drewno czeremchy
Drewno czeremchy – drewno pozyskiwane z kilku gatunków czeremchy (Padus), rodzaju drzewa z rodziny różowatych (Rosaceae) występującego w strefie umiarkowanej półkuli północnej.
Drewno czeremchy – pozyskiwanie
Drewno czeremchy pozyskiwane jest głównie z czeremchy zwyczajnej (Padus avium) występującej na obszarze Europy, Azji Mniejszej oraz zachodniej Syberii, czeremchy amerykańskiej (czeremchy późnej) (Padus serotina) porastającej wschodnią i środkową część Ameryki Północnej oraz kilku gatunków azjatyckich, m.in. czeremchy japońskiej (czeremchy Graya) (Padus grayana) występującej w Japonii i Chinach, Padus wilsonii pochodzącej z południowo-wschodnich Chin, Padus napaulensis porastającej wschodnie podnóża Himalajów na terenie Nepalu, Chin i Mjanmy oraz Padus ssiori rosnącej w północnej Japonii, na Sachalinie oraz Wyspach Kurylskich.
Budowa anatomiczna drewna czeremchy
Drewno czeremchy jest drewnem rozpierzchłonaczyniowym o jednorodnej, prostowłóknistej strukturze, bez wyraźnego podziału na drewno wczesne (wiosenne) i drewno późne (letnie). Małe, niewidoczne naczynia są rozmieszczone na całej powierzchni słoja. Naczynia w obrębie drewna wczesnego i późnego mają zbliżoną średnicę; w drewnie wczesnym są gęściej skupione, tworząc wyraźny pierścień. Promienie drzewne są liczne i wyraźnie zarysowane na przekroju stycznym w postaci lusterek. Drewno czeremchy jest drewnem drobnosłoistym, zbudowanym z dobrze widocznych, regularnych i bardzo wąskich słojów przyrostu rocznego.
Drewno czeremchy jest drewnem twardzielowym zróżnicowanym na wąski biel o barwie jasnożółtej (czeremcha zwyczajna) bądź przyjmuje barwy od żółtej do kremowo-różowej (czeremcha amerykańska). Ciemniejsza twardziel charakteryzuje się, w zależności od gatunku, brązowożółtą (czeremcha zwyczajna) lub czerwonawo-brązową barwą (czeremcha amerykańska).
Cechy charakterystyczne drewna czeremchy
Drewno czeremchy jest drewnem twardym (III klasa twardości Brinella), średnio ciężkim, sprężystym, łatwo łupliwym (liczne promienie drzewne) oraz łatwo zapalnym. Cechuje się dużą wytrzymałością oraz średnią kurczliwością. Drewno czeremchy suszy się dość dobrze, może jednak wykazywać skłonność do pęknięć desorpcyjnych i do paczenia się (np. wskutek zbyt gwałtownego procesu suszenia). Wymiary wysuszonego drewna nie ulegają znacznym zmianom przy zmieniających się warunkach atmosferycznych. Drewno czeremchy zwyczajnej w stanie świeżym posiada nieprzyjemną, kwaśno-gorzką woń wynikającą z dużej zawartości garbników i glikozydów (głównie amygdaliny); drewno czeremchy amerykańskiej nie ma charakterystycznego zapachu.
Drewno czeremchy cechuje się niewielką trwałością w stanie wilgotnym (niska odporność na zmienne warunki atmosferyczne) oraz dość dużą trwałością w stanie suchym. Twardziel wykazuje dużą odporność na rozkład przez grzybyowady (np. chrząszcze z rodziny kołatkowatych).
Drewno czeremchy jest drewnem łatwym w obróbce mechanicznej (ręcznej i maszynowej). Jest podatne na skrawanie, toczenie, frezowanie i gięcie (po uprzednim parzeniu). Drewno można łatwo i solidnie połączyć za pomocą łączników metalowych; nie ulega pęknięciom podczas wbijania gwoździ.
Drewno czeremchy cechuje się dużą podatnością na obróbkę powierzchniową – sklejanie, barwienie lakierami, bejcowanie, politurowanie oraz impregnowanie. Bardzo dobrze poddaje się szlifowaniu oraz polerowaniu, dzięki czemu można uzyskać gładką powierzchnię. Duża zawartość garbników w drewnie może powodować powstawanie przebarwień w kontakcie ze związkami żelaza bądź klejami o odczynie zasadowym.
Główną wadą drewna czeremchowego jest jego niewielka trwałość oraz niska odporność na zmienne warunki atmosferyczne (w stanie wilgotnym), powstawanie przebarwień wskutek kontaktu ze związkami żelaza, zniszczenia dokonane przez żerujące w drewnie owady (chodniki owadzie), zgnilizny oraz wycieki gumożywiczne.
Zastosowanie drewna czeremchy
Drewno czeremchy, głównie czeremchy amerykańskiej, jest cenionym gatunkiem drewna o wysokiej wartości użytkowej. Wykorzystywane jest w przemyśle meblarskim do produkcji mebli (m.in. mebli gabinetowych), arkuszy forniru (oklein) oraz elementów dekoracyjnych (np. szkatułek, ram do obrazów, figurek). Drewno czeremchy amerykańskiej stanowi również dobry surowiec stolarski używany do wyrobu parkietów, podłóg, schodów, okładzin, boazerii, słupów, tralek, drzwi oraz drewnianych elementów wyposażenia jachtów. Drewno czeremchy amerykańskiej wykorzystywane jest także do wyrobu instrumentów muzycznych, zabawek, fajek oraz innych przedmiotów codziennego użytku; ponadto używane jest również jako przyprawa do żywności.
Drewno czeremchy zwyczajnej jest wykorzystywane głównie do wytwarzania niewielkich wyrobów stolarskich, rzadziej do produkcji mebli bądź drobnych przedmiotów codziennego użytku (np. pudełek). Drewno tego gatunku używane jest niekiedy również do wyrobów rzeźbiarskich oraz snycerskich. Drewno azjatyckich gatunków czeremchy jest surowcem wykorzystywanym lokalnie do produkcji mebli, artykułów dekoracyjnych, instrumentów muzycznych oraz broni myśliwskiej.
Drewno czeremchy używane jest także jako dobry materiał opałowy do kominków. Drewno czeremchy amerykańskiej cechuje się wysoką wartością opałową, porównywalną z wartością opałową drewna dębu bądź brzozy. Czeremcha zwyczajna jest mniej popularnym drewnem kominkowym, głównie ze względu na nieprzyjemną woń wydzielającą się podczas spalania.
