Marchew warzywo - właściwości, witaminy i wartości odżywcze marchwi

Marchew jest nie tylko smaczna, ale i zdrowa. Odmładzające i antyrakowe działanie zawartego w marchwi beta-karotenu sprawia, że (chyba) nikogo nie trzeba przekonywać do wzbogacenia tym słodkim warzywem codziennego jadłospisu. Na szczęście, nasz kraj jest czwartym na świecie producentem marchwi, a więc to dla nas roślina łatwo dostępna.

1. Marchew - co to takiego?
2. Jak uprawiać marchew?
3. Arystokratyczna przeszłość marchwi
4. Marchewkowe bogactwo składników
5. Karotenoidy chronią przed rakiem
6. Marchew to strażniczka pięknej i zdrowej skóry
7. Marchew na zmarszczki
8. Marchew zalecana jest przez okulistów
9. Zdrowe zęby dzięki marchwi
10. Dieta marchewkowa – przyjemne z pożytecznym

Marchew - co to takiego?

Marchew zwyczajna (Daucus carota L.) należy do rodziny selerowatych. Dziko występuje w Europie, Azji i Afryce Północnej, lecz także powszechne są jej uprawy (hoduje się ją na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą). Okres kwitnienia zapylanej przez pszczoły marchwi przypada na czerwiec i trwa do października. Jest to roślina dwuletnia – w pierwszym roku wegetacji tworzy różyczkę liści i gruby korzeń o walcowatym kształcie.

Wyróżniamy cztery odmiany marchwi:

• marchew amsterdamska (walcowate korzenie, kolor pomarańczowoczerwony);
• marchew Askona F1 (gładkie, tępo zakończone korzenie, barwa pomarańczowa);
• marchew Berlicumer 2 (barwa ciemnopomarańczowa, walcowaty korzeń);
• marchew Deep Purple (stożkowaty korzeń, kolor purpurowy).

Jak uprawiać marchew?

Przy uprawie marchwi ważne jest, by roślina miała stały dostęp do słońca, które korzystnie wpływa na zawartość beta karotenu i cukru w korzeniach. Gleba powinna być piaszczysto-gliniasta, o dużej zawartości próchnicy i przepuszczalnym podłożu. Ziemia powinna być pozbawiona wapnia i mieć lekko kwaśny odczyn. Należy pamiętać, że w przypadku niekorzystnych warunków do wzrostu, korzenie marchwi będą się rozwidlać i pękać.

Arystokratyczna przeszłość marchwi

Jak podają źródła historyczne, pierwsza marchewka pojawiła się około roku 900 w Persji, na terenie dzisiejszego Afganistanu i miała kolor fioletowy, zaś jej smak był pikantno-gorzki. Również współcześnie marchewkę można spotkać nie tylko w kolorze pomarańczowym. W Turcji występuje odmiana czarna i czerwona, zaś w Chinach te warzywa są białe tudzież żółte.

Najpopularniejsza marchew – pomarańczowa – zaistniała dopiero w wieku szesnastym w Holandii. Zgodnie z legendą, wyhodowano ją specjalnie na życzenie króla. Obecnie Europejczykom ciężko jest wyobrazić sobie to warzywo w innym kolorze niż oranżowy. Mimo że teraz marchew jest łatwo dostępna i niedroga, podobnie, jak ziemniaki czy kapusta, dawniej uchodziła za roślinę arystokratyczną, a jej korzeniem i nacią przyozdabiano nawet elementy garderoby.

Marchewkowe bogactwo składników

100 gram marchwi to tylko 24 kalorie. Marchew zawiera błonnik, naturalne cukry, związki siarkowe i azotowe, enzymy, olejek eteryczny, witaminy - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E i K, a także sole mineralne - cynk, fosfor, kobalt, magnez, miedź, potas, sód, wapń i żelazo. Ogólnie biorąc, marchew składa się w ok. 90 proc. z wody, zawiera ok. 7 proc. węglowodanów, 1 proc. białek, 0,2 tłuszczów i celulozy.

Osoby chore na cukrzycę powinny unikać gotowanej marchwi, ponieważ wówczas ma ona aż trzykrotnie wyższy indeks glikemiczny. Dietetycy od dawna przekonują o cudownych właściwościach tego niezwykle popularnego warzywa – korzeniowi marchwi przypisuje się działanie odmładzające, upiększające, oczyszczające i antydepresyjne. Na czym jednak dokładnie polega fenomen tej rośliny?

Karotenoidy chronią przed rakiem

Ze względu na to, że marchew zawiera dużą ilość przeciwutleniaczy, dieta bogata w to warzywo zmniejsza ryzyko wystąpienia raka i chorób sercowo-naczyniowych. Udowodniono, że obecne w marchewce karotenoidy skutecznie zwalczają wolne rodniki, wykazując tym samym działanie antyrakowe. Naukowcy z Harwardzkiej Szkoły Zdrowia Publicznego, w wyniku eksperymentu, wykazali, że dieta bogata w owe związki może zapobiegać wystąpieniu raka prostaty, zaś inne badania pozwalają stwierdzić, że beta-karoten obniża ryzyko raka płuc, co jest istotną wiadomością dla palaczy – zarówno czynnych, jak i biernych. Ponadto, na podstawie przeprowadzonego 4 lata temu testu, udowodniono, że sok wyciśnięty z marchewki zabija komórki białaczki, a także hamuje ich dalszy rozwój.

