Ekologia.pl Środowisko Przyroda Kurki grzyby – opis, występowanie, ciekawostki i zdjęcia

Kurki grzyby – opis, występowanie, ciekawostki i zdjęcia

Mimo, iż sezon dopiero przed nami, to również latem możemy cieszyć się smakiem i zapachem świeżych grzybów. W wakacje pojawiają się kurki (pieprznik jadalny), które porastają czarcim kręgiem iglaste bory.

Pieprznik jadalny, fot. shutterstock

Spis treści

Jak rozpoznać kurki w lesie?
Kurki na zdrowie
Kurki nie dla wszystkich
Kurku w kuchni
Czy warto jeść kurki?

Lisica, liszka, lisiczka, stągiewka czy kurza noga – pod takim nazwami figuruje kurka, czyli pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius Fr.). Co ciekawe kurka nazywana jest „grzybem żydowskim”. Skąd taka nazwa? Pieprznik jadalny nie jest atakowany przez owady, dlatego można powiedzieć, że jest grzybem koszernym, a zatem dozwolonym do spożycia przez ortodoksyjnych Żydów.

Sezon na kurki trwa zwykle od czerwca do października. Kurki spotkać można głównie z siedliskach borowych, ukryte pod mchem lub pod stertą opadłych liści. Żyją w symbiozie ze świerkiem i sosną, a także z bukiem, grabem i dębem. Występuje gromadnie wśród ściółki leśnej, tworząc tzw. czarci krąg.

Jak rozpoznać kurki w lesie?

Kurki mają charakterystyczny wygląd. Owocnik ma żółtą barwę, przechodzącą od bladożółtej po rdzawożółtą. Młode kurki posiadają kapelusze wypukłe, które z wiekiem robią się coraz większe i coraz bardziej wklęsłe, by u dorosłych okazów uzyskać lejkowaty, pofalowany kształt. Trzon kurki, zwężający się ku dołowi, ma taki sam lub nieco jaśniejszy kolor niż kapelusz. Miąższ tego grzyba ma mięsistą fakturę, jest biały z lekkim piaskowym odcieniem. W smaku kurka jest delikatna, korzenna – w starszych okazach można wyczuć pieprzną nutkę, stąd też wzięła się nazwa pieprznik jadalny.

Kurka ma swojego niejadalnego sobowtóra. Jest nim lisówka pomarańczowa (lHygrophoropsis aurantiaca), nazywana także fałszywą kurką. Jak odróżnić fałszywa kurkę od tej prawdziwej? Lisówka pomarańczowa ma gęstsze blaszki i ciemniejsze owocniki. Niektórzy uważają, że lisówka nie jest trująca i trzeba zjeść naprawdę sporą ilość fałszywych kurek, by odczuć jakiekolwiek dolegliwości żołądkowe.

Lisówka pomarańczowa (Hygrophoropsis aurantiaca (Wulfen) Maire) jest podobna do pieprznika. Lisówka pomarańczowa uważana jest za grzyb niejadalny. Fot. shutterstock

Kurki na zdrowie

Grzyby są nieocenione w świecie przyrody. To dzięki nim istnieją lasy, gdyż grzyby przekształcają obumarłą materię w przyswajalne dla roślin i rozpuszczalne w wodzie związki nieorganiczne.

My cenimy grzyby głównie za ich smak i aromat. Ale okazuje się, że poza walorami kulinarnymi grzyby to bogate źródło witamin i sole mineralne. „W każdym grzybie kapeluszowym jest cały komplet witaminy B od witaminy B1 do B12, witamina C, witamina D, witamina E, witamina H, kwasy fenolowe o działaniu antyoksydacyjnym, polisacharydy działające immunostymulująco” – wylicza dr hab. Bożena Muszyńska z Katedry Botaniki Farmaceutycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum.

Kurki charakteryzują się wysoką zawartością wody (ok. 90 proc.), co powoduje, że ich wartość energetyczna jest niska, tj. ok. 50–70 kcal/100 g. Główne składniki odżywcze występujące w owocnikach kurek to białka, węglowodany, tłuszcze, w tym NNKT (Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe), błonnik oraz witaminy (witaminy z grupy B, C, D, E oraz beta-karotenu) i minerały. 9,9 proc. suchej masy pieprznika jadalnego stanowi białko, które charakteryzuje się wysoką przyswajalnością. Kurki są lepszym źródłem β-karotenu niż marchew czy pomidor. Kurki są także rekordzistkami pod względem zawartości witaminy B1, której jest tyle co w piekarskich drożdżach. Fenole, flawonoidy, kwas askorbinowy oraz likopen – to także znajdziemy także w owocniku kurki.

