Sałatki – najsłynniejsze, najdziwniejsze i najzdrowsze sałatki z całego świata

Czym tak naprawdę jest sałatka? Oficjalna definicja sałatki mówi, że chodzi o kompozycję kawałków różnych pokarmów, z których przynajmniej jeden jest surowy. Pomysł tak uniwersalny, że aż genialny, zaowocował setkami, jeśli nie tysiącami sałatek warzywnych, owocowych, makaronowych, ryżowych czy rybnych popularnych wskroś całej kuli Ziemskiej.

Czym sałatka różni się od surówki? W wielu językach świata nie ma tego rozróżnienia, ale rodzimi puryści kulinarni bywają czuli na różnicę. Otóż bowiem, surówka jest rodzajem sałatki, w której wszystkie składniki są surowe. Co do zasady mówimy więc o kompozycjach warzywnych, których doskonałymi przykładami w kuchni polskiej są mizeria, sałatka z marchwi czy sałatka kapuściana. Surówką będzie jednak również popularna u nas… sałata podawana z dressingiem.

Rodzaje sałatek

Sałatki możemy kategoryzować nie tylko według ich składników, ale także samego sposobu przygotowania. Najpopularniejsze są pod tym względem tzw. mieszane sałatki, w których wszystkie elementy pokrojone są na większe kawałki i lekko wymieszane z wybranym dressingiem. Tutaj należy pamiętać, że w przypadku wykorzystania sałat liściastych sos dolewamy dopiero w ostatniej chwili, aby kwaśny odczyn nie doprowadził do zwiędnięcia. Sam dressing powinien być charakterem dopasowany do naturalnej intensywności smaku warzyw.

Dalej mamy sałatki warstwowe, w których poszczególne składniki układa się na sobie, tworząc piękne, kolorowe aranżacje. W tym przypadku mówimy o bazie, ciele, dekoracji i dressingu. Przykładowo, na liściach sałaty układa się mięso oraz inne warzywa, posypuje to ziołami i startym serem i wykańcza zalewą na bazie oleju, octu, jogurtu, a także miodu lub syropu.

Trzecim typem sałatek są sałatki łączone, w których poszczególne składniki pokrojone są w małe kawałki, wymieszane z sosem i tworzą jedną dość zwartą masę. Przykładem może być sałatka rybna czy jarzynowa, którą da się nawet nałożyć na chleb dzięki ścisłej konsystencji. W tym przypadku bardzo często wykorzystuje się kleiste dressingi na bazie majonezu i musztardy.

Poniekąd oddzielną kategorię stanowią również sałatki deserowe, najczęściej przygotowywane na bazie owoców świeżych i suszonych oraz orzechów. W najbardziej grzesznej postaci przyrządza się je z dodatkiem ciastek, żelków, bezy i słodkich sosów.

Skąd się wzięły sałatki?

Większość znanych dziś sałatek to wymysły nowoczesnej kuchni, które spisane lub wymyślone zostały przez szefów kuchni w drugiej połowie XIX lub na początku XX wieku. Sztuka kulinarna dopiero wówczas nabrała bowiem stosownej wagi, a początki globalizacji umożliwiły szlagierowym pozycjom menu w jednym kraju zdobywać popularność i za oceanem. Ale sam pomysł na sałatki jest oczywiście znacznie starszy, a niektóre kompozycje warzywne sięgają historią do czasów starożytnej Grecji, Persji i Rzymu, kiedy to na dworach  monarszych i w domach arystokracji chętnie raczono się już warzywami z dressingiem na bazie olejów i octu.

Najsłynniejsze sałatki świata

Trudno powiedzieć, dlaczego niektóre sałatki pozostają zaledwie rodzinnymi specjałami czy zapomnianymi przepisami, a innym udało się podbić świat. Dość, że niektóre regionalne odmiany stały się daniami rozpoznawalnymi nie gorzej niż pizza czy hamburger. Do najsłynniejszych sałatek w skali globalnej należą:

