiału promieniotwórczego był wyciek z 1958 roku w Windscale w Wielkiej Brytanii. Wyciek głównie promieniotwórczego jodu (131) nie zagrażał życiu, dlatego rząd zadecydował o nieewakuowaniu terenu. Przez pewien czas produkty rolne z przyległego obszaru były niezdatne do spożycia.
Atomic City w stanie Idaho, USA (INES 4)
3 stycznia 1961 roku w czasie sprawdzania funkcjonalności prętów kontrolnych operator w elektrowni Atomic City (aktualnie Midway) w stanie Idaho w USA przypadkowo wyszarpnął zakleszczony pręt centralny i doprowadził do szybkiej reakcji (wzrost mocy do 20 tys. MW), odparowania paliwa i zniszczenia reaktora oraz skażenia pomieszczenia. Doprowadziło to do wybuchu pary który zabił trzech techników. Jest to pierwszy tego typu wypadek, w którym zginęli ludzie.
Three Mile Island w Pensylwanii, USA (INES 5)
28 marca 1979 r. doszło do największej katastrofy w historii amerykańskiej energetyki jądrowej. W położonej w pobliżu 50-cio tysięcznego miasta Harrisburg elektrowni elektrowni atomowej Three Mile Island doszło do stopienia rdzenia. Jak ustalono, awaria powstała wskutek błędnych decyzji obsługi. Wypadek oceniono na 5 w skali INES. W wyniku katastrofy nikt nie zginął, jednak trzeba było ewakuować około 200 tys. osób. Likwidacja skutków wypadku trwała do 1990 roku.
Three Mile Island, w elektrowni obecnie użytkowany jest jeden reaktor: TMI-1, po stronie lewej. Rdzeń reaktora jądrowego TMI-2, po prawej, uległ stopieniu.
Czarnobyl, Ukraina (b. ZSRR) (INES 7)
26 kwietnia 1986 roku miała miejsce katastrofa w Czarnobylu, która uzyskała jak na razie najwyższą notę – 7 w skali INES. Nieudany eksperyment z reaktorem RBKM doprowadził do wybuchu i dostania się do atmosfery 190 ton radioaktywnych odpadów. Skażony został obszar o rozmiarach od 125 do 146 tys. km2. Chmura radioaktywnego pyłu dotarła do połowy Europy w tym do Polski. Kilkadziesiąt tysięcy osób zmarło na skutek zachorowań w wyniku napromieniowania.
Czarnobyl, 2009 rok, Autor: Wanrouter/ Wikipedia CC
Goiânii, Brazylia (INES 5)
13 września 1987 roku W brazylijskiej Goiânii doszło do radioaktywnego skażenia wyniku którego zginęły cztery osoby, a ponad 100 tys. zostało napromieniowane w stopniu narażającym życie i zdrowie. Wypadek jądrowy otrzymał 5 w stopień w siedmiostopniowej międzynarodowej skali INES.
Tomsk-7, Rosja ( INES 4)
6 kwietnia 1993 roku doszło do eksplozji w wojskowej elektrowni przetwarzania paliwa nuklearnego w Tomsku w zachodniej Syberii (Sibir Chemical Combinat - SCC). Eksplozja przyczyniła się do powstania chmury radioaktywnego pyłu, który skaził teren o powierzchni 25 km2. Dokładne okoliczności wypadku nie są jasne.
Tokaimura w Japonii (INES 4)
30 września 1999 roku błąd ludzki oraz względy ekonomiczne doprowadziły do katastrofy w elektrowni atomowej w Tokaimura. W czasie przelewania roztworu tlenku uranu do zbiornika do eksperymentalnego reaktora powielającego pracownicy zakładów przypadkowo doprowadzili do rozpoczęcia reakcji rozszczepienia. Dwie osoby zmarły, a Ponad 600 zostało silnie napromieniowanych. Radioaktywne skażenie przekroczyło normy do 15 tys. razy, Wypadek eksperci zakwalifikowali na „cztery” w 7-stopniowej Międzynarodowej Skali Awarii Nuklearnych (INES, gdzie siedem oznacza najpoważniejszą awarię).
Elektrownia „Mihama”, Japonia (INES 1)
9 sierpnia 2004 r. w Japonii w elektrowni „Mihama”, położonej 320 km na zachód od Tokio w w wyniku uszkodzenia turbiny trzeciego reaktora nastąpił wybuch pary, który zabił 5 osób. W 2006 roku sąd nakazał jego zamknięcie, gdyż nie był właściwie zabezpieczony na wypadek trzęsienia ziemi.
Elektrownia atomowa MIhama (Kansai Electric Power Company)Czarnobyl, 2009 rok, Autor: Hirorinmasa/ Wikipedia CC
Fukushima, Japonia (INES 7)
11 marca tego roku, położona ok. 250 km na północ od Tokio Fukushima I została uszkodzona na skutek potężnego trzęsienia ziemi i tsunami, które nawiedziły. W ciągu kolejnych dni doszło do serii eksplozji i pożarów w reaktorach. Okolica w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od elektrowni uległa skażeniu radioaktywnemu. Setki tysięcy osób musiało zostać ewakuowanych. Walka z awarią trwała kilka miesięcy. Specjaliści uznali, że katastrofa w Fukushimie osiągnęła ostatni stopień w 7-stopniowej skali zagrożeń nuklearnych INES, co stawia ją na równi z katastrofą w Czarnobylu.
Budynek reaktora nr 1 przed i po wybuchu, Autor: Nesnad/ Wikipedia CC
Ekologia.pl na podstawie WebEcoist