Badania opublikowane w 2008 roku na łamach Journal of Agricultural and Food Chemistry wykazały, że kurki mają właściwości antybakteryjne przeciwko B. cereus (zatrucia pokarmowe), czy S. aureus (gronkowiec złocisty). Grzyby te charakteryzują się także różnorodnością związków fenolowych, które mają silne działanie przeciwutleniające i zdolność do ochrony przed uszkodzeniem oksydacyjnym ważnych życiowo struktur. Z drugiej strony należy zaznaczyć, że kurki, jak i większość grzybów, mimo bogatego składu, nie mają zbyt wielkiej wartości odżywczej, a przyswajalność białka jest niższa niż w przypadku roślin.

Kurki nie dla wszystkich

Należy pamiętać, że kurki należą do produktów ciężkostrawnych. Ze względu na zawartość chityny w ścianach komórkowych, grzyby długo zalegają w przewodzie pokarmowym, dlatego nie powinny być konsumowane przez dzieci (do 7 roku życia), osoby starsze i z problemami gastrycznymi.

Ekologia.pl poleca

Energia dla domu

Jak poprawić standard energetyczny domu?

Ciekawostki

Kosztorys do kredytu hipotecznego bez tajemnic – sprawdź, jak go przygotować?

Kurki, fot. shutterstock

Kurku w kuchni

Jeżeli chodzi o propozycje podania, to kurki stanowią świetny dodatek do makaronów czy risotto. Dużym powodzeniem cieszy się także jajecznica z kurkami.

Makaron z kurkami

Składniki (2 porcje):

120 g makaronu
250 g kurek
1/3 cebuli
2 ząbki czosnku
1/2 łyżki oliwy
1 łyżka masła
posiekana natka pietruszki
80 ml śmietanki 30%

Przygotowanie:
Makaron gotujemy al dente. Kurki myjemy i osuszamy, następnie kroimy w cienkie paseczki. Na patelni podsmażamy pokrojoną cebulę i czosnek, następnie dodajemy kurki. Doprawiamy solą i smażymy do momentu, aż kurki się zarumienią. Doprawiamy solą i pieprzem, dodajemy natkę pietruszki i śmietankę. Do gotującego się sosu wrzucamy makaron i dokładnie mieszamy, aż sos zgęstnieje. Podajemy z natką pietruszki i tartym parmezanem.

Czy warto jeść kurki?

Ze względu na smak i zawartość składników odżywczych, warto włączyć kurki do swojej diety. Przetwory, np. kurki w postaci suszonej czy mrożonej można spożywać przez cały rok. Należy tylko pamiętać, że grzyby są ciężkostrawne i nie powinny być podawane dzieciom, osobom starszym oraz mającym problemy z przewodem pokarmowym.

Ekologia.pl (JSz)

Bibliografia

Muszynska, Bozena & Kała, Katarzyna & Firlej, Anna & Ziaja, Katarzyna. (2016); "Cantharellus cibarius - Culinary-medicinal mushroom content and biological activity"; Acta Poloniae Pharmaceutica - Drug Research. 73. 589-598.;
Jacek Piętka, Pawe Staniszewski, Dawid Kowalczuk; "Analiza wybranych aspektów rynku owocników pieprznika jadalnego (Cantharellus cibarius Fr.)"; Leœne Prace Badawcze (Forest Research Papers), 2012, Vol. 73 (3): 245–253;
Iwona Sas-Golak, Krzysztof Sobieralski, Marek Siwulski, Jolanta Lisiecka; "SKŁAD, WARTOŚĆ ODŻYWCZA ORAZ WŁAŚCIWOŚCI ZDROWOTNE GRZYBÓW POZYSKIWANYCH ZE STANOWISK NATURALNYCH"; KOSMOS Tom 60 2011 Numer 3–4 (292–293) Strony 483–490;
"Przepis na makaron z kurkami pochodzi ze strony Kwestia Smaku"; https://www.kwestiasmaku.com/przepis/makaron-z-kurkami; 2019-06-18;