• sałatka grecka – jak sama nazwa wskazuje, pochodząca z Grecji i łącząca pomidory, ogórki, cebulę, oliwki, ser feta oraz oliwę z oliwek. Czasami dodaje się do niej paprykę, ale nigdy sałaty!
• sałatka nicejska – pochodząca ze słynnego francuskiego miasta i obejmująca pomidory, jajka na twardo, tuńczyka, ogórka, oliwki, anchois oraz oliwę z oliwek.
• sałatka Caprese – szalenie prosta i przypominająca z wyglądu włoską flagę: plastry pomidorów i mozzarelli posypuje się liśćmi bazylii i polewa oliwą z oliwek;
• sałatka Cezar – wynaleziona ponoć przez włoskiego imigranta w USA; obejmuje sałatę rzymską, grzanki, sok z cytryny, jajka, anchois, czosnek, parmezan oraz dressing z musztardy i sosu Worcestershire;
• sałatka Waldorf – stworzona pod koniec XIX w. w nowojorskim hotelu o tej samie nazwie; łączy sałatę, seler, jabłka, orzechy włoskie i majonez;
• rosyjska sałatka Olivier – bardzo popularna w Polsce jako… sałatka jarzynowa z gotowanych ziemniaków, marchwi, ogórków kiszonych, jajek na twardo, zielonego groszku, jabłek, majonezu i musztardy, czasem z dodatkiem kurczaka;
• sałatka Cobb, złożona z różnych zielonych liści, pomidorów, grillowanej piersi z kurczaka, usmażonego bekonu, jajek i awokado z serem Roquefort i winnym winegretem;
• mimoza – zwarta rosyjska sałatka warstwowa z gotowanych warzyw, jajek, łososia, startego sera i majonezu, podawana w kawałkach;
• kartoffelsalat – niemiecka sałatka ziemniaczana z dodatkiem cebuli, octu, musztardy, wołowego bulionu i oleju;
• tabbouleh – libańska sałatka z bulguru, pomidorów, pietruszki, mięty, soku z cytryny i oliwy z oliwek; w Turcji przyrządza się podobną sałatkę o nazwie „kisir”.
• chińska sałatka z kurczakiem – złożona z sałaty lodowej, mięsa kurczaka, makaronu ryżowego, warzyw i migdałów, doprawiana imbirem;
• coleslaw – popularna w USA surówka z szatkowanej kapusty i marchwi w majonezowym sosie.

Najdziwniejsze sałatki świata

Sama idea sałatki jest tak inspirująca, że na świecie powstają kompozycje wykorzystujące lokalne składniki w dość niezwykły, zwłaszcza z naszego punktu widzenia, sposób. Na uwagę zasługują na pewno:

• sałatka Larb – specjał z Laosu łączący mielone mięso z cebulą, ziołami i chili;
• esqueixada – katalońska sałatka z rozdrobnionego solonego dorsza, cebuli, pomidorów i papryki;
• nộm – wietnamska sałatka z kapusty, papai, zielonych mango, kwiatów bananowca, ogórka, a często również gotowanej wołowiny;
• wakame – japońska sałatka z wodorostów z sosem sojowym, mirin oraz olejem sezamowym, a często także tartym imbirem i nasionami sezamu;
• yom wum sen – tajska sałatka z makaronu ryżowego i krewetek ze smażonym czosnkiem, chili, kolendrą, sosem rybnym i prażonymi orzeszkami ziemnymi;
• rujak cingur – indonezyjska sałatka z tropikalnych owoców łączonych z mięsem z krowiej lub bawolej głowy z sosem z orzeszków ziemnych;
• sałatka żabie oko – amerykański przysmak z drobnego makaronu, gotowanych żółtek i bitej śmietany, dekorowanych kawałkami ananasa i kokosa;
• sunomo – japońska sałatka z ogórka i owoców morza w słodkiej zalewie;
• sałatka z mleczów z olejem i octem;

Czy sałatki są zdrowe?

W powszechnym mniemaniu osoba odchudzająca się lub dbająca o linię powinna zamiast obiadu czy kolacji zafundować sobie sałatkę. Owo przekonanie i moda są tak silne, że w większych miastach Europy i Ameryki od lat już popularnością cieszą się bary sałatkowe oferujące najróżniejsze rodzaje mieszanych dań na zimno. Faktycznie sałatki pod wieloma względami oferują niezwykłe korzyści zdrowotne, przede wszystkim wydatnie zwiększając udział warzyw w codziennym jadłospisie. Pociąga to za sobą atrakcyjne ilości witamin, antyoksydantów oraz błonnika, nieocenionych w zakresie prewencji chorób cywilizacyjnych.

