Ekologia.pl Wiadomości Ciekawostki przyrodnicze Dubelt – skryty ptak pełen tajemnic

Dubelt – skryty ptak pełen tajemnic

See page for author [Public domain], via Wikimedia Commons

Dubelty to rzadkie ptaki. Lubią żerować w miejscach, gdzie pasą się krowy, konie czy żubry, potrafią też długo lecieć bez odpoczynku − wynika z obserwacji prowadzonych nad Narwią w ramach projektu ochrony tych ptaków.
Dubelt to wędrowny gatunek z rodziny bekasowatych, który zamieszkuje torfowiska i doliny rzeczne. Co wyróżnia go spośród innych ptaków? Niezwykłe zachowania godowe dubeltów. W okresie wiosennym samce zbierają na tokowiskach, gdzie prezentują swój wdzięki przed płcią piękną. Tokują głównie w godzinach wieczornych, jedna najbardziej wytrwałe ptaki potrafią prezentować swoje wdzięki nawet całą noc.

W XIX wieku w Europie dubelt był gatunkiem powszechnym. Niestety, jak to zwykle bywa, za sprawą człowieka populacja dubeltów znacznie się skurczyła. Obecnie w Polsce (głównie na Podlasiu) mieszka około 400 samców.

Bekas dubelt. By Thho46 (Own work) [CC0], via Wikimedia Commons

By odkryć zachowania tych ptaków, ornitolodzy obserwują 22 dubelty za pomocą geolokatorów (miniaturowe urządzenia mocowane do specjalnej obrączki i zakładane na nogę dubelta). Ponadto, 36 ptaków dostało nadajniki GPS, a 35 nadajniki radiowe VHF(wymagana jest do śledzenia ptaków specjalna antena, z którą chodzi się w terenie). Niektóre mają zamontowane po dwa urządzenia różnego rodzaju. Zdarzało się też, że ptaki gubiły urządzenie i potem nakładano je innemu osobnikowi, dlatego trudno jest precyzyjnie określić, ile dubeltów jest obserwowanych − tłumaczy PAP koordynatorka projektu Dominika Piotrowska z Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.

Czego do tej pory udało się dowiedzieć? Naukowcy odkryli, że dubelty w sezonie lęgowym potrafią się przemieszczać na dość spore odległości. Udało się także zlokalizować kilka nowych tokowisk, co świadczy o tym, jak tajemnicze są to ptaki.

Dzięki prowadzonym obserwacjom udało się też ustalić, że wędrując, dubelty nie kierują się np. ukształtowaniem terenu czy np. konkretnymi elementami w krajobrazie. „Lecą prosto z punktu A do punktu B, tak jakby miały w głowie niezawodny kompas” − tłumaczy Piotrowska. Dodaje, że wiele wskazuje na to, że tak samo dzieje się, gdy dubelty lecą do Afryki, gdzie zimują. Okazało się, że jeden z obserwowanych ptaków przeleciał bez odpoczynku Morze Śródziemne i Saharę, a wylądował dopiero nad jeziorem Czad. W dwie doby pokonał 3,5 tys. km.

Bekas dubelt – samiec. C. G. Finch-Davies [Public domain], via Wikimedia Commons

Obserwacje wykazują również, że dubelty preferują miejsca, gdzie pasą się zwierzęta gospodarskie, np. krowy, ale też żubry, ale żerują też chętnie tam, gdzie teren plądrowały dziki, a nawet tam, gdzie na ziemi zostały głębokie ślady po ciężkich kołach traktora, a darń została zdarta. Takie powierzchnie to łatwiejszy dostęp do pożywienia, głównie dżdżownic, które są przysmakiem dubeltów.
By chronić dubelty potrzebne są mozaiki łąk intensywnie i ekstensywnie użytkowanych i późno koszonych. Dlatego w 2013 r. w ramach projektu wykoszono ok. 40 ha nieużytkowanych rolniczo łąk. W 2014 r. wykoszonych zostanie kolejnych kilkadziesiąt ha. Powstają też brody, remontowane są gminne drogi, by do łąk można było dojechać i wywieźć z nich siano. Realizujący projekt chcą też działać na rzecz przywrócenia wypasu zwierząt w tych miejscach, bo sprzyja to ptakom.

Program realizują − na obszarze Natura 2000 Dolina Górnej Narwi − Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków i fundacja Natura International Polska. Poznanie dubeltów ma pomóc skuteczniej je chronić, a to główny cel przedsięwzięcia. UE i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczyły na ten cel 2,1 mln euro.

PAP – Nauka w Polsce