Hierarchia 5 kroków – zmieniona dyrektywa
Instytucje unijne osiągnęły w roku 2008 porozumienie odnośnie dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, tzw. Dyrektywy WFD. Zmieniona Dyrektywa Opakowaniowa (Waste Framework Directive, WFD) stwarza warunki do racjonalnej gospodarki zasobami naturalnymi w Europie.
Dyrektywa WFD wyznacza zakres działań związanych z gospodarką odpadami w Unii Europejskiej. Zmiany w dyrektywie były niezbędne, by wprowadzić jasne regulacje prawne w wielu ważnych dziedzinach. W efekcie zmieniona dyrektywa WFD sprzyja racjonalnej gospodarce zasobami naturalnymi oraz zaniechaniu składowania odpadów na wysypiskach.
U podstaw tych zmian leży tzw. “hierarchia 5 kroków” w gospodarce odpadami, którą należy stosować elastycznie uwzględniając przy tym cały cykl życia produktu, tak aby każdy strumień odpadów mógł być zagospodarowany w sposób możliwie najbardziej przyjazny środowisku, z uwzględnieniem opłacalności ekonomicznej i możliwości technicznych.
Hierarchia pięciu kroków wygląda następująco (według priorytetu):
1. ograniczaj (redukuj)
2. wykorzystuj ponownie;
3. poddawaj recyklingowi
4. odzyskuj
5. utylizuj.
Założenie tej hierarchii głosi, że najlepszym podejściem do gospodarki odpadami z punktu widzenia oszczędności surowców jest niewytwarzanie odpadów lub ograniczanie ich ilości do minimum. Kolejna możliwość to ponowne użycie, np. wielokrotne korzystanie z danego artykułu, jak ze skrzynki do napojów czy z torby na zakupy. Jeżeli powtórne wykorzystanie nie jest – lub przestaje być – możliwe, materiały należy poddawać recyklingowi, o ile z perspektywy cyklu życia jest to bardziej korzystne niż odzysk.
Ostatnią możliwością jest utylizacja – składowanie lub spalanie bez odzysku energii, ale sposób ten należy ograniczać do minimum.
Nowa Dyrektywa WFD podaje szeroką definicję recyklingu, co ma na celu stymulować dalszy rozwój innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie recyklingu, przechodząc od tradycyjnego recyklingu mechanicznego do recyklingu surowcowego (czyli odtwarzania z polimerów surowców podstawowych – węglowodorów i innych chemikaliów).
W ten sposób europejski przemysł recyklingowy ma możliwość rozwijania nowych sposobów na efektywne wykorzystanie zasobów, lepszych niż odzysk lub składowanie na wysypiskach. Bardzo restrykcyjnymi przepisami zostały również objęte odpady pochodzące z gospodarstw domowych oraz rozbiórki. W wielu państwach członkowskich konieczne będzie podjęcie zdecydowanych działań, ale dzięki tym przepisom zostanie zmniejszona ilość odpadów składowanych na wysypiskach.
Istotna zmiana polega na tym, że pozyskiwanie energii z odpadu będzie odtąd traktowane jak odzysk, co w hierarchii odpadów znajduje się o stopień wyżej niż utylizacja i składowanie na wysypiskach. Będzie to czynnik motywujący społeczeństwo. Określony zostanie wskaźnik korygujący ze względu na różnice klimatyczne,dzięki czemu kraje o cieplejszym klimacie również będą miały możliwość spełnienia kryteriów efektywności energetycznej.
W najszerszym ujęciu zmieniona Dyrektywa WFD będzie stanowić podstawy dla lepszego recyklingu tworzyw sztucznych, zarówno mechanicznego, jak i surowcowego, za pomocą innowacyjnych technologii przyjaznych dla środowiska. Wysokokaloryczny odpad plastikowy umożliwi zakładom produkującym energię z odpadów spełnianie kryteriów wydajności, pozwalających zaliczyć ich działalność jako odzysk.
Innowacyjne rozwiązania, możliwe dzięki wykorzystaniu tworzyw sztucznych, będą źródłem oszczędności, jak np. w przypadku opakowań z tworzyw sztucznych, gdzie korzyścią jest zarówno coraz mniejsza masa opakowania jako takiego, jak i minimalizacja strat żywności.Tworzywa sztuczne są materiałem umożliwiającym racjonalne wykorzystanie surowców naturalnych i będą odgrywać istotną rolę w kształtowaniu troski Europy o tę kwestię.