Z badań przeprowadzonych w USA w latach 2011-2014 wynika jasno, że wśród osób, które codziennie konsumują sałatki, odnotowuje się znacznie wyższy poziom błonnika, nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin A, B6, C, E i K, kwasu foliowego, magnezu i potasu. Niestety, podwyższony jest również poziom sodu i tłuszczów w diecie w stosunku do grupy badanych niejedzących sałatek. Otóż bowiem sałatki mogą być pod wieloma względami przysłowiowym koniem trojańskim, który, traktowany jako dodatek do obiadu, przemyca dodatkowe kalorie, tłuszcze, węglowodany i sól. Osobom dbającym o zdrowie i szczupłą sylwetkę poleca się więc wybieranie pełnowartościowych sałatek (np. z mięsem kurczaka) ZAMIAST obiadu i unikanie takich składników jak biały makaron, majonez, szynka, boczek, duże ilości sera czy pełnotłusta śmietana.

Ponadto sałatki potrafią być prawdziwym polem minowym dla alergików. W niewinnie wyglądających mieszankach kryje się bowiem nawet do 14 popularnych alergenów, takich jak pszenica, owoce morza i ryby, sery, orzechy, pomidory, groszek, cebula, produkty sojowe oraz ocet. Cierpiący na uczulenia pokarmowe powinni więc wybierać sałatki przyrządzane samodzielnie w domu lub z wyraźnie określoną listą alergenów.

Ekologia.pl poleca

Kuchnia

Jak zrobić tofu?

Kuchnia

Kuchnia ukraińska – kolorowa i rozmaita, przyjemnie sycąca!

Pięć powodów, aby jeść sałatki

Mimo niewielkich zastrzeżeń, sałatki są bez wątpienia doskonałym sposobem na odżywianie się, oferując szereg niepodważalnych korzyści:

• sałatki są zdrowe – dostarczają nam cennych składników odżywczych;
• sałatki pomagają schudnąć – jedzone zamiast głównych posiłków zaspokajają głód, obniżając poziom kalorii i obciążenie glikemiczne;
• sałatki są łatwe do przygotowania – te najzdrowsze, surowe wymagają jedynie krojenia i przygotowania sosu;
• sałatki pozwalają przemycać mniej lubiane składniki – co jest ważne zwłaszcza w przypadku dzieci – niejadków; warto spróbować wykorzystać w nich mniej znane, ale bardzo zdrowe składniki, takie jak surowy topinambur czy cykoria;
• sałatki są bardzo praktycznym daniem – można je przygotować dzień wcześniej, z pozostałości po innych obiadach i serwować w każdej chwili z lodówki, lub nawet nosić w pudełku do pracy.

Nie zapominajmy też, że sałatka z definicji nie może się nie udać – to od nas tylko zależy, jakie składniki i w jakich proporcjach połączymy w misie. Stąd też każdy człowiek może bezustannie tworzyć swoje własne ulubione kompozycje, stając się codziennie twórcą nowych, intrygujących smaków!

Ekologia.pl poleca

Kuchnia

Chinkali – soczyste sakiewki z Gruzji

Kuchnia

Pachnie jak… śmieci latem, ale mimo to trudno jej się oprzeć!

Kuchnia

Z czym jeść tofu?

Kuchnia

Sos szpinakowy – najlepszy dodatek do makaronu

Kuchnia

Solanka – królowa rosyjskich zup

Kuchnia

Idealny pomysł do pracy? Lunch w słoiku

Kuchnia

Ćwikła – dobra nie tylko od święta

Kuchnia

Przepis na tłusty czwartek: wegańskie faworki

Kuchnia

Ocet cytrynowy - przyprawa i chemia domowa w jednym

Kuchnia

Kapuśniak – mniej grzeszny niż by się zdawało!

Kuchnia

Mięso w diecie człowieka - potrzebne czy nie?

Kuchnia

Czy tofu można jeść na surowo?

Zobacz więcej