Marchew to strażniczka pięknej i zdrowej skóry

Właściwości beta-karotenu są również imponujące w zakresie dbania o zdrowy wygląd skóry. Zwłaszcza latem powinniśmy położyć większy nacisk na spożywanie marchwi, ponieważ zawarte w niej substancje nie tylko odżywiają naszą skórę, lecz także powodują, że opalenizna wygląda zdrowo i dłużej się utrzymuje. Co więcej, w wyniku spożywania marchwi, gromadzi się w naszym ciele barwnik, który działa jak naturalny filtr słoneczny, odbijający niekorzystne promienie powodujące powstawanie plam i przebarwień. Dostrzeżono również, że w wyniku samego spożycia beta-karotenu skóra wygląda na lekko opaloną, co może być doskonałym „zamiennikiem” kąpieli słonecznych dla osób cierpiących na alergie skórne.

Marchew na zmarszczki

Beta-karoten powinno się jednak spożywać cały czas, aby wyglądać pięknie i młodo. Ten cudowny związek chroni włókna kolagenowe, których stan jest bardzo ważny w procesie starzenia się skóry. Kiedy beta-karotenu brakuje, owe włókna ulegają powolnemu procesowi destrukcji, co sprawia, że skóra przestaje być jędrna i pojawiają się zmarszczki.

Aby korzystać z odmładzających właściwości marchewki warto nie tylko dbać o prawidłową dietę, lecz także regularnie nakładać maseczki pielęgnacyjne. Są one proste w wykonaniu, a na efekty nie trzeba długo czekać. Wystarczy, że sok z marchwi wymieszamy np. z 2 łyżkami maślanki i całość nałożymy na twarz na ok. 20 minut.

Marchew zalecana jest przez okulistów

Naturalne źródło witaminy A, a więc karoten zawarty w marchwi ma zbawienne działanie dla naszych oczu. Wzrok przemęczony długotrwałym korzystaniem z komputera szybko ulega pogorszeniu, a oczy chorują, dlatego warto spożywać marchew w profilaktyce zaćmy i zapalenia spojówek. Witamina A chroni oczy przed nadmiernym wysychaniem, a także poprawia widzenie po zmroku.

Zdrowe zęby dzięki marchwi

Chrupanie surowej marchwi w naturalny sposób czyści nasze zęby i wzmacnia dziąsła. Zęby są oczyszczane z nalotu, resztek żywności i pasty. Spożywanie tego warzywa nie tylko chroni nasze uzębienie przez zawartość minerałów takich, jak wapń czy witamina K, lecz także stymuluje wydzielanie śliny, dzięki czemu odczyn w jamie ustnej staje się zasadowy, a ryzyko wystąpienia próchnicy spada.

Dieta marchewkowa – przyjemne z pożytecznym

Marchew jest tak pyszna, że mało kogo trzeba przekonywać do jej jedzenia. Z racji na przyjemnie wyważony słodki smak, warzywo to stanowi idealny substytut słodyczy, a także sprawdza się jako składnik ciast i dżemów. Najczęściej spożywamy marchew w formie soków, a także na surowo, z racji na łatwą dostępność tego typu produktów w sklepach.

Jeśli jednak mamy nieco więcej czasu, możemy przygotować sobie sałatkę marchewkową z dodatkiem migdałów, która będzie smacznym sposobem na detoksykację organizmu.

Składniki (porcja dla 2 osób):

• 2 marchewki
• 30 g masła
• sok wyciśnięty z 2 pomarańczy
• 3 szczypty mielonego kminu rzymskiego
• sok wyciśnięty z 1 cytryny
• 4 łyżki oliwy z oliwek
• 1 pęczek świeżej kolendry
• 75 g płatków migdałowych lub innych orzechów
• sól himalajska, pieprz

Sposób przygotowania:
Marchew obieramy i kroimy w cienkie plasterki. Na patelni rozpuszczamy masło, wrzucamy przygotowaną marchewkę, dodajemy sok z pomarańczy oraz kmin. Całość dusimy przez około 12 minut, przyprawiając w międzyczasie solą i pieprzem. Następnie przekładamy marchew do miski, dodajemy oliwę z oliwek i wstawiamy do lodówki na 50 minut. Przed podaniem posypujemy całość kminem, kolendrą i orzechami.
Smacznego!

Bibliografia

1. “http://www.medicalnewstoday.com”; data dostępu: 2015-08-13
2. “http://www.care2.com”; data dostępu: 2015-08-13
3. Barbara Łata Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu SGGW; “Fitozwiązki marchwi: znaczenie oraz czynniki wpływające na ich zawartość”; data dostępu: 2015-08-13
4. Cezary A. Kwiatkowski, Małgorzata Haliniarz , Barbara Kołodziej, Elżbieta Harasim, Marta Tomczyńska-Mleko; “CONTENT OF SOME CHEMICAL COMPONENTS IN CARROT (Daucus carota L.) ROOTS DEPENDING ON GROWTH STIMULATORS AND STUBBLE CROPS”; Journal of Elementology ISSN 1644-2296; 2015-08-13
5. João Silva Dias; “Nutritional and Health Benefits of Carrots and Their Seed Extracts”; Food and Nutrition Sciences 05(22):2147-2156; 2015-08-13