Kruki znają się na geometrii. Dosłownie!
Czy wyobrażasz sobie ptaka, który potrafi „zobaczyć” geometrię tak, jak człowiek? Nowe badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Tybindze pokazują, że kruki nie tylko są jednymi z najinteligentniejszych ptaków na Ziemi — mają także zaskakującą intuicję geometryczną. Brzmi jak science fiction? A jednak to fakt potwierdzony eksperymentalnie.
Kształty w oku kruka
W ramach eksperymentu zespół badaczy, na czele z fizjologiem Andreasem Niederem, przeprowadził serię testów z udziałem dwóch samców wrony siwej (Corvus corone), w wieku 10 i 11 lat. Ptaki zostały wyszkolone, aby identyfikować „intruza” — kształt, który różnił się od pozostałych wyświetlanych na ekranie.
Brzmi prosto? Nie do końca.
Wrony musiały wskazać, który z sześciu czworokątów nie pasował do reszty. Kształty różniły się stopniem regularności – od idealnych kwadratów, przez trapezy, aż po zupełnie nieregularne figury. Ich wielkość i obrót również były losowe, co dodatkowo komplikowało zadanie.
Nie tylko papugowanie – to intuicja!
Co najważniejsze: ptaki nigdy wcześniej nie były uczone tego konkretnego zadania. Oznacza to, że ich zdolność do wykrywania nieregularności opierała się nie na wyuczonym schemacie, ale na wrodzonym poczuciu regularności geometrycznej.
Wyniki były zdumiewające. Kruki radziły sobie najlepiej, gdy figury były wyraźnie regularne – np. wszystkie pięć kształtów to kwadraty, a jeden był „dziwny”. Gdy wszystkie figury były bardziej chaotyczne, wykrycie intruza stawało się trudniejsze – tak jak dla człowieka, który musi znaleźć różnicę między pięcioma niemal identycznymi nieregularnymi figurami.
Ludzka i krucza geometria
Zaskakujące było też to, że wrony – podobnie jak ludzie – miały największy problem z rozpoznaniem różnicy, gdy intruzem był romb. To podkreśla, jak zbliżone mogą być nasze umysłowe mechanizmy przetwarzania informacji wizualnych do tych występujących u ptaków.
„Ludzie przenoszą geometrię na symboliczny poziom, ale jej podstawy wizualne są prawdopodobnie wspólne i głęboko zakorzenione w ewolucji” – mówi Andreas Nieder.
Dlaczego ptakom potrzebna geometria?
Zdolność do rozpoznawania geometrycznych regularności może być dla ptaków czymś więcej niż ciekawostką – to narzędzie przetrwania. Pomaga im w orientacji przestrzennej, nawigacji, a może nawet w rozpoznawaniu obiektów i miejsc w ich środowisku.
Aby podtrzymać motywację ptaków do udziału w eksperymencie, naukowcy przeplatali trudne próby łatwiejszymi – zamiast kwadratów i rombów, wrony dostawały zadania z dobrze znanymi kształtami, jak gwiazdy i księżyce. Wtedy kruki z łatwością wskazywały intruza.
Kruk ma mózg, który zaskakuje
Ten eksperyment jest kolejnym dowodem na to, że ptaki z rodziny krukowatych posiadają wyjątkowe zdolności poznawcze. To nie pierwszy raz, gdy udowodniono, że potrafią rozwiązywać złożone problemy, używać narzędzi czy nawet planować działania.
Teraz dodajmy do tej listy coś, co jeszcze do niedawna uważano za domenę ludzi – intuicyjne rozumienie geometrii.
Więc jeśli następnym razem zobaczysz kruka siedzącego na latarni i obserwującego świat – kto wie, może właśnie rozważa różnicę między trapezem a prostokątem.
- Philipp Schmidbauer, Madita Hahn, Andreas Nieder; "Crows recognize geometric regularity"; https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adt3718; 22-04-2025;
