Czym karmić psa? Produkty zalecane i niebezpieczne

Kość, szynka czy wyłącznie sucha karma? W ciągu wieków przyjaźni między człowiekiem a psem narosła cała seria mitów dotyczących optymalnej diety wilczych czworonogów. W rezultacie wielu właścicieli kieruje się przyzwyczajeniami i stereotypami raczej niż faktycznymi zaleceniami lekarzy weterynarii. Wyjaśniamy więc czym karmić psa, a czego zdecydowanie mu nie podawać.

Z jednej strony rynek psiego pożywienia pęka w szwach, utrudniając właścicielom czworonogów wybór karmy dla pupila. Z drugiej, słychać głosy, że zwierzęta powinno odżywiać się w sposób naturalny, a nie bazując na przetworzonych granulach. Nie brakuje też opiekunów, dla których najważniejsze są smakowe upodobania przyjaciela.

Czy pies jest mięsożercą?

Prawdą jest, że współczesne psy wszystkich ras to potomkowie udomowionego wilka. Nie oznacza to jednak wcale, że powinny odżywiać się jak dzikie leśne bestie. Tysiące lat ewolucji i bliskich związków z człowiekiem uczyniły z psów zwierzęta wszystkożerne. Jasno wskazuje na to budowa jelit oraz struktura zębów. I ten fakt można jednak źle zinterpretować – pies nie powinien wszak wcale jeść „wszystkiego”.

Podstawowym składnikiem odżywczym potrzebnym psu są aminokwasy, czyli związki budujące białka. Łącznie jest ich 23. Organizm psa nie potrafi samodzielnie produkować 10 aminokwasów, które muszą być dostarczane z dietą. Dobrej jakości strawa dostarcza wszystkie na raz, a z badań naukowych wynika, że psy potrafią „wyczuć” braki i unikają takich niedoskonałych posiłków. Z aminokwasów psy pobierają również atomy węgla potrzebne do syntezy glukozy – podstawowego „paliwa” dla komórek.

Drugim kluczowym elementem psiej diety są tłuszcze, stanowiące najbardziej skoncentrowane źródło energii. Mowa zarówno o tłuszczach zwierzęcych, jak i olejach pochodzenia roślinnego. Poza ważnymi rolami zdrowotnymi, m.in. transportu witamin, to właśnie odpowiednia ilość kwasów tłuszczowych sprawia, że psom posiłki pasują pod względem smaku i konsystencji.

Węglowodany nie są w diecie psa tak istotne jak dla człowieka, ale mogą stanowić źródło energii – nie jest przy tym prawdą, że psy ich nie trawią. Cukry, skrobia i błonnik są więc regularnie dodawane do komercyjnej karmy i mogą stanowić nawet 30-60% suchych granuli.

Ciekawostka: Są już na świecie wegańskie psy! Wiedzeni własnymi upodobaniami dietetycznymi lub troską o przyszłość Ziemi właściciele adaptują swoich pupili do diety w 100% roślinnej. Z dotychczasowych obserwacji wynika, że o ile związki odżywcze są dobrane w odpowiednich proporcjach, jadłospis taki nie tylko nie szkodzi psom, ale może wspierać ich zdrowie.

Jak wygląda optymalna dieta dla psa?

Odpowiedź na to pytanie nie jest zupełnie oczywista – nawet wśród weterynarzy można znaleźć spore różnice poglądowe. Podstawową kwestią jest obecność komercyjnej karmy dla psów, jej ilości i konsystencji.

Generalnie, gotowe produkty prezentują bardzo wiele korzyści – są bezpieczne, dostosowane do psich gustów smakowych, nie wymagają przygotowania i zazwyczaj dostarczają kompletu potrzebnych związków odżywczych. Proporcje składników mogą być oczywiście różne, a ostateczna decyzja powinna uwzględniać wymagania i preferencje konkretnego psa oraz możliwości finansowe właściciela. Mokra karma ma zazwyczaj wyraźniejszy smak i zawiera więcej wody, zwiększając ilość płynów w diecie pupila. Jest jednak mnie trwała, a wielu ludziom przeszkadza wyraźny zapach otwartych puszek, które trzeba przetrzymywać w lodówce. Sucha karma jest trwała, ekonomiczna i wygodniejsza dla ludzi, a ponadto sprzyja zdrowiu psich zębów. Nie jest jednak wskazana dla psów chorych i słabych.

Możliwe jest podawanie psu pożywienia domowego bez sięgania po specjalistyczne puszki, saszetki i worki. O wiele trudniej jest jednak w tym przypadku uzyskać prawidłową równowagę składników odżywczych, co może odbić się na zdrowiu pupila, zwłaszcza jeśli jest to szczenię. Idealnie byłoby więc łączyć gotową, zbalansowaną karmę z „normalną” strawą, która rozszerza wachlarz smakowy i dostarcza enzymów obecnych tylko w świeżo przygotowanej żywności.

Czy psy powinny jeść surowe produkty?

Coraz więcej popularności w ostatnich dekadach zdobywa tzw. surowa dieta dla psów, która zaleca powrót „do korzeni” i karmienie pupila surowym mięsem, jajami oraz kośćmi. Niestety, z opublikowanych jak dotąd badań wynika, że stwarza ona więcej zagrożeń niż korzyści. Stwierdzono m.in. niedobory odżywcze skutkujące zaburzeniami struktury szkieletu i funkcjonowania gruczołów hormonalnych – w surowej diecie brakowało przede wszystkim wapnia i fosforu. Kolejnym niebezpieczeństwem jest potencjalne skażenie surowego mięsa i kości salmonellą, która zaszkodzić może psu, ale i mieszkającym z nim ludziom.

