Od pesto z pokrzyw do szampana z kwiatów czarnego bzu – zaskakujące przepisy z bezdroży
Warzywa w sklepach są coraz droższe, a za przetwory z nich płacimy kosmiczne sumy. Aby zaoszczędzić, a przy okazji ożywić jadłospis nieznanym dotąd smakami możesz jednak skorzystać z dobrodziejstwa roślin rosnących wokół, od lasów po bezdroża. Poznaj ciekawe przepisy, pełne witamin i naturalnych antyoksydantów – dla zdrowia i dobrego samopoczucia.
Pesto z pokrzywy
Klasyczne pesto powstaje z bazylii, którą w Polsce trudno jest uprawiać na zagonie. Ciepłolubna roślina ma swoje kaprysy i najlepiej czuje się w domu na parapecie – a i tu nie wytrzyma długo. Pesto jako takie ma jednak wiele odmian z bardziej „przyziemnych”, mniej wymagających liści – np. natki pietruszki. Dla maksymalnych oszczędności i wielkich korzyści zdrowotnych można je również przyrządzić z… pokrzywy.
Zmiksowane liście tracą swoje „parzące” włoski i nie są nieprzyjemne dla podniebienia, choć niektóre przepisy sugerują, aby je zblanszować. W surowych znajdziesz jednak najwięcej cennych związków: witaminy A, C i K, żelazo, wapń, magnez, polifenole i kwasy tłuszczowe.
Składniki:
- 3 szklanki liści z pokrzyw (zbieraj w rękawicach!)
- 1 ząbek czosnku
- 1/3 szklanki prażonych migdałów
- 1 ½ łyżki soku z cytryny
- 2 łyżki płatków drożdżowych
- 1/3 szklanki oliwy z oliwek
- 1-2 łyżki wody
Przygotowanie:
Umyte liście przełóż do miksera. Dodaj czosnek, migdały i sok z cytryny. Zacznij miksować stopniowo dolewając oliwy. Na końcu dolej wodę w zależności od pożądanej konsystencji i dopraw do smaku solą i pieprzem. Podawaj jako dodatek do kanapek lub makaronu.
Pestol z pokrzywy, fot. shutterstock
Jajecznica z gwiazdnicą pospolitą
Gwiazdnica pospolita to gatunek, na który prawdopodobnie nie zwróciłeś nigdy uwagi. Niewysokie łany o jajowatych zielonych liściach i drobnych białych kwiatach porastają bezdroża, miedze i pola. Niepozorna roślina jest jednak nie tylko jadalna, ale też bardzo smaczna i zdrowa – stosuje się ją nawet w medycynie ludowej jako zioło odtruwające, moczopędne, przeciwreumatyczne, a nawet przeciwnowotworowe. Z gwiazdnicy można śmiało przyrządzać sałatki, pesto, a także bardzo smaczne jajecznice.
Składniki:
- 3 jajka, garść gwiazdnicy
- 1 żabek czosnku
- kilka gałązek zielonej pietruszki
- 2 łyżki mleka
Przygotowanie:
Jajka ubij z mlekiem, dopraw solą i pieprzem. Gwiazdnicę i pietruszkę potnij nożyczkami, a czosnek przeciśnij przez praskę – wszystko to dodaj do jaj i wymieszaj. Smaż na łyżeczce oliwy z oliwek na wolnym ogniu, regularnie mieszając.
Gwiazdnica pospolita, źródło: Lazaregagnidze, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Keczup z głogu
Owoce głogu nie są wyłącznie pokarmem dla ptaków. W zielarstwie wykorzystuje się jako lek na nadciśnienie i zaburzenia krążenia oraz środek przeciwzapalny. Drobne czerwone jagody są niezwykle bogate w cenne flawonoidy oraz proantocyjanidyny, w szczególności rutynę oraz witeksynę. Niestety, jedzenie ich prosto z drzewa nie jest ani przyjemne (bardzo kwaśny smak), ani bezpieczne (pestki zawierają cyjanek). Dlatego też z głogu przyrządzamy głównie lecznicze przetwory, a jednym z najoryginalniejszych jest… ketchup.
