Stroczek domowy (Serpula lacrymans)

Wstęp

Stroczek domowy (Serpula lacrymans), znany również jako grzyb domowy właściwy, to jeden z najbardziej destrukcyjnych pasożytniczych grzybów atakujących drewniane konstrukcje budynków. Jego zdolność do szybkiego rozkładu drewna sprawia, że stanowi poważne zagrożenie dla trwałości i bezpieczeństwa obiektów budowlanych.

Sezon

Stroczek domowy może rozwijać się przez cały rok, jednak najbardziej aktywny jest w miesiącach o podwyższonej wilgotności i umiarkowanej temperaturze – od wiosny do jesieni (marzec–październik).

W warunkach zamkniętych, takich jak piwnice, strychy czy inne wilgotne przestrzenie budynków, rozwój grzyba nie jest uzależniony od sezonu – może występować również zimą, jeśli zapewnione są odpowiednie warunki: wysoka wilgotność powietrza, temperatura powyżej 5°C oraz dostęp do materiałów drewnianych.

Występowanie

Stroczek domowy jest szeroko rozpowszechniony w strefach umiarkowanych i borealnych, zwłaszcza w Europie, Japonii i Australii. Preferuje drewno drzew iglastych, takich jak sosna, ale może również atakować drewno liściaste, zwłaszcza dębowe. Grzyb rozwija się głównie w budynkach o słabej wentylacji i podwyższonej wilgotności, takich jak piwnice, poddasza czy łazienki. Jego obecność często wiąże się z niewłaściwą izolacją przeciwwilgociową lub nieszczelnościami w konstrukcji budynku.

Wygląd

Grzybnia stroczka domowego początkowo ma postać białego, puszystego nalotu, który z czasem może przybierać odcienie żółtego lub czerwonego. W miarę rozwoju tworzy błonkowate narośla przylegające do podłoża, często o różowym lub fioletowym zabarwieniu. Charakterystyczne dla tego gatunku są ryzomorfy – sznury grzybni o szerokości 5–10 mm, barwy białej lub szarej, które umożliwiają grzybowi rozprzestrzenianie się na duże odległości. Owocniki mają nieregularny kształt, z pofalowaną powierzchnią, początkowo białe, później przybierające barwę od żółtawej do czerwonobrązowej. Na ich powierzchni często pojawiają się krople cieczy, co jest cechą charakterystyczną dla tego gatunku.

Znaczenie

Stroczek domowy jest uważany za jeden z najbardziej destrukcyjnych grzybów niszczących drewno w budynkach. Powoduje brunatną zgniliznę drewna, prowadząc do jego osłabienia i dezintegracji. Jego zdolność do rozprzestrzeniania się poprzez ryzomorfy oraz produkcja ogromnej liczby zarodników sprawiają, że jest trudny do zwalczenia. W związku z tym, kontrola wilgotności i odpowiednia wentylacja pomieszczeń są kluczowe w zapobieganiu jego rozwojowi.

Gatunki podobne

Do gatunków podobnych należy stroczek leśny (Serpula himantioides), który również powoduje zgniliznę drewna, ale występuje głównie w środowisku leśnym, rzadziej w budynkach. Różni się morfologią owocników oraz preferencjami siedliskowymi.