 

Czym można karmić psa z domowej kuchni?

Traktowany jako członek rodziny pies często dostaje pożywienie z domowego stołu i zazwyczaj nie odmawia. Generalnie, taki scenariusz „dokarmiania” jest dopuszczalny, o ile nie prowadzi do przejadania. W szczególności psom warto podawać:

• surowe owoce i warzywa, korzystne dla zdrowia zębów i dostarczające cennych antyoksydantów, np. jabłka, marchew, ogórki, arbuz;
• ryż biały, polecany zwłaszcza dla psów cierpiących na biegunkę i inne zaburzenia pokarmowe;
• nabiał w małych ilościach, o ile dany pies nie ma problemów z trawieniem laktozy;
• gotowane ryby i owoce morza;
• gotowane mięso bez soli i przypraw;
• niewielkie ilości chleba;
• oleje roślinne, w tym olej kokosowy.

Które produkty żywnościowe są dla psa szkodliwe?

Lista, z którą powinien zapoznać się każdy psi właściciel to oczywiście produkty niewskazane, ewidentnie zagrażające zdrowiu czworonogów. Należą do nich przede wszystkim:

• awokado – zawiera persynę, która u psów może wywoływać wymioty, biegunkę, a nawet uszkodzenia serca;
• wiśnie i czereśnie – niebezpieczne ze względu na pestki, które zawierają cyjanek, a dodatkowo stwarzają ryzyko zadławienia;
• czekolada, kakao, kawa – są bogate w metyloksantyny wyjątkowo toksyczne dla wszystkich psów. Ich konsumpcja wywołuje wymioty, zaburzenia pracy serca, drgawki, a nierzadko i śmierć.
• winogrona, rodzynki, porzeczki – te akurat owoce są wyjątkowo niewskazane w jakiejkolwiek postaci, gdyż mogą prowadzić do niewydolności nerek;
• cytrusy – ze względu na wysoką zawartość kwasu cytrynowego pomarańcze, cytryny i grejpfruty są dla psów niewskazane, gdyż mogą powodować rozstrój pokarmowy oraz zaburzenia układu nerwowego;
• cynamon – w dużych ilościach prowadzi do zaburzeń oddychania, wymiotów i biegunki, a nawet chorób wątroby;
• orzechy makadamia – ok. 12 godzin po ich konsumpcji pies może rozwinąć słabość w tylnych łapach, wymioty, drżenie, sztywność i bóle brzucha;
• cebula, czosnek – bogate w organiczne związki siarkowe te aromatyczne warzywa mogą u psów wywoływać ciężki rozstrój żołądkowy, żółtaczkę, anemię czy przyspieszenie akcji serca;
• sól – nadmiar sodu jest dla psów szkodliwy i może prowadzić do zatrucia objawiającego się gorączką, drgawkami, wymiotami i biegunką;

Psom nigdy nie należy też podawać produktów zawierających ksylitol. Ten popularny słodzik, choć bezpieczny dla ludzi, grozi silnym obniżeniem poziomu glukozy we krwi psa oraz niewydolnością wątroby. Czworonożni przyjaciele nie powinni też mieć dostępu do alkoholu w jakiejkolwiek postaci – może on być dla nich wręcz zabójczy.

Jak dużo powinien jeść pies?

Tak jak ludzie, współczesne psy zbyt często cierpią na nadwagę, która odbija się na ogólnym zdrowiu, zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów i chorób serca oraz skraca oczekiwaną długość życia. Niedożywione psy cierpią natomiast na niedobory, które osłabiają zęby, sierść, kości i mogą prowadzić do zaburzeń hormonalnych.

Optymalne porcje zależą od wieku i rasy psa, jego poziomu aktywności oraz stosowanej karmy. Dla większości dorosłych psów zaleca się karmienie dwa razy dziennie, o stałych porach i ewentualne dopełnianie jadłospisu przekąskami, które nie powinny jednak stanowić więcej niż 10% ogólnego bilansu kalorycznego. Szczenięta muszą jeść częściej – nawet cztery razy dziennie.

Przydatne wskazówki dotyczące karmienia psa

W badaniu opublikowanym w 2014 r. w czasopiśmie naukowym „Journal of Nutritional Science” przeanalizowano skład ośmiu komercyjnych karm dla psów. Okazało się, że różniły się one dość znacząco proporcjami, zwłaszcza surowego białka, celulozy i kwasów tłuszczowych omega 3. Rezultatem był bardzo różny poziom strawności, co może odbijać się na fermentacji w jelitach i zaburzeniach w wypróżnianiu – nieprzyjemnych i dla psów, i dla właścicieli. Czasem nie tak łatwo jest więc znaleźć optymalny produkt.

Generalnie, warto jest karmić psa rozmaicie, stosując różne typy karmy i wskazane produkty spożywcze. Zmiany nie powinny być jednak zbyt częste i drastyczne, bo mogą wywoływać zaburzenia trawienia. Nie bez znaczenia jest również sposób przechowywania karmy – sucha powinna być zamknięta w szczelnych pojemnikach, a mokra po otwarciu zawsze w lodówce.

Warto też pamiętać, że psy cierpiące na zaburzenia wątroby, nerek, nietolerancje pokarmowe, choroby serca, zębów, stawów i cukrzycę potrzebują często specjalnej diety, która złagodzi codzienne dolegliwości. O jej kształcie należy definitywnie porozmawiać z weterynarzem.