Składniki:
- 500 g owoców głogu
- 350 ml octu jabłecznego
- 350 ml wody
- 150 g brązowego cukru
- ½ łyżeczki pieprzu kajeńskiego
Przygotowanie:
Umyty głóg zagotuj w garnku z wodą i octem. Duś na małym ogniu, aż owoce zmiękną (ok. 30 min.). Przetrzyj całość przez sito., a otrzymany mus połącz w garnku z cukrem, solą, pieprzem i pieprzem kajeńskim. Duś ok. 5-15 min, do osiągnięcia pożądanej konsystencji. Zamknij szczelnie w słoiku i odstaw na co najmniej miesiąc w ciemne, suche miejsce.
Herbata z głogu, fot. shutterstock
Herbata z sosnowego igliwia
Spacer po lesie może łatwo wzbogacić domową apteczkę o specjały, które są nie tylko zdrowe, ale i wyjątkowo aromatyczne. Z igieł poczciwej sosny przyrządzisz łatwo pyszną herbatkę, która przyniesie ulgę przy kaszlu i katarze, a dodatkowo wspomoże metabolizm i młodość komórek w organizmie. Bardzo popularna w Chinach i Japonii jest ponoć jednym z sekretów długowiecznej urody tamtejszych kobiet.
Składniki:
- 1/3 szklanki posiekanych igieł sosny
- 2 szklanki wody
- 1 łyżeczka miodu
Przygotowanie:
Igliwie umyj, odetnij brązowe końce, posiekaj i przełóż do dużego kubka. Zalej wrzątkiem, przykryj spodkiem i pozostaw na 15 minut. Odcedź, osłodź miodem i podawaj na ciepło.
Igliwie sosny, źródło: Elet/envato
Szampan z kwiatów czarnego bzu
Owoce czarnego bzu to popularny surowiec na zdrowe soki i syropy mające chronić organizm przed wirusami. Mało kto wie jednak, że również z kwiatów Sambucus nigra można przyrządzać domowe przetwory, i to nie tylko zdrowe, ale przede wszystkim pyszne. Szampan z kwiecie czarnego bzu to lekko musujący, lekki napój, który przyniesie orzeźwienie i zachwyci wszystkich gości.
Składniki:
- 15 baldachów kwiatów czarnego bzu
- 4 litry wody
- 700 g cukru
- 4 cytryny
- szczypta suszonych drożdży
Przygotowanie:
Wodę zagotuj i wsyp do niej cukier – mieszaj do całkowitego rozpuszczenia. Dodaj sok i skórkę z wszystkich 4 cytryn oraz kwiaty bzu. Lekko wymieszać, przelej do dużej butli i przykryj gazą. Pozostaw do fermentacji na 3-4 dni. Jeśli nie zaobserwujesz piany, dosyp szczyptę drożdży i odstaw całość na dalsze 4 dni. Po tym czasie odcedź płyn i przelej do butelki, a następnie wstaw ją do lodówki. Podawaj najwcześniej po tygodniu, gdy na dnie zbierze się osad.
Jak widać, naturalnych, zdrowych specjałów nie trzeba zawsze szukać w aptekach i supermarketach – wiele z nich rośnie nam pod oknem. Odrobina zamieszania związana z przetwarzaniem płodów przyrody to dobre przypomnienie o unikalnej relacji, jak łączy człowieka z ziemską florą od tysięcy lat, a o której zbyt łatwo zapominamy.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 6 sierpnia, 2025 | Zaktualizowany: 22 sierpnia, 2025
- “Nettle pesto”, Sophie Bourdon, https://www.sophiebourdon.com/en/blog/nettle-pesto, 28/07/2025;
- “How Chickweed and Chives Mix it up to Make the Perfect Omelet” Susan Coyote, https://medium.com/think-sustainable/how-chickweed-and-chives-mix-it-up-to-make-the-perfect-omelet-b1f5d689e3f8, 28/07/2025;
- “Hawthorn Ketchup” WildFoodUK, https://www.wildfooduk.com/wild-food-recipes/hawthorn-ketchup/, 28/07/2025;
- “Elderflower champagne” BBC GoodFood, https://www.bbcgoodfood.com/user/435243/recipe/elderflower-champagne, 28/07/2025;
- “How to Make Pine Needle Tea” The Wildlife Trusts Durham, https://www.durhamwt.com/sites/default/files/2020-12/How%20To%20Make%20Pine%20Needle%20Tea.pdf, 28/07/2025;
- “What to Know About Pine Needle Tea” Alyssa Anderson, https://www.webmd.com/diet/what-to-know-pine-needle-tea, 28/07/2025;
